Η πρόσληψη της Καινής Διαθήκης στη λογοτεχνία και την τέχνη

Φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών.

 Διδάσκουσα:

      Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, Επίκουρη Καθηγήτρια

 Βιογραφικό: 

     http://www.past.auth.gr/sites/default/files/personnel/CV_gr.pdf

 Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου:

      Αναστασία Μουρατίδου

Ο τρόπος με τον οποίο τα βιβλικά κείμενα και ειδικότερα εκείνα της Καινής Διαθήκης προσλήφθηκαν και ερμηνεύθηκαν μέσα σε νέα πλαίσια μέσα στους αιώνες αποτελούν το θέμα του μαθήματος. Εξαιτίας του μεγάλου εύρους του θέματος το μάθημα θα επικεντρωθεί στα εξής σημεία:

1. Η ιστορία της θεωρίας της πρόσληψης, πρόδρομοι Ι (Ρωσικός φορμαλισμός, H.-G. Gadamer).
2.  Η ιστορία της θεωρίας της πρόσληψης ΙΙ (Jauss, Iser).
3.  Η θεωρία της πρόσληψης και νεότερες οπτικές (Stanley Fish, Roland Barhes, Jacques Derrida, Hayden White).
4.  Οι βασικές αρχές της θεωρίας.
5. Θεωρία της πρόσληψης κι ερμηνεία της Καινής Διαθήκης Ι (τύποι πρόσληψης, θεωρητικό πλαίσιο).
6.  Θεωρία της πρόσληψης κι ερμηνεία της Καινής Διαθήκης ΙΙ (προβλήματα κι όρια).
7.  Θεωρία της πρόσληψης κι η ιστορικοκριτική μέθοδος.
8.  Η πρόσληψη του Ιησού στον κινηματογράφο Ι.
9.  Η πρόσληψη του Ιησού στον κινηματογράφο II.
10.  Η πρόσληψη του Ιησού και κειμένων της Καινής Διαθήκης στη λογοτεχνία (ελληνική και ξένη).
11.  Η πρόσληψη της Καινής Διαθήκης στη ζωγραφική.
12.  Πρόσληψη της Καινής Διαθήκης σε λαϊκές μορφές πολιτισμού και στην πολιτική.
13.  Αποτίμηση των δυνατοτήτων και των ορίων της μεθόδου.

Οι φοιτητές:

• θα εξοικειωθούν με τη θεωρία της πρόσληψης και θα μπορούν με σαφήνεια και συγκροτημένα να παρουσιάζουν μεθοδολογικά ζητήματα, να εντοπίζουν προβλήματα και να προτείνουν λύσεις.
• θα μπορούν να εντοπίζουν αναλογίες, ερμηνευτικές τεχνικές και μηχανισμούς πρόσληψης των βιβλικών κειμένων σε διάφορες μορφές ανθρώπινης καλλιτεχνικής δημιουργίας.
• θα μπορούν να διακρίνουν μέσα στα καινοδιαθηκικά κείμενα θεολογικά θέματα, που αφορούν κυρίως στη χριστολογία και να εξηγούν πώς αυτά εντάσσονται μέσα στην αρχική αφηγηματική συνάφεια και πως στη συνέχεια αξιοποιούνται μέσα σε νέα αφηγηματικά πλαίσια.
• θα μπορούν να αξιοποιούν την προηγούμενη γνώση τους σε θέματα ερμηνείας και θεολογίας της Καινής Διαθήκης προκειμένου να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν διάφορα έργα της ανθρώπινης καλλιτεχνικής δημιουργίας.
• θα μπορούν να εργάζονται διεπιστημονικά και αξιοποιώντας εργαλεία από μη θεολογικές γνωστικές περιοχές προκειμένου να προτείνουν νέες αναγνώσεις του βιβλικού κειμένου συνδέοντάς το με το σήμερα.

• Robert C. Holub, Θεωρία της πρόσληψης: μία κριτική εισαγωγή, Μεταίχμιο, Αθήνα 2004.
• J.G. Crossley, Reading the New Testament: Contemporary Approaches, Routledge, London and New York 2010.
• J.G. Crossley, “An Immodest Proposal for Biblical Studies”, Relegere 2:1 (2012): 153-177.
• L.W. Hurtado, “On Diversity, Competence, and Coherence in New Testament Studies: A Modest Response to Crossley’s ‘Immodest Proposal’”, Relegere 2:2 (2012): 353-364.
• R. Warning (επιμ.), Rezeptionsästhetik: Theorie und Praxis (UTB 303), Wilhelm Fink, München 1979.
• H.R. Jauss, Η θεωρία της πρόσληψης. Τρία μελετήματα, Εστία, Αθήνα 1995.
• W. Iser, Der implizierte Leser (UTB 163), W. Fink, München 31994 = W. Iser, The Implied Reader: Patterns of Communication in Prose Fiction from Bunyan to Beckett, John Hopkins University Press, Baltimore & London 1974.
• W. Iser, Der Akt des Lesens, W. Fink, München 1976 = W. Iser, The Act of Reading: A Theory of Aesthetic Response, John Hopkins University Press, Baltimore & London 1978.
• David Sheppard (επιμ.), Images of the Word: Hollywood’s Bible and Beyond (SBL. Semeia Studies 54), Society of Biblical Literature, Atlanta 2008.
• P.C. Burns, Jesus in Twentieth Century Literature, Art, and Movies (UBC Studies in Religion 1), Continuum, New York & London 2007.
• J.L. Staley / R. Walsh (επιμ.), Jesus, the Gospels and Cinematic Imagination: A handbook to Jesus on DVD, Westminster John Knox Press, Lousiville / London 2007.
• R. Walsh, Reading the Gospels in the Dark: Portrayals of Jesus in Film, Continuum, London / New York 2003.
• M. DiPaolo, Godly Heretics. Essays on Alternative Christianity in Literature and Popular Culture, McFarland & Company, Jefferson et al. 2013.
• W.G. Wells, Competing Cinematic Christs: A Critical Matrix for Evaluating Twenty- First Century Jesus-Story Films, Dissertation, Faculty of the University of Texas 2011.
• Ph. Culbertson / E.M. Wainright (επιμ.), The Bible in / and Popular Culture: A Creative Encounter (SBL.Semeia Studies 65), SBL, Atlanta 2010.
• P. Grace, The Religious Film: Christianity and the Hagiopic, Willey-Blackwell, Oxford 2009.
• F.L. Bakker, The Challenge of the Silver Screen: An Analysis of the Cinematic Portraits of Jesus, Rama, Buddha, and Muhammad (Studies in Religion and the Arts 1), Leiden / Boston, Brill 2009.
• L. Baugh, Imaging the Divine. Jesus and Christ-Figures in Film, Sheed & Ward, Kansas City 1997.
• V.H.T. Nguyen, “The Quest for the Cinematic Jesus: Scholarly Exploration in Jesus Films”, CBR 8 (2010): 183-206.

Πρόσωπο με πρόσωπο.

• Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων.
• Γραπτή Εργασία.
• Προφορική Εξέταση.
• Δημόσια Παρουσίαση.   

Πτυχίο θεολογίας ή άλλης σχολής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Βιβλία- κείμενα

• Robert C. Holub, Θεωρία της πρόσληψης: μία κριτική εισαγωγή, Μεταίχμιο, Αθήνα 2004
• H.R. Jauss, Η θεωρία της πρόσληψης. Τρία μελετήματα, Εστία, Αθήνα 1995
• J.G. Crossley, Reading the New Testament: Contemporary Approaches, Routledge, London and New York 2010
• R. Warning (επιμ.), Rezeptionsästhetik: Theorie und Praxis (UTB 303), Wilhelm Fink, München 1979
• W. Iser, Der implizierte Leser (UTB 163), W. Fink, München 31994 = W. Iser, The Implied Reader: Patterns of Communication in Prose Fiction from Bunyan to Beckett, John Hopkins University Press, Baltimore & London 1974
• W. Iser, Der Akt des Lesens, W. Fink, München 1976 = W. Iser, The Act of Reading: A Theory of Aesthetic Response, John Hopkins University Press, Baltimore & London 1978
• David Sheppard (επιμ.), Images of the Word: Hollywood’s Bible and Beyond (SBL. Semeia Studies 54), Society of Biblical Literature, Atlanta 2008
• P.C. Burns, Jesus in Twentieth Century Literature, Art, and Movies (UBC Studies in Religion 1), Continuum, New York & London 2007
• J.L. Staley / R. Walsh (επιμ.), Jesus, the Gospels and Cinematic Imagination: A handbook to Jesus on DVD, Westminster John Knox Press, Lousiville / London 2007
• R. Walsh, Reading the Gospels in the Dark: Portrayals of Jesus in Film, Continuum, London / New York 2003
• M. DiPaolo, Godly Heretics. Essays on Alternative Christianity in Literature and Popular Culture, McFarland & Company, Jefferson et al. 2013
• W.G. Wells, Competing Cinematic Christs: A Critical Matrix for Evaluating Twenty- First Century Jesus-Story Films, Dissertation, Faculty of the University of Texas 2011
• Ph. Culbertson / E.M. Wainright (επιμ.), The Bible in / and Popular Culture: A Creative Encounter (SBL.Semeia Studies 65), SBL, Atlanta 2010
• P. Grace, The Religious Film: Christianity and the Hagiopic, Willey-Blackwell, Oxford 2009
• F.L. Bakker, The Challenge of the Silver Screen: An Analysis of the Cinematic Portraits of Jesus, Rama, Buddha, and Muhammad (Studies in Religion and the Arts 1), Leiden / Boston, Brill 2009
• L. Baugh, Imaging the Divine. Jesus and Christ-Figures in Film, Sheed & Ward, Kansas City 1997
• Online readings

Πηγές στο Διαδίκτυο

• Περιοδικό Relegere (περιοδικό σχετικό με την πρόσληψη της Βίβλου): https://relegere.org/relegere
• Journal of the Bible and its Reception (περιοδικό σχετικό με την πρόσληψη της Βίβλου): http://www.degruyter.com/view/j/jbr
• The Bible and Critical Theory (περιοδικό σχετικό με την πρόσληψη της Βίβλου): http://novaojs.newcastle.edu.au/ojsbct/index.php/bct/index 
• Journal of Religion and Film: http://digitalcommons.unomaha.edu/jrf/
• John Lyons, “Some Thoughts on Defining Reception History and the Future of Biblical Studies" (http://www.bibleinterp.com/articles/2015/08/lyo398005.shtml )

Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος

• H.R. Jauss, Aesthetic experience and literary hermeneutics, 1982 (PN45.J313 1982)
• H.R. Jauss, Toward an aesthetic of reception, 1982 (PN98.R38J38 1982)
• H.R. Jauss, Η θεωρία της πρόσληψης : τρία μελετήματα , 1995 (PN441.J3816 1995)
• W. Iser, The range of interpretation, 2000 (PN81.I79 2000)
• W. Iser, The act of reading : a theory of aesthetic response, 1980 (PN83.I813 1980)
• E. S. Fish, Is there a text in this class? : The authority of interpretive communities, 1980 (PN81.F56 1980)
• R.C. Holub, Θεωρία της πρόσληψης : μια κριτική εισαγωγή, 2004 (PT80.H6416 2004)
• D.W. Foukkema, Θεωρίες λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα : δομισμός, Μαρξισμός, αισθητική της πρόσληψης, σημειωτική, 2000 (PN441.F616 2000)

Άρθρα

• V.H.T. Nguyen, “The Quest for the Cinematic Jesus: Scholarly Exploration in Jesus Films”, CBR 8 (2010): 183-206
• J.G. Crossley, “An Immodest Proposal for Biblical Studies”, Relegere 2:1 (2012): 153-177
• L.W. Hurtado, “On Diversity, Competence, and Coherence in New Testament Studies: A Modest Response to Crossley’s ‘Immodest Proposal’”, Relegere 2:2 (2012): 353-364

Ταινίες

• “The life of Brian” (1979)
• Matrix trilogy
• “Children of Men” (2006)
• “The Book of Eli” (2010)
• “The Passion of the Christ”
•  “The Last Temptation”