Ειδική αγωγή και αποτελεσματική διδασκαλία

Φοιτητές από όλα τα τμήματα του ΑΠΘ, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί και όποιος ενδιαφέρεται για τη θεματική περιοχή της Ειδικής Αγωγής. 

Διδάσκουσα: Σουζάνα Παντελιάδου, Καθηγήτρια

Βιογραφικό: http://www.edlit.auth.gr/scientific/padeliadu

Η Σουζάνα Παντελιάδου είναι Καθηγήτρια Ειδικής Αγωγής στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Τομέα Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ. Σπούδασε στην Ελλάδα και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση στις ΗΠΑ (στο Τμήμα Διδασκαλίας και Μάθησης στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ). Η έρευνά της επικεντρώνεται στους μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες και συγκεκριμένα στις γνωστικές και γλωσσικές προϋποθέσεις της ανάγνωσης (μεταγλωσσική επίγνωση, κίνητρα, μεταγνώση) και τις επιπτώσεις τους στην αποκωδικοποίηση, κατανόηση και δεξιότητες, καθώς και στη σχολική και κοινωνική ένταξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Συμμετείχε σε μεγάλο βαθμό στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών για τις μαθησιακές δυσκολίες και είναι συγγραφέας τριών βιβλίων στα ελληνικά.  Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο τόσο σε δημοσιεύσεις στο πλαίσιο των εθνικών και διεθνών επιστημονικών περιοδικών, όσο και σε παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια.

Συνεργλατης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Αντώνης Χατζηχρήστος

Στόχος στο μάθημα είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με βασικές έννοιες της ειδικής αγωγής και η ανάπτυξη προβληματισμού σχετικά με την κατάλληλη εκπαίδευση για κάθε κατηγορία ειδικών αναγκών. Στο μάθημα, που αποτελεί μια εισαγωγή στην ειδική αγωγή, αναπτύσσονται θεματικές που αφορούν στους στόχους και στο περιεχόμενο της ειδικής αγωγής, στις δομές της ειδικής αγωγής καθώς επίσης και πληροφορίες για κάθε κατηγορία ειδικών αναγκών. Με βάση τα ειδικά χαρακτηριστικά των παιδιών σε κάθε κατηγορία, παρουσιάζονται ερευνητικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις, μέθοδοι και τεχνικές σε τέσσερις άξονες: α) οργάνωση χώρου και μαθησιακού περιβάλλοντος, β) προσαρμοσμένου και εξειδικευμένου εκπαιδευτικού υλικού, γ) στρατηγικών και τεχνικών διδασκαλίας και δ) σύγχρονων τάσεων και προβληματισμού.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα μπορούν:

• να εξηγήσουν βασικές έννοιες της ειδικής αγωγής, όπως η αναπηρία και οι ειδικές ανάγκες
• να συζητούν κριτικά για τα ερμηνευτικά μοντέλα της αναπηρίας
• να αναφέρουν τα βασικά μαθησιακά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά για κάθε διαγνωστική κατηγορία
• να εξηγήσουν τις ποιοτικές διαφορές μεταξύ της ένταξης και της συνεκπαίδευσης
• να επισημάνουν τις βασικές αποτελεσματικές διδακτικές πρακτικές στην ειδική αγωγή
• να διακρίνουν τα σύγχρονα σημεία προβληματισμού στην ειδική αγωγή στην Ελλάδα και διεθνώς να εφαρμόσουν τις βασικές αρχές και γνώσεις της ειδικής αγωγής σε θέματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ανάλογα με κάθε ειδική διαγνωστική κατηγορία

Γενικές Ικανότητες:

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

1. Ειδική Αγωγή – Από την έρευνα στη διδακτική πράξη. Σουζάνα Παντελιάδου & Βασίλης Αργυρόπουλος (Επιμ.) Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ 2011
2. Παιδιά και έφηβοι με ειδικές ανάγκες και δυνατότητες. Σταυρούλα Πολυχρονοπούλου (Αυτοέκδοση)

• διαλέξεις
• μελέτη κα ανάλυση βιβλίων και άρθρων
• χρήση powerpoint
• videos

Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με βάση τις εργασίες των φοιτητών/τριών και την τελική εξέταση. Οι εργασίες  πρέπει να κατατεθούν όλες και αναλογούν στο 10% της βαθμολογίας. Η τελική εξέταση συμπληρώνει το υπόλοιπο 90% του βαθμού.

Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών:

• Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική
• Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική)

Βιβλιογραφία

Για τυφλούς μαθητές

1. Αργυρόπουλος, Β. , Ηλιάδου, Χ. (2005). Υποστηρικτική τεχνολογία και Βraille: μια πιλοτική έρευνα με τυφλούς μαθητές και φοιτητές. Πρακτικά 9^ου  Συνέδριου Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου: «Εκπαιδευτική έρευνα στην Κύπρο: Προτεραιότητες και προοπτικές», Κύπρος, 2006.
2. Γουδήρας, Δ., Παπαδόπουλος, Κ. & Ρούμεν, Π. (2004). Οι διαστάσεις της προσωπικότητας ατόμων με προβλήματα όρασης και ακοής. Πρακτικά Πανελλήνιου Συνεδρίου Γνωστικής Ψυχολογίας, «Η Γνωστική Ψυχολογία σήμερα: Γέφυρες για τη μελέτη της νόησης», Αλεξανδρούπολη, Νοέμβριος 2004.
3. Κουτάντος, Ι.∆. (2005). Η Εκπαίδευση Παιδιών και Νέων µε Μειωμένη Όραση. Θεσσαλονίκη: Ελληνικά Γράμματα.
4. Κουρουπέτρογλου, Γ., & Φλωριάς, Ε. (2003). Επιστημονικά σύμβολα κατά  Braille στον Ελληνικό χώρο. Εφαρμογή σε συστήματα πληροφορικής για τυφλούς. Αθήνα: ΚΕΑΤ
5. Λιοδάκης, Β. ∆. (2000). Εκπαιδευτικά Προγράμματα για Τυφλούς. Αθήνα: Ατραπός
6. Μπαρούτη, Μ., Παπαδόπουλος, Κ., & Κουρουπέτρογλου, Γ. (2013). Κατανόηση κειμένου από άτομα με πρόβλημα όρασης: σύγκριση φυσικής και συνθετικής ομιλίας. Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ειδικής Αγωγής, Αθήνα, 2013.
7. Παπαδόπουλος, Κ. (2002). Η Δημιουργία Γραμματοσειράς του Ελληνικού Braille Κώδικα και η χρήση της σε Χάρτες Αφής. Τεχνικά Χρονικά, 2(1), 101-110. Full text
8. Παπαδόπουλος, Κ. (2003). Βοηθήματα προσανατολισμού και Κινητικότητας για Άτομα με Μειονεκτήματα Όρασης – Χάρτες Αφής. Επιστήμες της Αγωγής, 3, 79-86.
9. Παπαδόπουλος, Κ. (2005). Τύφλωση και Ανάγνωση. Θεσσαλονίκη: ΖΗΤΗ
10. Παπαδόπουλος, Κ., Γουδήρας, Δ. & Σταμόπουλος, Κ. (2003). Ηλεκτρονικός Οδηγός Σπουδών για Άτομα με Μειονέκτημα Όρασης. Μέντορας, 7, 81-93.
11. Παπαδόπουλος, Κ., Κουτσοκλένης, Α., & Χατζηγιαννάκογλου, Π. (2010). Οπτικοακουστικά συστήματα και δημιουργία νοητικών χαρτών από άτομα με πρόβλημα όρασης. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γνωσιακής Επιστήμης, Πάρος, 2010.
12. Παπακωνσταντίνου, Δ., & Παπαδόπουλος, Κ. (2010). Το Νομοθετικό Πλαίσιο Αναφορικά με την Εισαγωγή και τη Φοίτηση Ατόμων με Πρόβλημα Όρασης στα Α.Ε.Ι.: Αξιολόγηση και Προτάσεις. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημών της Εκπαίδευσης, Αθήνα, 2009. 

Για κωφούς μαθητές 

1. Λαμπροπούλου, Β. (1999). Η Κοινωνία και Οι Κωφοί, Κοινότητα και Κουλτούρα Κωφών, Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. – ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Πανεπιστήμιο Πατρών – Π.Τ.Δ.Ε. – Μονάδα Αγωγής Κωφών. Full text
2. Λαμπροπούλου, Β. (1999). Γλωσσική Ανάπτυξη και Κωφό Παιδί, Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. – ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Πανεπιστήμιο Πατρών – Π.Τ.Δ.Ε. – ΜονάδαΑγωγής Κωφών. Full text
3. Λαμπροπούλου, Β. (1999). Διάγνωση-Αποκατάσταση Βαρηκοίας- Συμβουλευτική Γονέων και Έγκαιρη παρέμβαση, Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. – ΥΠ.Ε.Π.Θ. –  Πανεπιστήμιο Πατρών – Π.Τ.Δ.Ε. – Μονάδα Αγωγής Κωφών. Full text
4. Λαμπροπούλου, Β. (1999). Εκπαίδευση και Κωφό Παιδί, Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. – ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Πανεπιστήμιο Πατρών – Π.Τ.Δ.Ε. – ΜονάδαΑγωγής Κωφών. Full text
5. Λαμπροπούλου, Β. (1993). Εξέταση της γραπτής γλώσσας των Κωφών μαθητών, Γλώσσα, 30: 40-50.
6. Λαμπροπούλου, Β., Χατζηκακού, Κ., & Βλάχου, Γ. (2003). Η ένταξη και η συμμετοχή των κωφών και βαρήκοων μαθητών σε σχολεία με ακούοντες μαθητές – Οδηγίες για τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πανεπιστήμιο Πατρών, Π.Τ.Δ.Ε., Μονάδα Αγωγής Κωφών. Πάτρα. Full text
7. Λαμπροπούλου Β. (Επιστ. Υπευθ.), (2004). Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών για μαθητές με Προβλήματα Ακοής. Αθήνα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο – Τμήμα Ειδικής Αγωγής. Full text
8. Λαμπροπούλου, Β. (2001). Επίκαιρα θέματα Εκπαίδευσης Κωφών και Ελληνική Πραγματικότητα. Στο Λαμπροπούλου Β. (Επιμ.) Πολιτισμικές και Εκπαιδευτικές Ανάγκες του Κωφού Παιδιού (σ.σ. 11-22) Πανεπιστήμιο Πατρών- Π.Τ.Δ.Ε.-Μονάδα Αγωγής Κωφών.
9. Κουρμπέτης, Β. (2001). Η Διδασκαλία της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας ως Πρώτης Γλώσσας σε Κωφά Παιδιά και Ανάπτυξη Εκπαιδευτικού Υλικού, Στο Μ. Βάμβουκας, & Α. Χατζηδάκη, (επιμ). «Μάθηση και Διδασκαλία της Ελληνικής ως Μητρικής και ως Δεύτερης Γλώσσας», Πρακτικά Συνεδρίου Β΄ τόμος, 541-550. Ρέθυμνο: Ατραπός.
10. Κουρμπέτης, Β., Αδαμοπούλου, Α., & Φερεντίνος, Σ. (2003). Κοινότητες Κωφών και Εκπαίδευση στην Ευρώπη: Μια Διακρατική Συγκριτική Μελέτη, Επιστημονική Ημερίδα «Ερευνητικές Δραστηριότητες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: Ένα Νέο Άνοιγμα στην Κοινωνία», Αθήνα, 2003. Full text
11. Κουρμπέτης, Β., Μαρκάκης, Ε., & Σταϊνχάουερ, Γ. (1999). Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και η διδασκαλία της στα σχολεία Κωφών. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
12. Χατζηκακού, Κ &. Νικολοραΐζη Μ, (2004). Ενιαία Εκπαίδευση και η ανάπτυξη της ταυτότητας των κωφών παιδιών. Στο Φτιάκα Ε., Γαγάτσης Α., Ιλιάδα Η, Μοδέστου Μ. (επιμ), Η Σύγχρονη Εκπαιδευτική Έρευνα στην Κύπρο: Προτεραιότητες και Προοπτικές. Πρακτικά 9ου Συνεδρίου Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου. Λευκωσία: Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Για μαθητές με αυτισμό 

1. Γενά, Α. (2007). Θεωρία και πράξη της ανάλυσης της συμπεριφοράς. Αθήνα: Gutenberg.
2. Jordan, R. (2000). Η εκπαίδευση παιδιών και νεαρών ατόμων με αυτισμό. Αθήνα: Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων. Στο Καλύβα, Ε. (επιμ.), Αυτισμός, εκπαιδευτικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Παπαζήση.
3. Κυπριωτάκης, Α. (1995). Τα αυτιστικά παιδιά και η αγωγή τους. Ηράκλειο: συγγρ. Νότας, Σ. (χ.χ.). Εκλεκτική θεραπευτική προσέγγιση, μοντέλο παρέμβασης για παιδιά προσχολικής ηλικίας με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές-αυτισμό. Στο: Διεπιστημονική Προσέγγιση: Αυτισμός. Ηράκλειο: Ζωοδόχος Πηγή.
4. Μαυροπούλου, Α. (2006^α). Αξιολόγηση παιδιών με αυτισμό και υψηλή λειτουργικότητα στην προσχολική και πρώτη σχολική εκπαίδευση. Στο Δ. Κακανά, Κ. Μπόσογλου, Ν. Χανιωτάκης & Ε. Καβαλάρη (επιμ.), Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση: Παιδαγωγική και διδακτική διάσταση (σσ. 357-366). Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης.
5. Μαυροπούλου, Α. (2006^β). Βασικές αρχές και μέθοδοι τη δομημένης διδασκαλίας για τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού. Στο Σ. Νότας, & Μ. Νικοαΐδου, (επιμ.), Αυτισμός – Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές. Ολιστική Διεπιστημονική Προσέγγιση (σσ. 81-87). Αθήνα: Βήτα. 

Για μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες 

1. Αγαλιώτης, Ι. (2004). Μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
2. Αλευριάδου Α., Σέμογλου, Κ., & Θεοδωρίδου, Ε. (2008). Αντιληπτικο-κινητικές δεξιότητες και δυσλεξία: Ερευνητικά δεδομένα και ερμηνευτικά μοντέλα. Ανακοίνωση στο 6^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα, Παιδαγωγική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα, 2008.
3. Αντωνίου, Φ. (2008). Ενίσχυση της αναγνωστικής κατανόησης στο Διδακτικές προσεγγίσεις για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Θεσσαλονίκη: Γράφημα.
4. Γκιαούρη, Σ., Αλευριάδου, Α., & Τσακιρίδου, Ε. (2008). Συγκριτική ανάλυση των γνωστικών και επιτελικών λειτουργιών σε παιδιά με δυσκολίες στο γραπτό λόγο. Ανακοίνωση στο 2^ου Πανελλήνιο Συνέδριο Γνωστικής Ψυχολογίας της ΕΛΨΕ, Παιδαγωγική Σχολή και Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 2008.
5. Γκιαούρη, Σ., Αλευριάδου, Α., & Τσακιρίδου, Ε. (2009). Συγκριτική ανάλυση των γνωστικών λειτουργιών και των διαστάσεων της ψυχοκοινωνικής συμπεριφοράς σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Ανακοίνωση στο 1^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, 2009.
6. Κωτούλας, Β. (2003). Φωνημική επίγνωση & εκδήλωση αναγνωστικών δυσκολιών. Γλώσσα, 56, 29-50.
7. Κωτούλας, Β., & Παντελιάδου, Σ. (2001). Στάση παιδιών με ή χωρίς αναγνωστικές δυσκολίες προς την ανάγνωση και τη γραφή. Στο Μ. Βάμβουκας, & Α. Χατζηδάκη (Επιμ.) Μάθηση και Διδασκαλία της Ελληνικής ως μητρικής και ως δεύτερης γλώσσας, Πρακτικά Συνεδρίου (σσ 481-493). Αθήνα: Ατραπός.
8. Kωτούλας, B. & Παντελιάδου, Σ. (2003). Επιμονή του ελλείμματος της φωνολογικής επίγνωσης στην εκδήλωση δυσκολιών στη χρήση του γραπτού λόγου. Ανακοίνωση στο 9^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Ρόδος, 2003.
9. Μπότσας, Γ. & Παντελιάδου, Σ. (2001). Μεταγνωστικές στρατηγικές κατανόησης στην ανάγνωση. Στο Μ. Βάμβουκας & Α. Χατζηδάκη, (επιμ.), Μάθηση και διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής και ως δεύτερης γλώσσας. Πρακτικά συνεδρίου, σελ. 128 – 141, Αθήνα: Ατραπός.
10. Μπότσας, Γ. & Παντελιάδου, Σ. (2007). Μαθησιακές Δυσκολίες: Βασικές Έννοιες και Χαρακτηριστικά. Θεσσαλονίκη: Γράφημα.
11. Παντελιάδου, Σ. & Μπότσας, Γ. (2004). Χαρακτηριστικά των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Στο Σ. Παντελιάδου, Α. Πατσιοδήμου & Γ. Μπότσας (επιμ.), Οι Μαθησιακές Δυσκολίες στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (σελ. 31 – 52). Βόλος.
12. Παντελιάδου, Σ. (2000). Μαθησιακές δυσκολίες και εκπαιδευτική πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
13. Παντελιάδου, Σ. & Πατσιοδήμου, Α. (2007). Εφαρμογές διδακτικής αξιολόγησης και μαθησιακές δυσκολίες. Θεσσαλονίκη: Γράφημα.
14. Πόρποδας, Κ. (2003). Διαγνωστική Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση των Μαθησιακών Δυσκολιών στο Δημοτικό Σχολείο. Πάτρα: Στο πλαίσιο υλοποίησης του Έργου ΕΠΕΑΕΚ (2000-2006) του ΥΠΕΠΘ. Full text
    

Για μαθητές με νοητική αναπηρία 

1. Αντωνίου, Α., & Λουάρη, Μ. (2007). Διδασκαλία στρατηγικών ανάγνωσης και αυτορρύθμισης για μαθητές με ελαφρά νοητική υστέρηση: δυνατότητες και περιορισμοί. Πρακτικά του 1^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ειδικής Αγωγής της Εταιρείας Ειδικής Παιδαγωγικής Ελλάδος «Η ειδική αγωγή στην κοινωνία της γνώσης». Εταιρεία Ειδικής Παιδαγωγικής Ελλάδος. Αθήνα: Γρηγόρης.
2. Παρασκευόπουλος, Ι. (1980). Νοητική Καθυστέρηση. Αθήνα: Αυτοέκδοση.
3. Πολυχρονοπούλου, Σ. (1990). Νοητική Υστέρηση. Αθήνα: Αυτοέκδοση.
4. Σταυρακάκη, Χ. (1988). Νοητική Καθυστέρηση. Στο Ι. Τσιάντης, & Σ. Μανωλόπουλος, (επιμ.), «Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής» 2^ος Τόμος, 1° Μέρος Ψυχοπαθολογία. Αθήνα: Καστανιώτη.
5. ΥΠΕΠΘ – Π.Ι. (2003). Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών Ειδικής Αγωγής για μαθητές με μέτρια και ελαφριά νοητική καθυστέρηση. Αθήνα: ΟΕΔΒ. Full text

Για μαθητές με κινητική αναπηρία

1. Αγγελίδης, Α. (1981). Προσαρμογή κατοικίας και άμεσου περιβάλλοντος για άτομα μειωμένης κινητικότητας. Ελληνική Εκτελεστική Επιτροπή, Διεθνές Έτος Αναπήρων, Αθήνα.
2. Βαρσάμης, Π. (2004). Εκπαίδευση παιδιών με σωματικά και κινητικά προβλήματα. 2η βελτιωμένη έκδοση. Θεσσαλονίκη: Διδασκαλείο Ειδικής Αγωγής «Δημήτριος Γληνός», Π.Τ.Δ.Ε., Α.Π.Θ
3. Γεροδιάκοµος Κ. (2005). Νέες Τεχνολογίες και Κινητική Αναπηρία. Πρακτικά  Συνεδρίου «Πρόσβαση», Ιωάννινα
4. Γεωργιάδου Α., & Μηλιώτη Σ.(1998). Φυσικοθεραπεία στην εγκεφαλική παράλυση. Στο: Χ. Παντελιάδης, Α. Παπαβασιλείου – Συρίγου, & Ν. Διαμαντόπουλος, «Εγκεφαλική παράλυση παρελθόν-παρόν-μέλλον», (84-106). Θεσσαλονίκη: Γιαχούδη – Γιαπούλη.
5. Δημητρόπουλος, Α. (2000). Πρακτική εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης παιδιών με κινητικές αναπηρίες. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
6. Ζώνιου - Σιδέρη, Α. (1996). Οι ανάπηροι και η εκπαίδευσή τους. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
7. Κομπάς, Α. (2004). Εισαγωγή στην κινητική ανάπτυξη. Αθήνα: Αθλότυπο.
8. Μαλέτσκου, Α. (2003). Οι νέες τεχνολογίες Πληροφόρησης και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση των Αναπήρων, Διαπιστώσεις και προτάσεις από την πρακτική εφαρμογή τους, Θέματα Ειδικής Αγωγής, 19, 62-66.
9. Μεϊμάρης, Μ. (1994). Νέες Τεχνολογίες και πρόσωπα με ειδικές ανάγκες, Στο Μ. Καΐλα, Ν. Πολεμικός & Γ. Φιλίππου (Επιμ.), Άτομα με ειδικές ανάγκες, τόμος Β’, έκδοση Ε’, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
10. Πολεμικού, Α. (2010). Οι κινητικές αναπηρίες κατά τη σχολική ηλικία. Στο Ν. Πολεμικός, Μ. Καϊλά, Ε. Θεοδωροπούλου, & Β. Στρογυλός (επιμ.), Εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες: μια πολυπρισματική προσέγγιση (167-187). Αθήνα: Πεδίο Α.Ε.
11. Πέτρου, Α., & Δημητρακοπούλου, Α. (2005). Αξιοποίηση των εργαλείων επικοινωνίας από τα παιδιά με σωματικές αναπηρίες, Πρακτικά του 3^ου Συνεδρίου «Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση», Σύρος, 2005.
12. Σταµατιάδης Π. (2005). ∆ιαταραχές Αδρής Κινητικότητας σε Παιδιά µε Κινητική Αναπηρία. Πρακτικά του  Συνεδρίου «Πρόσβαση», Ιωάννινα, 2005.

Προτεινόμενα Βίντεο

Για τυφλούς μαθητές

• https://www.youtube.com/watch?v=lf3MlBkMrEY
• https://www.youtube.com/watch?v=8ch_H8pt9M8  (Τυφλόκωφοι  Μαθητές)

Για κωφούς μαθητές

• https://www.youtube.com/watch?v=9tXgeQntCoI

Για μαθητές με αυτισμό

• https://www.youtube.com/watch?v=3pRg6AgwkcM

Για μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες

• https://www.youtube.com/watch?v=IEpBujdee8M&list=PLk-PjtcKbi8L1Bnah8975skzzYSGMcyXA
• https://www.youtube.com/watch?v=49hLhKTGZtw

Για μαθητές με νοητική αναπηρία

• https://www.youtube.com/watch?v=HCBCHk3pLb8

Για μαθητές με κινητική αναπηρία

• https://www.youtube.com/watch?v=xb_g0IH3UmM
• https://www.youtube.com/watch?v=TULLf5-26jg