Η παιδαγωγική σχέση - αλληλεπίδραση και επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή

Διδάσκων: Κωνσταντίνος Γ. Μπίκος, Καθηγητής

Βιογραφικό: http://www.edlit.auth.gr/sites/default/files/scientific_personnel/bikos_cv.pdf

Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου:

Επεξεργασία Υλικού: Μενέλαος Χαρ.Τζιφόπουλος

Βιντεοσκόπηση - Μοντάζ: Απόστολος Μαυρίδης

1. Εισαγωγή: αποσαφήνιση εννοιών
2. Η συμβολή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης στην εκπαιδευτική διαδικασία
3. Το πλαίσιο της επικοινωνίας ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τον μαθητή
4. Απόκλιση και παραβατικότητα στη σχολική τάξη - Η παραβατική συμπεριφορά στο σχολείο
5. Η προβληματική των κυρώσεων και η θεσμοθέτηση κανόνων στην σχολική τάξη - Η επιθετική συμπεριφορά στη σχολική τάξη - Διαπροσωπικές και διαομαδικές συγκρούσεις στην ομάδα της σχολικής τάξης
6. Λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία
7. Οι προσδοκίες του εκπαιδευτικού: Το φαινόμενο του "Πυγμαλίωνα"
8. Η σημασία της ποιότητας της σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητή

Οι φοιτητές/ -τριες :

• να εξοικειωθούν με κεντρικές έννοιες του συγκεκριμένου μαθήματος: κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία εκπαιδευτικού-μαθητή
• να συνειδητοποιήσουν το διαφορετικό πλαίσιο επικοινωνίας στη σχολική τάξη ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τον μαθητή. Πώς λειτουργεί ο εκπαιδευτικό και πώς ο μαθητής στο σχολικό περιβάλλον, ποια είναι η σημασία της θέσπισης κανόνων και ποια είναι η τυπική και άτυπη δομή της τάξης
• να περιγραφούν και να αναλυθούν βασικά κοινωνικά φαινόμενα, όπως είναι η απόκλιση, η παραβατικότητα και η επιθετική συμπεριφορά στη σχολική τάξη
• να προβληματιστούν μέσα από τη μελέτη και την αποδελτίωση συναφών ερευνητικών άρθρων και πονημάτων αναφορικά με την εκδήλωση παραβατικής και επιθετικής συμπεριφοράς στη σχολική τάξη
• να γίνει σαφές ότι στη σχολική τάξη, εκτός από το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα (Curriculum) υπάρχει και το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα (hidden curriculum), το οποίο αναφέρεται, κυρίως, στις σχέσεις που διαμορφώνονται στην τάξη και στο σχολικό κλίμα που δημιουργείται μέσω της επικοινωνίας του εκπαιδευτικού με τους μαθητές του

Δεν υπάρχουν ειδικές προαπαιτούμενες συνθήκες για την επιλογή του συγκεκριμένου μαθήματος. Ο φοιτητής παρακολουθεί το εν λόγω μάθημα, ως μάθημα κατεύθυνσης, το οποίο συνεπάγεται ότι είναι εξοικειωμένος με ένα βασικό, τουλάχιστον, πλέγμα γνώσεων της Παιδαγωγικής Επιστήμης.

(Α) Ελληνική

1. Αυγητίδου, Σ. (2001) (Επιμ.). Το παιχνίδι. Σύγχρονες ερευνητικές και διδακτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω.
2. Γερμανός, Δ. (2002). Οι τοίχοι της γνώσης. Σχολικός χώρος και εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.
3. Γεωργογιάννης, Π. (1996). Θεωρίες της Κοινωνικής Ψυχολογίας. Τόμ. Β’. Αθήνα: Gutenberg.
4. Γεώργας, Δ. (1995). Κοινωνική Ψυχολογία, Τόμ. Α’ . Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
5. Γκότοβος, Α. (1995). Παιδαγωγική αλληλεπίδραση. Επικοινωνία και κοινωνική μάθηση στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.
6. Dewey,  J. (1980). Εμπερία και εκπαίδευση, μτφρ. Α. Πολενάκης. Αθήνα: Γλάρος.
7. Κελπανίδης, Μ. (2002). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. θεωρίες και πραγματικότητα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
8. Κοντάκος, A. & Πολεμικός, N. (2000). Η μη λεκτική επικοινωνία στο νηπιαγωγείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
9. Κωνσταντίνου, Χ. (1997). Σχολική πραγματικότητα και κοινωνικοποίηση του μαθητή. Αθήνα: Gutenberg.
10. Κυρίδης, Α. (1999). Η πειθαρχία στο σχολείο. Θεωρία και έρευνα. Αθήνα: Gutenberg.
11. Μπακιρτζής, Κ. (2002). Η δυναμική της αλληλεπίδρασης στην επικοινωνία. Αθήνα: Gutenberg.
12. Λεονταρή, Α. (1996). Αυτοαντίληψη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
13. Ματσαγγούρας, Η. (2000). Η σχολική τάξη: χώρος-ομάδα-πειθαρχία-μέθοδος. Αθήνα: Γρηγόρης.
14. Μαυρογιώργος, Γ. (1983). Σχολικό πρόγραμμα και παραπρόγραμμα. Σύγχρονη εκπαίδευση, 13, 36-46.
15. Μιχαλακόπουλος, Γ. (1997). Το σχολείο και η σχολική τάξη. Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
16. Μπακιρτζής, Κ. (2002). Η δυναμική της αλληλεπίδρασης στην επικοινωνία. Αθήνα: Gutenberg.
17. Μπίκος, Κ. (2011). Κοινωνικές σχέσεις και αλληλεπίδραση στη σχολική τάξη. Θεσσαλονίκη: Ζυγός.
18. Ναυρίδης, Κ. (1994). Κλινική Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Παπαζήσης.
19. Νόβα-Καλτσούνη, Χ. (1996). Κοινωνικοποίηση. Η γένεση του κοινωνικού υποκειμένου. Αθήνα: Gutenberg.
20. Ξωχέλλης, Π. (1999). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
21. Postic, Μ. (1995). Η μορφωτική σχέση, μτφρ. Δ. Τουλούπης. Αθήνα: Gutenberg.
22. Πυργιωτάκης, Ι. (1999). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική επιστήμη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
23. Τσιπλητάρης, Α. (1992). Ψυχοκοινωνιολογία της σχολικής τάξης. Αθήνα.
24. Φεντ, Χ. (1989). Κοινωνική ένταξη και εκπαίδευση, μτφρ. Γ. Κακαλέτρης. Αθήνα: Καστανιώτης.
25. Φλουρής, Γ. (1989). Αυτοαντίληψη, σχολική επίδοση και επίδραση γονέων. Αθήνα: Γρηγόρης.
26. Φράγκος, Χ. (1993). Παιδαγωγικές έρευνες και εφαρμογές. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
27. Χατζηδήμου, Δ. (2000). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Θέσεις, αντιθέσεις και προβληματισμοί. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.

(Β) Ξενόγλωσση

1. Archer, D. Akert, R. & Costanzo, M. (1993). The accurate perception of nonverbal behavior. Questions of theory and research design. In D. Blanck (Eds.), Interpersonal expectations. Cambridge: University Press, 242-260.
2. Attilli, G. (1987). The extent to which children’s early relationships are adopted to promote their social and cognitive development. In R. Hinde et al. (Eds.), Social relationships and cognitive development. Oxford: Clarendon Press, 50-82.
3. Blumer, H. (1986). Symbolic interactionalism. Perspective and method. Belkeley: University of California Press.
4. Brophy, J.E. & Good, T.L. (1985). Teacher behavior and student achievement. In M. Wittrock (Eds.), Handbook of research on teaching. New York: McMillan, 392-431.
5. Darley, J. & Oleson, K. (1993). Introduction to research on interpersonal expectations. In P. Blanck (Eds.), Interpersonal expectations. New York: Cambridge University Press, 45-63.
6. Dickson, D. (1997). Reflecting. In O. Hargie (Eds.), The handbook of communication skills. London: Routledge, 159-182.
7. Duck, S. (1993). Human relationships (2nd Ed.) London: Sage.
8. Goffman, E. (1974). Frame. An essay on the organization of experience. New York: Harper & Row.
9. Habermas, J. (1977). Kultur und kritik. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
10. Hargie, O. (Eds.) (19997). The handbook of communication skills. London: Routledge and Kegan Paul.
11. Hurrelmann, Κ. & Ulich, D. (1991). Neues handbuck der socialisationsforschung.
12. James, A., Jenks, C. & Prout, A. (1998). Theorizing childhood. Great Britain: Policy Press.
13. Weinheim, Basel: Beltz.
14. Mead, G. (1962). Mind, self and society. Chicago: University of Chicago Press.
15. Olweus, D. (1994). Bullying at school. US: Springer .
16. Rosenthal, R. & Jacobson, L. (1968). Pygmalion in the classroom. New York: Holt, Rinehart and Winston Inc.
17. Schneider, B. (1993). Children’s social competence in context: the contributions of family, school and culture. New York: Pergamon Press.
18. Watzlawick, P. (Eds.) (1984). The invented reality. New York: Norton.
19. Wertsch, J. (1985). Vygotksy and the social formation of mind. Cambrigde: Harvard University Press.

(Γ) Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος

www.heal-link.gr

(Δ) Τίτλοι περιοδικών που αξιοποιήθηκαν

1. Analyses of Social Issues and Public Policy
2. International Social Science Review
3. Journal of Abnormal Child Psychology
4. School Psychology International
5. Social Studies

(Ε)  Άρθρα

1. http://download.springer.com/static/pdf/276/art%253A10.1007%252Fs10802-013-9840-y.pdf?auth66=1410276159_15ee7b9e5115510a7457683a4ea01cbe&ext=.pdf
2. http://spi.sagepub.com/content/34/6/707.full.pdf+html