Μυκητολογικές Ασθένειες Δενδρωδών και Αμπέλου
Λαγοπόδη Αναστασία
Η καλλιέργεια των οπωροφόρων δέντρων και της αμπέλου καταλαμβάνει στη χώρα μας σημαντικές εκτάσεις κατανεμημένες σε διάφορα διαμερίσματα της χώρας. Για ορισμένες περιοχές οι καλλιέργειες αυτές αποτελούν την μοναδική πηγή εισοδήματος. Το ετήσιο εισόδημα των παραγωγών και το όφελος της χώρας από τις εξαγωγές των προϊόντων αυτών είναι σημαντικά υψηλό. Οι ασθένειες των καλλιεργειών αυτών αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τις αποδόσεις και την ποιότητα των καρπών και είναι πλέον διεθνώς παραδεκτό ότι ένα ποσοστό της παραγωγής κάθε χρόνο, χάνεται εξαιτίας των προσβολών. Από τα παθογόνα αίτια, ίσως το πιο σημαντικό είναι οι μύκητες γιατί πολλοί από αυτούς προκαλούν ζημιές μεγάλης οικονομικής σημασίας. Το συγκεκριμένο μάθημα εξετάζει από άποψη συμπτωμάτων, αιτίων, συνθηκών ανάπτυξης και καταπολέμησης τις κυριότερες μυκητολογικές ασθένειες στα οπωροφόρα δέντρα και το αμπέλι.
Λιγότερα
Η καλλιέργεια των οπωροφόρων δέντρων και της αμπέλου καταλαμβάνει στη χώρα μας σημαντικές εκτάσεις κατανεμημένες σε διάφορα διαμερίσματα της χώρας. Για ορισμένες περιοχές οι καλλιέργειες αυτές αποτελούν την μοναδική πηγή εισοδήματος. Το ετήσιο εισόδημα των παραγωγών και το όφελος της χώρας από τις εξαγωγές των προϊόντων αυτών είναι σημαντικά υψηλό. Οι ασθένειες των καλλιεργειών αυτών αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τις αποδόσεις και την ποιότητα των καρπών και είναι πλέον διεθνώς παραδεκτό ότι ένα ποσοστό της παραγωγής κάθε χρόνο, χάνεται εξαιτίας των προσβολών. Από τα παθογόνα αίτια, ίσως το πιο σημαντικό είναι οι μύκητες γιατί πολλοί από αυτούς προκαλούν ζημιές μεγάλης οικονομικής σημασίας. Το συγκεκριμένο μάθημα εξετάζει από άποψη συμπτωμάτων, αιτίων, συνθηκών ανάπτυξης και καταπολέμησης τις κυριότερες μυκητολογικές ασθένειες στα οπωροφόρα δέντρα και το αμπέλι.
Η καλλιέργεια των οπωροφόρων δέντρων και της αμπέλου καταλαμβάνει στη χώρα μας σημαντικές εκτάσεις κατανεμημένες σε διάφορα διαμερίσματα της χώρας. Για ορισμένες περιοχές οι καλλιέργειες αυτές αποτελούν την μοναδική πηγή εισοδήματος. Το ετήσιο εισόδημα των παραγωγών και το όφελος της χώρας από τις εξαγωγές των προϊόντων αυτών είναι σημαντικά υψηλό. Οι ασθένειες των καλλιεργειών αυτών αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τις αποδόσεις και την ποιότητα των καρπών και είναι πλέον διεθνώς παραδεκτό ότι ένα ποσοστό της παραγωγής κάθε χρόνο, χάνεται εξαιτίας των προσβολών. Από τα παθογόνα αίτια, ίσως το πιο σημαντικό είναι οι μύκητες γιατί πολλοί από αυτούς προκαλούν ζημιές μεγάλης οικονομικής σημασίας. Το συγκεκριμένο μάθημα εξετάζει από άποψη συμπτωμάτων, αιτίων, συνθηκών ανάπτυξης και καταπολέμησης τις κυριότερες μυκητολογικές ασθένειες στα οπωροφόρα δέντρα και το αμπέλι.
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
- Eισαγωγή
- Τήξεις-εδαφογενείς ασθένειες
- Σηψιρριζίες
- Σήψεις Λαιμού
- Εισαγωγή Αδρομυκώσεις-Βερτισιλλίωση
- Κορυφοξήρα
- Φόμα-Φιαλόφορα ελιάς
- Σήψεις Ξύλου
- Μονίλια
- Ωίδια
- Βοτρύτης
- Φουζικλάδιο
- Ασθένειες Γιγαρτοκάρπων
- Αλτερνάριες
- Περονόσπορος Αμπέλου
- Ασθένειες Αμπέλου
- Κορύνεο-Εξώασκος
- Aσθένειες Πυρηνοκάρπων
- Ασθένειες Ελιάς, Εσπεριδοειδών, Φιστικιάς - Καρυδιάς, Δασικών
- Επίσκεψη στο Αγρόκτημα
- Επαναληπτικές Διαλέξεις
Διδάσκοντες
Διδάσκουσα: Αναστασία Λαγοπόδη, Επίκουρη Καθηγήτρια
Βιογραφικό: http://www.agro.auth.gr/members/cv/lagopodi_gr.pdf
Η κυρία Αναστασία Λαγοπόδη κατάγεται από την Καλλιθέα Ζακύνθου. Έλαβε πτυχίο Γεωπονίας του ΑΠΘ στην κατεύθυνση Φυτικής Παραγωγής και στη συνέχεια εκπόνησε στο εργαστήριο Φυτοπαθολογίας διδακτορική διατριβή. Στη συνέχεια με υποτροφία “Marie Curie” της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του προγράμματος “Training and Mobility of Researchers” (TMR) εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στον Τομέα Μικροβιολογίας του Ινστιτούτου Μοριακών Επιστημών των Φυτών του Πανεπιστημίου Leiden της Ολλανδίας, όπου μελέτησε τις αλληλεπιδράσεις εδαφογενών φυτοπαθογόνων μυκήτων και βακτηρίων της ριζόσφαιρας με χρήση της GFP. Από την 1-6-2000 υπηρετεί ως μέλος ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο «Φυτοπαθολογία» στο εργαστήριο Φυτοπαθολογίας της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ. Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώνεται στην ανεύρεση νέων βιοπαραγόντων για αντιμετώπιση εδαφογενών μυκήτων και ζιζανίων.
Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου - Βιντεοσκόπηση:
Γεώργιος Φλώρος
Χριστοδουλίδης Δημήτριος
Ομάδα στόχος
Φοιτητές και απόφοιτοι Τμήματος Γεωπονίας. Ενδιαφερόμενοι στο πεδίο των ασθενειών δενδρωδών καλλιεργειών και αμπέλου.
Μαθησιακοί στόχοι
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι εκπαιδευόμενοι αναμένεται να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις σημαντικότερες ασθένειες των δενδρωδών καλλιεργειών και της αμπέλου μελετώντας τα συμπτώματά τους, να εφαρμόζουν την κατάλληλη μέθοδο για την ταυτοποίηση των παθογόνων αιτίων, να προβλέπουν την εξέλιξη της σοβαρότητας των ασθενειών σε σχέση με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και να συστήνουν κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης.
Προαπαιτούμενα
- Προαπαιτούμενες γνώσεις γενικής φυτοπαθολογίας
- Υπάρχει μάθημα Γενικής Φυτοπαθολογίας αλλά δεν έχει χαρακτηριστεί ως προαπαιτούμενο
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Παναγόπουλος, Χ. Γ. Ασθένειες καρποφόρων δένδρων και αμπέλου. 3η εκδ. Αθήνα: Α, Σταμούλης, 1997.
Βιβλιογραφία
Books:
- Θανασουλόπουλος Κ. 1995. Μυκητολογικές ασθένειες δέντρων και αμπέλου. Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη, σελ. 248
- Spencer, D.M. 1981. The downy mildews. Academic Press
- Pegg, G.F.. and Brady, B.L. 2002. Verticillium Wilts. CABI Publishing.
- MacHardy, W.E. 1996. Apple scab, biology, epidemiology and management. APS Press, MN USA.
- Onkar D.Dhingra. Basic plant pathology
Compendia from APS PRESS:
- Jones A.L. (1990) Compendium of apple and pear diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Pearson R. C.(1988) Compendium of Grape diseases American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Teviotdale B. (2002) Compendium of nut crop diseases in temperate zones. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Ploets R.C. (1994) Compendium of tropical fruit diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Compendium of citrus diseases. 1998. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Ogawa, J.M., E.I. Zehr, and A.R. Biggs. 1995. Compendium of stone fruits diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Beth Teviotdale. Compendium of nut crop diseases in temperate zones. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Everet Hansen. Compendium of conifer diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
Μέθοδοι διδασκαλίας
- Διδασκαλία καθ΄ έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμα.
- Εργαστήριο.
Μέθοδοι αξιολόγησης
- Τελικές εξετάσεις (Εξεταστική Ιουνίου) σε θέματα που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των παραδόσεων.
- Eισαγωγή
- Τήξεις-εδαφογενείς ασθένειες
- Σηψιρριζίες
- Σήψεις Λαιμού
- Εισαγωγή Αδρομυκώσεις-Βερτισιλλίωση
- Κορυφοξήρα
- Φόμα-Φιαλόφορα ελιάς
- Σήψεις Ξύλου
- Μονίλια
- Ωίδια
- Βοτρύτης
- Φουζικλάδιο
- Ασθένειες Γιγαρτοκάρπων
- Αλτερνάριες
- Περονόσπορος Αμπέλου
- Ασθένειες Αμπέλου
- Κορύνεο-Εξώασκος
- Aσθένειες Πυρηνοκάρπων
- Ασθένειες Ελιάς, Εσπεριδοειδών, Φιστικιάς - Καρυδιάς, Δασικών
- Επίσκεψη στο Αγρόκτημα
- Επαναληπτικές Διαλέξεις
Διδάσκουσα: Αναστασία Λαγοπόδη, Επίκουρη Καθηγήτρια
Βιογραφικό: http://www.agro.auth.gr/members/cv/lagopodi_gr.pdf
Η κυρία Αναστασία Λαγοπόδη κατάγεται από την Καλλιθέα Ζακύνθου. Έλαβε πτυχίο Γεωπονίας του ΑΠΘ στην κατεύθυνση Φυτικής Παραγωγής και στη συνέχεια εκπόνησε στο εργαστήριο Φυτοπαθολογίας διδακτορική διατριβή. Στη συνέχεια με υποτροφία “Marie Curie” της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του προγράμματος “Training and Mobility of Researchers” (TMR) εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στον Τομέα Μικροβιολογίας του Ινστιτούτου Μοριακών Επιστημών των Φυτών του Πανεπιστημίου Leiden της Ολλανδίας, όπου μελέτησε τις αλληλεπιδράσεις εδαφογενών φυτοπαθογόνων μυκήτων και βακτηρίων της ριζόσφαιρας με χρήση της GFP. Από την 1-6-2000 υπηρετεί ως μέλος ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο «Φυτοπαθολογία» στο εργαστήριο Φυτοπαθολογίας της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ. Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώνεται στην ανεύρεση νέων βιοπαραγόντων για αντιμετώπιση εδαφογενών μυκήτων και ζιζανίων.
Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου - Βιντεοσκόπηση:
Γεώργιος Φλώρος
Χριστοδουλίδης Δημήτριος
Φοιτητές και απόφοιτοι Τμήματος Γεωπονίας. Ενδιαφερόμενοι στο πεδίο των ασθενειών δενδρωδών καλλιεργειών και αμπέλου.
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι εκπαιδευόμενοι αναμένεται να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις σημαντικότερες ασθένειες των δενδρωδών καλλιεργειών και της αμπέλου μελετώντας τα συμπτώματά τους, να εφαρμόζουν την κατάλληλη μέθοδο για την ταυτοποίηση των παθογόνων αιτίων, να προβλέπουν την εξέλιξη της σοβαρότητας των ασθενειών σε σχέση με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και να συστήνουν κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης.
- Προαπαιτούμενες γνώσεις γενικής φυτοπαθολογίας
- Υπάρχει μάθημα Γενικής Φυτοπαθολογίας αλλά δεν έχει χαρακτηριστεί ως προαπαιτούμενο
- Παναγόπουλος, Χ. Γ. Ασθένειες καρποφόρων δένδρων και αμπέλου. 3η εκδ. Αθήνα: Α, Σταμούλης, 1997.
Books:
- Θανασουλόπουλος Κ. 1995. Μυκητολογικές ασθένειες δέντρων και αμπέλου. Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη, σελ. 248
- Spencer, D.M. 1981. The downy mildews. Academic Press
- Pegg, G.F.. and Brady, B.L. 2002. Verticillium Wilts. CABI Publishing.
- MacHardy, W.E. 1996. Apple scab, biology, epidemiology and management. APS Press, MN USA.
- Onkar D.Dhingra. Basic plant pathology
Compendia from APS PRESS:
- Jones A.L. (1990) Compendium of apple and pear diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Pearson R. C.(1988) Compendium of Grape diseases American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Teviotdale B. (2002) Compendium of nut crop diseases in temperate zones. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Ploets R.C. (1994) Compendium of tropical fruit diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Compendium of citrus diseases. 1998. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Ogawa, J.M., E.I. Zehr, and A.R. Biggs. 1995. Compendium of stone fruits diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Beth Teviotdale. Compendium of nut crop diseases in temperate zones. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Everet Hansen. Compendium of conifer diseases. American Phytopathological Society, Minnesota, USA.
- Διδασκαλία καθ΄ έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμα.
- Εργαστήριο.
- Τελικές εξετάσεις (Εξεταστική Ιουνίου) σε θέματα που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των παραδόσεων.
Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των μυκητολογικών ασθενειών, μέθοδοι διάγνωσης και αντιμετώπισης, οικονομικότητα των καταπολεμήσεων.
Λέξεις Κλειδιά: μύκητες, διάγνωση ασθενειών φυτών, αντιμετώπιση ασθενειών φυτών, ολοκληρωμένη καταπολέμηση, χημική καταπολέμηση, αγροτικές προϋδοποιήσεις
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των τήξεων νεαρών φυταρίων. Οδηγός αναγνώρισης εδαφογενών ασθενειών.
Λέξεις Κλειδιά: τήξεις, σπορείο, φυτώριο, Rhizoctonia solani
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των κυριότερων σηψιρριζιών.
Λέξεις Κλειδιά: σηψιρριζίες, Armillaria mellea, Dematophora necatrix, Omphalotus olearius
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των σήψεων λαιμού.
Λέξεις Κλειδιά: φυτόφθορα, Phytophthora
Σημασία αδρομυκώσεων, αποσαφήνιση όρων, υπενθύμιση στοιχείων ανατομίας του φυτού. Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της Βερτισιλλίωσης.
Λέξεις Κλειδιά: vascular wilts Verticillium dahliae
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της Κορυφοξήρας των εσπεριδοειδών.
Λέξεις Κλειδιά: Mal secco, Phoma tracheiphilla
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της Φόμας και της Φιαλόφορας της ελιάς.
Λέξεις Κλειδιά: Phoma incompta
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της Ίσκας και της Ευτυπίωσης της αμπέλου, της Ευτυπίωσης των πυρηνοκάπρων και της αργυροφυλλίας των φυλλοβόλων.
Λέξεις Κλειδιά: Ίσκα αμπέλου, Ευτυπίωση αμπέλου, Αργυροφυλλία, wood diseases
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των ωιδίων.
Λέξεις Κλειδιά: Ωίδιο, powdery mildew
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της τεφράς σήψης του αμπελιού.
Λέξεις Κλειδιά: grey mold of grape, ποιότητα κρασιών
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της φαιάς σήψης των φυλλοβόλων.
Λέξεις Κλειδιά: μονίλια φυλλοβόλων
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης του Φουζικλαδίου.
Λέξεις Κλειδιά: apple scab, RIMPRO, Venturia inaequalis
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των λοιπών ασθενειών των μηλοειδών.
Λέξεις Κλειδιά: apple diseases, pear diseases
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης της Μαύρης κηλίδωσης της αχλαδιάς. Αναφορά σε σημαντικότερες τοξίνες που παράγονται από Αλτερνάριες πάνω σε καρπούς και σχετίζονται με την παθογένεση καθώς και στις σημαντικότερες τοξίνες που παράγονται από μύκητες στους παραπάνω ξενιστές και σε προϊόντα τους και που είναι επικίνδυνες για την υγεία των καταναλωτών.
Λέξεις Κλειδιά: alternaria, host-specific toxins, mycotoxins
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης του Κορύνεου και του Εξώασκου.
Λέξεις Κλειδιά: κορύνεο, εξώασκος, Taphrina deformans
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των λοιπών ασθενειών των πυρηνοκάρπων.
Λέξεις Κλειδιά: stone fruit diseases
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης του περονόσπορου και λοιπών ασθενειών της αμπέλου.
Λέξεις Κλειδιά: Downy mildew
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης των ασθενειών της ελιάς, της φιστικάς και της καρυδιάς.
Λέξεις Κλειδιά: peackock’s eye, botryosphaeria of pistachio, walnut blight, μαρσονίνα
Συμπτωματολογία, παθογόνα αίτια και βιολογικός τους κύκλος, στοιχεία επιδημιολογίας και αντιμετώπισης του έλκους της καστανιάς.
Λέξεις Κλειδιά: κομμίωση, πράσινη μούχλα, μπλε μούχλα, chestnut blight, cypress canker
Θέματα εξετάσεων, επίδειξη δειγμάτων ασθενών φυτών.
Επίδειξη προσβολών στο πεδίο.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 15860
Αρ. Προβολών : 80577
