Ο ρόλος του κριτικού στοχασμού στη μάθηση και εκπαίδευση ενηλίκων: ζητήματα νοηματοδότησης και μετασχηματισμού της ανθρώπινης εμπειρίας και ο ρόλος του κριτικοστοχαστικού εκπαιδευτή (Π1811)
Ζαρίφης Γεώργιος
Ο σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η οριοθέτηση της συζήτησης σχετικά με το ρόλο του κριτικού στοχασμού στη μάθηση και εκπαίδευση ενηλίκων, καθώς και των συνθηκών εκείνων με βάση τις οποίες οργανώνεται η σχετική θεωρία που αφορά κυρίως στον τρόπο με τον οποίο ο κριτικός στοχασμός συνδέεται -ως διαδικασία- με τον μετασχηματισμό της προοπτικής (perspective transformation), τη χειραφέτηση, την ενδυνάμωση και την αλλαγή. Στο μάθημα γίνεται αρχικά εκτενής ανάλυση και συζήτηση της έννοιας του κριτικού στοχασμού ως ex post facto συνθήκη διαμόρφωσης μιας θεωρίας μάθησης και εκπαίδευσης ενηλίκων, με βάση προσεγγίσεις διαφόρων θεωρητικών όπως οι Dewey, Freire, Kolb & Fry, Mezirow, Brookfield, Boyd, Dirkx, Merriam & Heuer, Cranton και πολλών άλλων. Στη συνέχεια γίνεται σύνδεση της έννοιας ‘νοηματοδοτηση’ (meaning making), ως διαδικασία που οδηγεί σε μια νέα αναθεωρημένη ερμηνεία της εμπειρίας και στοχεύει στην εξατομικευμένη διερεύνηση του συστήματος νοημάτων (εμπειρικού συστήματος) και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη του. Επίσης αναφορά γίνεται και στον δυναμικό συσχετισμό της έννοιας του κριτικού στοχασμού με τις έννοιες της ‘κριτικής συνειδητοποίησης’ (conscientização) και της ‘μετασχηματιστικής μάθησης’ (transformative learning), ως διαδικασίες οι οποίες προοιωνίζουν την ενδυνάμωση του ατόμου μέσω της αναθεώρησης της εμπειρίας του, και οι οποίες στοχεύουν στη χειραφέτηση. Πέρα όμως από τη θεωρητική προσέγγιση της έννοιας του κριτικού στοχασμού, της σύνδεσής του με τη μάθηση και τις πιθανές διαφοροποιήσεις μεταξύ των στοχαστών για το ρόλο του στη διαμόρφωση μιας θεωρίας μάθησης ενηλίκων, το μάθημα ασχολείται και με ζητήματα ενίσχυσης του κριτικού στοχασμού σε πρακτικό επίπεδο, με στόχο τη διαμόρφωση ενός πλαισίου δράσης (ενδυνάμωση και κριτικοστοχαστική εκπαιδευτική πρακτική) για την εκπαίδευση των ενηλίκων, το οποίο στοχεύει στην κριτική συνειδητοποίηση και στην αλλαγή.
ΛιγότεραΟ σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η οριοθέτηση της συζήτησης σχετικά με το ρόλο του κριτικού στοχασμού στη μάθηση και εκπαίδευση ενηλίκων, καθώς και των συνθηκών εκείνων με βάση τις οποίες οργανώνεται η σχετική θεωρία που αφορά κυρίως στον τρόπο με τον οποίο ο κριτικός στοχασμός συνδέεται -ως διαδικασία- με τον μετασχηματισμό της προοπτικής (perspective transformation), τη χειραφέτηση, την ενδυνάμωση και την αλλαγή. Στο μάθημα γίνεται αρχικά εκτενής ανάλυση και συζήτηση της έννοιας του κριτικού στοχασμού ως ex post facto συνθήκη διαμόρφωσης μιας θεωρίας μάθησης και εκπαίδευσης ενηλίκων, με βάση προσεγγίσεις διαφόρων θεωρητικών όπως οι Dewey, Freire, Kolb & Fry, Mezirow, Brookfield, Boyd, Dirkx, Merriam & Heuer, Cranton και πολλών άλλων. Στη συνέχεια γίνεται σύνδεση της έννοιας ‘νοηματοδοτηση’ (meaning making), ως διαδικασία που οδηγεί σε μια νέα αναθεωρημένη ερμηνεία της εμπειρίας και στοχεύει στην εξατομικευμένη διερεύνηση του συστήματος νοημάτων (εμπειρικού συστήματος) και κ
Ο σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η οριοθέτηση της συζήτησης σχετικά με το ρόλο του κριτικού στοχασμού στη μάθηση και εκπαίδευση ενηλίκων, καθώς και των συνθηκών εκείνων με βάση τις οποίες οργανώνεται η σχετική θεωρία που αφορά κυρίως στον τρόπο με τον οποίο ο κριτικός στοχασμός συνδέεται -ως διαδικασία- με τον μετασχηματισμό της προοπτικής (perspective transformation), τη χειραφέτηση, την ενδυνάμωση και την αλλαγή. Στο μάθημα γίνεται αρχικά εκτενής ανάλυση και συζήτηση της έννοιας του κριτικού στοχασμού ως ex post facto συνθήκη διαμόρφωσης μιας θεωρίας μάθησης και εκπαίδευσης ενηλίκων, με βάση προσεγγίσεις διαφόρων θεωρητικών όπως οι Dewey, Freire, Kolb & Fry, Mezirow, Brookfield, Boyd, Dirkx, Merriam & Heuer, Cranton και πολλών άλλων. Στη συνέχεια γίνεται σύνδεση της έννοιας ‘νοηματοδοτηση’ (meaning making), ως διαδικασία που οδηγεί σε μια νέα αναθεωρημένη ερμηνεία της εμπειρίας και στοχεύει στην εξατομικευμένη διερεύνηση του συστήματος νοημάτων (εμπειρικού συστήματος) και κ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α’ Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΩΣ ‘ex post facto’ ΣΥΝΘΗΚΗ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ: Ιδεολογική αφετηρία, εννοιολογική οριοθέτηση και συγκριτική αποτίμηση των προσεγγίσεων που αφορούν στον κριτικό στοχασμό.
ΜΑΘΗΜΑ 1ο ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
Συγκριτική αποτίμηση των προσεγγίσεων που αφορούν στο ρόλο του κριτικού στοχασμού ως ‘ex post facto’ συνθήκη μάθησης και ανάπτυξης ενηλίκων.
ΜΑΘΗΜΑ 2ο ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ, ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Εννοιολογική προσέγγιση και σύνδεση με την έννοια του κριτικού στοχασμού.
ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ‘ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ’ ΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ‘ΚΡΙΤΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ’ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Σύνδεση του κριτικού στοχασμού, ως διαδικασία αποτίμησης της ανθρώπινης εμπειρίας στη μάθηση των ενηλίκων, με την έννοια της ‘νοηματοδότησης’ ως λειτουργικό κομμάτι της διαδικασίας που οδηγεί σε μια νέα αναθεωρημένη ερμηνεία της εμπειρίας και στοχεύει στη διεύρυνση του εμπειρικού συστήματος και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη και στην αλλαγή.
ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ
Προϋποθέσεις μετασχηματισμού της ανθρώπινης εμπειρίας σε γνώση και ο ρόλος των συναισθημάτων.
ΜΑΘΗΜΑ 5ο Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Ζητήματα κατανόησης του πλαισίου δράσης με στόχο τη χειραφέτηση, κριτικός στοχασμός και ο πορεία προς την κοινωνική αλλαγή, ο κύκλος της ‘conscientização’, η σημασία της χειραφέτησης.
ΕΝΟΤΗΤΑ Β’ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ: Βασικές μεθοδικο‐διδακτικές ενέργειες ανάπτυξης του κριτικού στοχασμού στην εκπαίδευση των ενηλίκων.
ΜΑΘΗΜΑ 6ο Η ΙΔΕΑ ΜΙΑΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Λόγοι και τρόποι προσέγγισης του κριτικού στοχασμού μέσω πρακτικών που ενισχύουν την επικοινωνιακή δράση στην εκπαίδευση των ενηλίκων.
ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Γενικές κατευθύνσεις της κριτικοστοχαστικής πρακτικής, παραδείγματα προσέγγισης των αναγκών των ενήλικων εκπαιδευομένων μέσω της ανάλυσης της εμπειρίας τους, τρόποι αποτίμησης της απόδοσης των ενήλικων εκπαιδευομένων.
ΜΑΘΗΜΑ 8ο Η ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΙΤΙΚΟ ΣΤΟΧΑΣΜΟ
Παράδειγμα συνειδητοποίησης, οι βασικές αρχές και τα χαρακτηριστικά της συνειδητοποίησης, πρακτική άσκηση συνειδητοποίησης, προβολή της ταινίας ‘ Educating Rita’.
ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΦΡΑΓΜΟΙ ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
Η στάση της σιωπής, ατομικισμός, μυστικότητα, προβληματισμοί σχετικά με την αποτελεσματικότητα της κριτικο‐στοχαστικής πρακτικής.
ΜΑΘΗΜΑ 10ο Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ
Ο ρόλος του κριτικού στοχασμού στο πλαίσιο του σύγχρονου οργανισμού μάθησης.
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ’ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΧΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ: Ζητήματα ενδυνάμωσης των ενήλικων εκπαιδευομένων και η κοινωνική και πολιτική διάσταση του ρόλου του εκπαιδευτή.
ΜΑΘΗΜΑ 11ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ
Προϋποθέσεις ενδυνάμωσης των ενηλίκων εκπαιδευομένων και ο ρόλος του κριτικά στοχαζόμενου εκπαιδευτή.
ΜΑΘΗΜΑ 12ο Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ‐ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ
Η εκπαίδευση ενηλίκων ως μέσο άσκησης πολιτικής, ζητήματα εξουσίας, χειραφέτηση και κοινωνική αλλαγή.
ΜΑΘΗΜΑ 13ο ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Η αξιολόγηση ως κριτικοστοχαστική διαδικασία, συστηματική παρατήρηση του εαυτού, παρατήρηση συναδέλφων, παρατήρηση από συναδέλφους, οι εκπαιδευόμενοι ως «κριτικοί φίλοι».
