Εξελικτική Ψυχολογία Κοινωνικογνωστική Ανάπτυξη

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών και φοιτητριών με επίκαιρα ερευνητικά ερωτήματα στο πεδίο της κοινωνικο-γνωστικής ανάπτυξης και τις προοπτικές για μελλοντική έρευνα. Το μάθημα εστιάζεται στις κλασικές αλλά και τις σύγχρονες θεωρίες γνωστικής ανάπτυξης και ανάπτυξης της κοινωνικο-ηθικής κρίσης, στην κριτική τους θεώρηση και τους επίκαιρους επιστημονικούς προβληματισμούς, καθώς και στα ερευνητικά δεδομένα και τις δυνητικές εφαρμογές τους στο χώρο της εκπαίδευσης.

Θέματα που συζητώνται:

1. Ψυχολογία της Γνωστικής Ανάπτυξης: Εισαγωγικά στοιχεία. Μέθοδοι μελέτης της γνωστικής ανάπτυξης.
2. Θεωρία του L. Vygotsky: Βασικές αρχές, μεθοδολογικά ζητήματα, εφαρμογές στην εκπαίδευση, κριτική θεώρηση
3. Θεωρία του J. Piaget: Βασικές αρχές, μεθοδολογικά ζητήματα, εφαρμογές στην εκπαίδευση, κριτική θεώρηση.
4. Θεωρίες Επεξεργασίας Πληροφοριών: Βασικές αρχές για τη γνωστική ανάπτυξη, μεθοδολογικά ζητήματα, ανάπτυξη της μνήμης, ανάπτυξη της ικανότητας λύσης προβλημάτων, κριτική θεώρηση.
5. Νεο-πιαζετιανές θεωρίες: Βασικές θεωρητικές αρχές. Η θεωρία των εποικοδομητικών τελεστών του J. Pascual-Leone, η θεωρία των δεξιοτήτων του K. Fischer, η θεωρία του R. Case. Κριτική θεώρηση.
6. Θεωρίες Αναδιοργάνωσης της Γνώσης σε Ειδικούς Τομείς: Βασικές αρχές, μεθοδολογικά ζητήματα, εφαρμογές στην εκπαίδευση, κριτική θεώρηση.
7. Ανάπτυξη των κοινωνικο-ηθικών γνωστικών λειτουργιών: Μεθοδολογικά και δεοντολογικά ζητήματα, δομικές θεωρητικές προσεγγίσεις (J. Piaget, L. Kohlberg). Ανάπτυξη των κοινωνικο-ηθικών γνωστικών λειτουργιών: Κριτική θεώρηση. Η θεωρία της C. Gilligan. Μεθοδολογικά και ηθικά ζητήματα. 

Διδάσκουσα: Σοφία - Ελευθερία Γωνίδα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Βιογραφικό: http://www.psy.auth.gr/el/faculty/124

Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Εύχαρις Κιζιρίδου

Φοιτητές Ψυχολογίας.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές αναμένεται να: (α) να έχουν κατανοήσει σε βάθος τις σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις στο πεδίο της ανάπτυξης των αμιγώς γνωστικών λειτουργιών και της κοινωνικο-ηθικής κρίσης, (β) να είναι ενήμεροι για τα επίκαιρα ερευνητικά ερωτήματα και τις προοπτικές για μελλοντική έρευνα στο παραπάνω πεδίο σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, (γ) να είναι σε θέση να συνδέουν τις ποικίλες θεωρητικές προσεγγίσεις με τις εφαρμογές τους στην εκπαίδευση.

Γενικές Ικανότητες

• Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

1. Salkind, N. J. (2004/2006, μετ.). Εισαγωγή στις θεωρίες της ανθρώπινης ανάπτυξης. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη (Επιμ. Ελληνικής έκδοσης: Διομήδης Μαρκουλής).
2. Siegler, R. S. (1998/2002, μετ.). Πώς σκέφτονται τα παιδιά. Αθήνα: Gutenberg (Επιμ. Ελληνικής έκδοσης: Στέλλα Βοσνιάδου). 

Πρόσωπο με πρόσωπο διδασκαλία.

Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού

• Σημειώσεις
• Διαφάνειες
• Διαδραστικές ασκήσεις
• Βιβλίο

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

• Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
• Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Περιγραφή

• Χρήση powerpoint κατά τη διδασκαλία
• Χρήση υπηρεσίας Moodle για την ανάρτηση των διαφανειών του μαθήματος
• Ηλεκτρονική επικοινωνία με τους φοιτητές (χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αξιοποίηση ιστοσελίδας)

Οργάνωση Μαθήματος

• Διαλέξεις: Ώρες Διδασκαλίας 26 (Ομαδικά, Erasmus)
• Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων: Ώρες Διδασκαλίας 30 (Ατομικά)
• Ασκήσεις ευαισθητοποίησης στις ερευνητικές πειραματικές διαδικασίες: Ώρες Διδασκαλίας 6 (Ατομικά)

Καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας.

1. Case, R. (1991). The Mind’s Staircase: Exploring the Conceptual Underpinnings of Children’s Thought and Knowledge. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
2. Demetriou, A., Spanoudis, G., Mouyi, A. (2011). Educating the developing mind: towards an overarching paradigm. Educational Psychology Review, 23, 601-663. DOI 10.1007/s10648-011-9178-3
3. Δημητρίου, Α. (1993). Γνωστική ανάπτυξη: Μοντέλα, μέθοδοι, εφαρμογές. Θεσσαλονίκη: Art of Text.
4. Fischer, K. W. (1980). A theory of cognitive development: The control and construction of hierarchies of skills. Psychological Review, 87, 477-531.
5. Fischer, K. W. (2008). Dynamic cycles of cognitive and brain development: Measuring growth in mind, brain, and education. In A. M. Battro, K. W.Fischer & P. Léna (Eds.), The educated brain (pp. 127-150). Cambridge,   U.K.: Cambridge University Press.
6. Fischer, K. W., & Bidell, T. R. (2006). Dynamic development of action, thought, and emotion. In W. Damon & R. M. Lerner (Eds.), Theoretical models of human development. Handbook of child psychology ( Vol.1, 313-399). New York: Wiley.
7. Fischer, K. W., & Bullock, D. (1984). Cognitive development in school-age children: Conclusions and new directions. In W. A. Collins (Ed.), The years from six to twelve: Cognitive development during middle childhood (pp. 70-146). Washington, DC: National Academy Press.
8. Fischer, K. W., & Pipp, S. L. (1984). Processes of cognitive development: Optimal level and skill acquisition. In R. J. Sternberg (Ed.), Mechanisms of cognitive development (pp. 45-80). San Francisco: Freeman.
9. Fischer, K. W., & Silvern, L. (1985). Stages and individual differences in cognitive development. Annual Review of Psychology , 36, 613-648.
10. Gredler, M. E. (2011). Understanding Vygotsky for the classroom: Is it too late? Educational Psychology Review, 24, 113-131.DOI 10.1007/s10648-011-9183-6
11. Μαριδάκη-Κασσωτάκη, Κ. (1997). Σύγχρονες απόψεις για τη σκέψη του παιδιού. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
12. Markoulis, D. (2000). Cognitive, socio-moral and family influences on adolescent’s political ideology. In R. Reichenback and F. Oser (Eds), Zwischen Pathos und Ernuchterung (pp. 184-198). Freiburg: University of Freiburg Press.
13. Μισαηλίδη, Π. (2002). Η κατανόηση του νου στην παιδική ηλικία. Αθήνα: Τυπωθήτω – Δαρδανός.
14. Pascual-Leone, J. (1984). Attentional, dialectic, and mental effort: Towards an organismic theory of life stages. In M. L. Commons, F. A. Richards, & C. Armon (Eds.), Beyond formal operations: Late adolescence and adult cognitive development (pp. 182-215). New York: Praeger.

Online readings - Recommended Journals:

• Child Development
• Human Development
• Cognitive Development
• Developmental Psychology
• British Journal of Developmental Psychology