Πόλεμος και Πολιτική
Μαργαρίτης Γεώργιος
Η παράδοση “πόλεμος και πολιτική” έχει ως στόχο την διερεύνηση των σχέσεων ανάμεσα στην πολιτική και στον πόλεμο. Η σχέση αυτή παρουσιάζεται ως αυτονόητη – σύμφωνα με τη γνωστή (και παρερμηνευμένη) φράση που αποδίδεται στον Κλαούζεβιτς, “ο πόλεμος δεν είναι παρά η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα”. Στην πραγματικότητα τίποτε δεν είναι αυτονόητο και απλό. Ο πόλεμος, οι τεχνικές του, οι κοινωνικές διαστάσεις του, το οικονομικό του υπόβαθρο και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του, αποτελούν ένα σύνθετο σύνολο το οποίο ενίοτε υπαγορεύει τη μορφή των πολιτικών συστημάτων και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής, ενίοτε προσαρμόζεται στα τελευταία.
Θα παρακολουθήσουμε τη σύνθετη αυτή σχέση μέσα από την – αναγκαστικά συνοπτική - ιστορική αναδρομή. Σκοπός μας είναι να εξετάσουμε πως αρθρώνεται η σχέση αυτή σε διαφορετικές εποχές, δηλαδή σε διαφορετικές παραγωγικές σχέσεις, τρόπους παραγωγής, κοινωνικής διάρθρωσης και τελικά, διαφορετικές τεχνικές δυνατότητες και πολιτικά συστήματα. Ξεκινώντας από τα επιβλητικά κράτη της εποχής του χαλκού – στην Μεσοποταμία, την Αίγυπτο και στις περιοχές όπου ετούτα τα πρότυπα ακτινοβολούν, θα φτάσουμε στη σημερινή θεωρητική – και όχι μόνο – διαμάχη πάνω στο εάν στον δικό μας κόσμο έχουν ή όχι εφαρμογή, οι κλασσικές θεωρίες του πολέμου, όπως τις διαμόρφωσε η σύγχρονη εποχή.
Λιγότερα
Η παράδοση “πόλεμος και πολιτική” έχει ως στόχο την διερεύνηση των σχέσεων ανάμεσα στην πολιτική και στον πόλεμο. Η σχέση αυτή παρουσιάζεται ως αυτονόητη – σύμφωνα με τη γνωστή (και παρερμηνευμένη) φράση που αποδίδεται στον Κλαούζεβιτς, “ο πόλεμος δεν είναι παρά η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα”. Στην πραγματικότητα τίποτε δεν είναι αυτονόητο και απλό. Ο πόλεμος, οι τεχνικές του, οι κοινωνικές διαστάσεις του, το οικονομικό του υπόβαθρο και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του, αποτελούν ένα σύνθετο σύνολο το οποίο ενίοτε υπαγορεύει τη μορφή των πολιτικών συστημάτων και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής, ενίοτε προσαρμόζεται στα τελευταία.
Θα παρακολουθήσουμε τη σύνθετη αυτή σχέση μέσα από την – αναγκαστικά συνοπτική - ιστορική αναδρομή. Σκοπός μας είναι να εξετάσουμε πως αρθρώνεται η σχέση αυτή σε διαφορετικές εποχές, δηλαδή σε διαφορετικές παραγωγικές σχέσεις, τρόπους παραγωγής, κοινωνικής διάρθρωσης και τελικά, διαφορετικές τεχνικές δυνατότητες και πολιτικά συστήματα. Ξεκινώντας
Η παράδοση “πόλεμος και πολιτική” έχει ως στόχο την διερεύνηση των σχέσεων ανάμεσα στην πολιτική και στον πόλεμο. Η σχέση αυτή παρουσιάζεται ως αυτονόητη – σύμφωνα με τη γνωστή (και παρερμηνευμένη) φράση που αποδίδεται στον Κλαούζεβιτς, “ο πόλεμος δεν είναι παρά η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα”. Στην πραγματικότητα τίποτε δεν είναι αυτονόητο και απλό. Ο πόλεμος, οι τεχνικές του, οι κοινωνικές διαστάσεις του, το οικονομικό του υπόβαθρο και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του, αποτελούν ένα σύνθετο σύνολο το οποίο ενίοτε υπαγορεύει τη μορφή των πολιτικών συστημάτων και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής, ενίοτε προσαρμόζεται στα τελευταία.
Θα παρακολουθήσουμε τη σύνθετη αυτή σχέση μέσα από την – αναγκαστικά συνοπτική - ιστορική αναδρομή. Σκοπός μας είναι να εξετάσουμε πως αρθρώνεται η σχέση αυτή σε διαφορετικές εποχές, δηλαδή σε διαφορετικές παραγωγικές σχέσεις, τρόπους παραγωγής, κοινωνικής διάρθρωσης και τελικά, διαφορετικές τεχνικές δυνατότητες και πολιτικά συστήματα. Ξεκινώντας
Περίγραμμα
Διδάσκοντες
Διδάσκων: Μαργαρίτης Γιώργος, Καθηγητής
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Γαβριέλα Μαζαράκη, Υποψήφια Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών
Μαθησιακοί στόχοι
Απόκτηση γνωστικού αποθέματος πάνω στη σχέση πολιτικής και πολέμου.
Διαχρονική εξέταση αυτής της σχέσης με βάση την εξέλιξη των παραγωγικών σχέσεων, του οικονομικού πλεονάσματος κάθε εποχής, όπως και των κοινωνικών σχέσεων που εκπορεύονται από αυτά.
Επισκόπηση της αλληλεπίδρασης του πολέμου με την πολιτική σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους σε τρόπο ώστε να αποκτήσουν οι διδασκόμενοι διαυγή εικόνα της εξέλιξης των παραπάνω σχέσεων.
Παρακολούθηση των σύγχρονων προβληματισμών πάνω στη θεωρία του πολέμου, τα ρεύματα αμφισβήτησης της κλασσικής θεωρίας των τελευταίων χρόνων, τις νέες προτάσεις και απόψεις.
Προαπαιτούμενα
Για την παρακολούθηση του μαθήματος δεν προβλέπονται προαπαιτούμενα.
Σε κάθε όμως περίπτωση ο φοιτητής που επιλέγει το μάθημα οφείλει να έχει βασικές γνώσεις ιστορίας και πιο ειδικά ευρωπαϊκής ιστορίας. Ως εκ τούτου θεωρείται χρήσιμο να έχει παρακολουθήσει την παράδοση Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία (Β’ εξάμηνο, κωδ. ΚΥΟ106).
Βιβλιογραφία
Κονδύλης Παναγιώτης, Θεωρία του πολέμου, Αθήνα, Θεμέλιο, 1998
Μύνκλερ Χερ, Οι νέοι πόλεμοι. Νέοι εχθροί και νέες μορφές πολέμου, Αθήνα, Καστανιώτης, 2005
Ραμονέ Ιγνάσιο, Πόλεμοι του 21ου αιώνα, Αθήνα, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου, 2002.
Clausewitz, Carl von, On War, Princeton, Princeton University Press, 1989
Jomini, Baron de, The Art of War, Westpoint Conn., Greenwood, (1862 reprint).
Διδάσκων: Μαργαρίτης Γιώργος, Καθηγητής
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Γαβριέλα Μαζαράκη, Υποψήφια Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών
Απόκτηση γνωστικού αποθέματος πάνω στη σχέση πολιτικής και πολέμου.
Διαχρονική εξέταση αυτής της σχέσης με βάση την εξέλιξη των παραγωγικών σχέσεων, του οικονομικού πλεονάσματος κάθε εποχής, όπως και των κοινωνικών σχέσεων που εκπορεύονται από αυτά.
Επισκόπηση της αλληλεπίδρασης του πολέμου με την πολιτική σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους σε τρόπο ώστε να αποκτήσουν οι διδασκόμενοι διαυγή εικόνα της εξέλιξης των παραπάνω σχέσεων.
Παρακολούθηση των σύγχρονων προβληματισμών πάνω στη θεωρία του πολέμου, τα ρεύματα αμφισβήτησης της κλασσικής θεωρίας των τελευταίων χρόνων, τις νέες προτάσεις και απόψεις.
Για την παρακολούθηση του μαθήματος δεν προβλέπονται προαπαιτούμενα.
Σε κάθε όμως περίπτωση ο φοιτητής που επιλέγει το μάθημα οφείλει να έχει βασικές γνώσεις ιστορίας και πιο ειδικά ευρωπαϊκής ιστορίας. Ως εκ τούτου θεωρείται χρήσιμο να έχει παρακολουθήσει την παράδοση Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία (Β’ εξάμηνο, κωδ. ΚΥΟ106).
Κονδύλης Παναγιώτης, Θεωρία του πολέμου, Αθήνα, Θεμέλιο, 1998
Μύνκλερ Χερ, Οι νέοι πόλεμοι. Νέοι εχθροί και νέες μορφές πολέμου, Αθήνα, Καστανιώτης, 2005
Ραμονέ Ιγνάσιο, Πόλεμοι του 21ου αιώνα, Αθήνα, Εκδόσεις του Εικοστού πρώτου, 2002.
Clausewitz, Carl von, On War, Princeton, Princeton University Press, 1989
Jomini, Baron de, The Art of War, Westpoint Conn., Greenwood, (1862 reprint).
- Γενική παρουσίαση του μαθήματος
- Πόλεμος και κράτος
- Ο πόλεμος καθρέπτης της κοινωνίας
- Διάρθρωση του μαθήματος
- Γενική Βιβλιογραφία.
Λέξεις κλειδιά: παραγωγικό πλεόνασμα, τρόπος παραγωγής, δημογραφία, πολιτική εξουσία, κοινωνική διάρθρωση, πόλεμος.
- Η περίοδος των μεγάλων κρατών και της συγκρότησης της στρατιωτικής αριστοκρατίας.
- Η “ομηρική παρεξήγηση”
- Ο πόλεμος στους σκοτεινούς αιώνες (9ος – 8ος αι. π.Χ)
- Η επανάσταση των πολιτών – Πόλις
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: εποχή χαλκού, εποχή σιδήρου, Μεσοποταμία, Αίγυπτος, Μυκήνες, αρματομαχία, Ομηρος.
- Η διεύρυνση της στρατιωτικής και πολιτικής βάσης στην αρχαία Αθήνα
- Η παρακμή της σχέσης οπλίτη – πολίτη και η ένταξη μισθοφόρων
- Το Μακεδονικό Πρότυπο
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: οπλίτης, φάλαγγα οπλιτών, επανάσταση οπλιτών, δημοκρατία, μακεδονική φάλαγγα, εταίροι-πεζεταίροι.
- Η Ρωμαϊκή λεγεώνα
- Ο Μεσαίωνας
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: ρωμαϊκή λεγεώνα, δουλοκτητικός τρόπος παραγωγής, φεουδαρχικός τρόπος παραγωγής, φέουδο, ιππότης.
- Οι σταυροφορίες σηματοδοτούν το τέλος του Μεσαίωνα
- Η Βρετανική «στρατιωτική επανάσταση»
- Εκατονταετής Πόλεμος ( 1354 – 1453)
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: σταυροφορίες, εταιρείες μισθοφόρων, βρετανική στρατιωτική επανάσταση, Ιωάννα της Λωρραίνης, κάστρα.
- Η Αναγέννηση. Η ανάδυση του κράτους.
- Μισθοφόροι και ισχυροί κρατικοί / φορολογικοί μηχανισμοί.
- Νικολό Μακιαβέλλι (1469-1527)
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: πυροβόλα όπλα, βασιλική εξουσία, Μακιαβέλλι, Ελβετοί μισθοφόροι, Κοντοτιέρι, ιπανικό πεζικό, μισθοφορικό σώμα.
- Ο Τριακονταετής Πόλεμος (1618 – 1648)
- Συνέπειες του Τριακονταετούς πολέμου
- Το Παλαιό καθεστώς, η απόλυτη μοναρχία και οι επαγγελματικοί στρατοί
- Λουδοβίκος 14ος
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: μεταρρύθμιση-αντιμεταρρύθμιση, θρησκευτικοί πόλεμοι, Γουσταύος Αδόλφος, Τριακονταετής Πόλεμος, στρατιωτική θητεία, επαγγελματικός στρατός.
- Η αστική τάξη στην εξουσία
- Οι πολίτες – στρατιώτες (soldats – citoyens)
- Το Έθνος
- Συνέπειες
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: αστική τάξη, Έθνος, πατρίδα, πολίτης, γενική επιστράτευση, εθνικός στρατός, πολιτοφυλακή.
- Νέοι παράμετροι του σύγχρονου πόλεμου
- Ναπολεόντειοι πόλεμοι
(1797-1815) - Σύγχρονος πόλεμος
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: πόλεμος εκμηδένισης, επιτελικός σχεδιασμός, μεραρχία, μάχη των Εθνών, Αυτοκρατορία, Παλινόρθωση.
- Βιογραφικά στοιχεία του Κλαούζεβιτς
- Τα έργα του Κλαούζεβιτς
- Σημεία (επιλογή)
- Ο Κλαούζεβιτς και η ιστορία
- Τρέχουσες εκδόσεις του έργου του Κλαούζεβιτς
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά:Πρωσσία, Περί του Πολέμου, θέση και αντίθεση, “εντυπωσιακή τριάδα”, κλασσική θεωρία του πολέμου.
- Το Βατερλώ και η «Παλινόρθωση»
- Οι εθελοντές των επαναστάσεων
- Οι μαζικοί στρατοί
- Οι αποικιακοί πόλεμοι
- Η οικονομία του πολέμου
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: Ιερή Συμμαχία, βιομηχανική επανάσταση, αποικιακοί πόλεμοι, ρομαντικός εθελοντισμός, νεο-ρομαντικός εθελοντισμός.
- Ο Ά Παγκόσμιος Πόλεμος.
- Οι επαναστάσεις ως τέλος και ως συνέχεια του πολέμου.
- Ηρώα πεσόντων και πολιτική.
- Οι στρατιώτες – αγωνιστές.
- Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
- Ειδική Βιβλιογραφία
- Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης.
Λέξεις κλειδιά: πόλεμος χαρακωμάτων, πόλεμος φθοράς, ολοκληρωτικός πόλεμος, οικονομία πολέμου, ένοπλη Αντίσταση.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 27988
Αρ. Προβολών : 105559
