Griechische und roemische Rechtsgeschichte

Ενότητα 1^η: Χωροχρονική έκφραση της ιστορικής εξελίξεως του ελληνικού και του ρωμαϊκού δικαίου. Σύνδεση αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού με ισχύον δίκαιο. Πρακτική σκοπιμότητα του μαθήματος.

Ενότητα 2^η: Συμβατική διαίρεση των περιόδων εξέλιξης του Ελληνικού Δικαίου 

Ενότητα 3^η: Συμβατική διαίρεση των περιόδων εξέλιξης του Ρωμαϊκού Δικαίου

Ενότητα 4^η: Οι Νομοθεσίες του Ζάλευκου και του Χαρώνδα

Ενότητα 5^η: Η Πολιτεία των Λακεδαιμονίων

1. Πηγές
2. Η πολιτειακή συγκρότηση
3. Δικαιικοί θεσμοί
4. Aξιολόγηση

Ενότητα 6^η: Η πολιτεία των Αθηναίων

1. Πηγές
2. Δράκων
3. Σόλων
4. Kλεισθένης και μεταγενέστερη εξέλιξη
5. Η συγκρότηση της αθηναϊκής πολιτείας
6. 1. Διαίρεση των κατοίκων
   2. Μονοπρόσωπες πολιτειακές αρχές
   3. Πολυπρόσωπες/συλλογικές πολιτειακές αρχές
   4. Η απονομή της δικαιοσύνης

Ενότητα 7^η: Η πολιτεία των Κρητών -Γόρτυνα

1. Πηγές
2. Πολιτειακή συγκρότηση
3. Η Δωδεκάδελτη επιγραφή της Γόρτυνας
4. Xαρακτηριστικές ρυθμίσεις

Ενότητα 8^η : Ρωμαϊκό δίκαιο. Εισαγωγικά στοιχεία.

1. Το λειτουργικό πλαίσιο
2. Η σχέση με το ελληνικό δίκαιο
3. Περίοδοι εξελίξεως ρωμαϊκού δικαίου
4. Βασικές έννοιες ρωμαϊκού δικαίου
5. Πηγές ρωμαϊκού δικαίου

Ενότητα 9^η: Τα πολιτεύματα της Ρώμης

1. Η Βασιλεία
   1. Πολιτειακά όργανα
   2. Πηγές δικαίου
   3. Η απονομή της δικαιοσύνης
2. Η Δημοκρατία
   1. Πολιτειακές αρχές
   2. Το νομικό πλαίσιο της εξισώσεως πατρικίων – πληβείων
   3. Κοινωνική διάρθρωση
   4. Οι συνελεύσεις του ρωμαϊκού λαού
   5. Η σύγκλητος
   6. Οι άρχοντες
   7.  Η απονομή της δικαιοσύνης
   8. Πηγές δικαίου
      1. Leges - Δωδεκάδελτη κωδικοποίηση (Lex Duodecim Tabularum)
      2. edicta
      3. έθιμο
3. Η Αυτοκρατορία
   1. Ηγεμονία (principatus)
      1. Πολιτειακή οργάνωση
      2. Η απονομή της δικαιοσύνης
   2. Δεσποτεία (dominatus) 
      1. Λειτουργία πολιτεύματος
      2. Πηγές δικαίου
      3. leges
      4. edicta
      5. senatus consulta
      6. constitutiones
      7. έθιμα
      8. responsa prudentium
      9. ius
   3. Η Ιουστινιάνεια κωδικοποίηση

Ενότητα 10^η: Στοιχεία ιδιωτικού ρωμαϊκού δικαίου

Διδάσκουσα:

Καλλιόπη Παπακωνσταντίνου, Λέκτορας

Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου:

Ξενοφών Κονταργύρης

Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή της ιστορίας του ελληνικού και ρωμαϊκού δικαίου.

Οι συμμετέχοντες-ουσες στο μάθημα να μπορούν να εντοπίζουν χρονικά τις μεγάλες αρχαίες ελληνικές νομοθεσίες, να γνωρίζουν τις πηγές του Ελληνικού Δικαίου, βασικά στοιχεία για τη νομοθεσία του Ζάλευκου, του Χαρώνδα, βασικά στοιχεία οργάνωσης της Πολιτείας Λακεδαιμονίων, της Πολιτείας Αθηναίων και της Πολιτείας Κρητών. Να γνωρίζουν ποιες είναι οι πηγές του ρωμαϊκού δικαίου κατά τις περιόδους της Βασιλείας, της Δημοκρατίας, της Ηγεμονίας και της Δεσποτείας, καθώς και βασικά χαρακτηριστικά της πολιτειακής οργάνωσης σε καθεμιά. Να εξοικειωθούν με τις κυριότερες πηγές του αρχαίου ελληνικού και του ρωμαϊκού δικαίου (π.χ. Δωδεκάδελτος ρωμαϊκή κωδικοποίηση, Ιουστινιάνεια κωδικοποίηση) και να είναι σε θέση να εντοπίζουν ποια επίδραση άσκησαν σε αρχές και θεσμούς του ισχύοντος δικαίου. Να μπορούν να συγκρίνουν θεσμούς που ίσχυσαν σε διαφορετικές νομοθεσίες και να αναγνωρίζουν δάνεια θεσμών από τη μια νομοθεσία στην άλλη.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι συμμετέχοντες-ουσες στο μάθημα αναμένεται να συνειδητοποιήσουν ότι νομικά ζητήματα που ετέθησαν στο παρελθόν είναι δυνατό να ανακύπτουν και σήμερα. Επίσης, θα είναι σε θέση να εντοπίζουν νομικά προβλήματα και τις απαντήσεις που δόθηκαν σε αυτά κατά το παρελθόν, σε αρχαίες έννομες τάξεις, θα αντιλαμβάνονται τη σημασία της ιστορικοδικαιικής μελέτης για την πληρέστερη γνώση, κατανόηση και εφαρμογή του ισχύοντος δικαίου, θα γνωρίζουν ποιοι ιστορικοί παράγοντες επέδρασαν στη σύνταξη του ισχύοντος Αστικού Κώδικα και θα είναι σε θέση να περιγράφουν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα και να κάνουν σύγκριση σε επιμέρους δημοκρατικούς θεσμούς με τον τρόπο λειτουργίας τους σήμερα. Τέλος, αναμένεται να μπορούν να αναφέρουν παραδείγματα θεμελιωδών αρχών δικαίου που διαμορφώθηκαν ήδη από την αρχαιότητα.

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα.

EinfuerhendeLiteratur:

(verfürgbar in der Bibliothek Rechtswissenschaftliche Fakultät AUTH, Abteilung: Rechtsgeschichte)

• «Μια Ημέρα στα Αρχαία Αθηναϊκά Δικαστήρια»  -  προϊόν εξωτερικής συνεργασίας του Iδρύματος Mείζονος Eλληνισμού με τον Ηλία Αρναούτογλου, νομικό, διδάκτωρα του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, ερευνητή στο κέντρο για την Ιστορία του Ελληνικού Δικαίου, στην Ακαδημία Αθηνών
• Ιστοσελίδα με συνεχώς επικαιροποιημένη βιβλιογραφία Αρχαίου Ελληνικού Δικαίου)
• Ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης  - πηγές, βιβλιογραφία και άλλες πληροφορίες για την Ιστορία του Ρωμαϊκού Δικαίου
• Institutiones I - κείμενο Εισηγήσεων του Γαΐου
• Institutiones II - κείμενο Εισηγήσεων από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση - Corpus Iuris Civilis
• Digesta - κείμενο Πανδέκτη από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση - Corpus Iuris Civilis
• Codex - κείμενο Κώδικα από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση - Corpus Iuris Civilis
• Novellae - κείμενο Νεαρών από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση - Corpus Iuris Civilis

ΠΗΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

• Corpus Iuris Civilis - Krueger Paul & Mommsen Theodor, ιουστινιάνεια κωδικοποίηση, 1817 - 1903 (για ανάγνωση μόνο στη Βιβλιοθήκη του Τμήματος - μη δανειζόμενο)
• Jus graeco-romanum (pars 1,3,4,5,6) -  Zacharia von Lingenthal & Karl Eduard, 1856 - 1870, από τις ψηφιοποιημένες Αρχειακές Συλλογές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (πλήρες κείμενο)