Ο σοσιαλισμός στην Ελλάδα του 20ου αιώνα (Σοσιαλιστικό Κίνημα και Ιδέες)

Μαρκέτος Σπυρίδων

Περιγραφή

 

Αντικείμενο αυτού του μαθήματος είναι η διανοητική ιστορία του σοσιαλισμού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, με έμφαση στη διαμορφωτική της περίοδο, κατά τον ύστερο δέκατο ένατο και το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα.

 

Αφού ανασκοπήσουμε την πρώτη εμφάνιση των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ευρώπη στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, στα μέσα και τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, εξετάζουμε την άνθηση της ομάδας των Κοινωνιολόγων και τη δημιουργία του πρώτου μαζικού κόμματος στην ελληνική επικράτεια, δηλαδή της πολυεθνοτικής Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης. Έπειτα παρακολουθούμε τη διαμόρφωση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας και της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών, την παράλληλη ανάπτυξη του μεταρρυθμιστικού και του επαναστατικού σοσιαλισμού τη δεκαετία του 1920, τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Αλέξανδρου Παπαναστασίου στην κατάλυση της μοναρχίας, τα επιτεύγματα και τις ήττες της αριστεράς στα ταραγμένα χρόνια της Δεύτερης Δημοκρατίας (1924-1935), και το φαινόμενο του αγροτισμού.

 

Σχολιάζουμε επί

Περισσότερα  
CC - Αναφορά - Παρόμοια Διανομή
Περιεχόμενο μαθήματος
  • Τα πρώτα βήματα του σοσιαλισμού στην Ελλάδα
  • Σοσιαλισμός και εργατικό κίνημα
  • Η νέα Αριστερά και τα Σοσιαλδημοκρατικά Κόμματα
  • Oι Διεθνείς Ενώσεις των εργατών
  • Οι αντιπαραθέσεις του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος
  • Οι πολιτικές τάσεις του σοσιαλιστικού κινήματος
  • Η Αριστερά από το Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα
  • Ιστορία της ελληνικής αριστεράς
Διδάσκοντες

 Διδάσκων: Σπύρος Μαρκέτος, Επίκουρος Καθηγητής

 Βιογραφικό:

      http://www.polsci.auth.gr/index.php?lang=el&rm=1&mn=13&stid=10

      http://www.polsci.auth.gr/index.php?lang=en&rm=118&mn=128&stid=10

  

 

 

Συνεργάτης ανάπτυξης περιεχομένου: Γιώργος Μαριάς

Προαπαιτούμενα

Δεν υπάρχουν, πέρα από το αυτονόητο ενδιαφέρον για την ιστορία και την πολιτική.

Ομάδα στόχος

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του τμήματος Πολιτικών Επιστημών.

Μαθησιακοί στόχοι

Στόχος του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές/τριες την έννοια του σοσιαλισμού.

Μέθοδοι αξιολόγησης

Εξετάσεις

 

Από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες ζητούνται τα εξής:

 

Aπαντήστε και στις δυο ερωτήσεις, επάνω στο φύλλο που σας δίνεται. Σχεδιάστε πρώτα τις απαντήσεις σας σε πρόχειρο κι έπειτα καθαρογράψτε τες με λογική δομή, αρθρωμένη επιχειρηματολογία και προσεγμένο ύφος. Συνδυάστε σ’ αυτές στοιχεία απ’ όλη την ύλη που αφομοιώσατε, τις παραδόσεις του μαθήματός μας, αλλά και τις εγκύκλιες γνώσεις σας. Τα γραπτά σας θα πρέπει να δείχνουν ότι μελετήσατε κριτικά και σε βάθος τα ζητήματα που πραγματευτήκαμε σ’ αυτό το μάθημά μας και στα άλλα, κι επίσης ν’ αποφεύγουν τη χρήση κλισέ και στερεότυπων εκφράσεων, ή παντός καιρού γενικοτήτων, καθώς και την ασυνάρτητη σύνταξη και τις εκτός θέματος παρεκβάσεις. Η πολυλογία είναι μείον, η ευγλωττία συν. Tα κείμενα που παίρνουν άριστα διαπνέονται από κριτικό πνεύμα και χαρακτηρίζονται από λιτό και σαφές ύφος. Mε τη βάση βαθμολογούνται τα γραπτά που μαρτυρούν απλώς στοιχειώδη πραγματολογική γνώση του αντικειμένου μας και κριτική διάθεση. Απορρίπτονται τα γραπτά που δεν δείχνουν ναπροηγήθηκε επιμελής μελέτη της εξεταστέας ύλης.

Προτεινόμενα συγγράμματα
  1. Xρήστος Xατζηιωσήφ (επιµ.), Ιστορία της Ελλάδας τον 20ό αιώνα, Bιβλιόραµα, Aθήνα 2002.
  2. Bert Birtles, Εξόριστοι στο Αιγαίο, Φιλίστωρ, Αθήνα 2002.
  3. Aβραάµ Mπεναρόγια, H πρώτη σταδιοδροµία του ελληνικού προλεταριάτου, επιµέλεια-σηµειώσεις: Άγγελος Eλεφάντης, Oλκός, Aθήνα χ.χ.
  4. Παναγιώτης Νούτσος, Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα από το 1875 ως το 1974, τόµος Α, Γνώση, Αθήνα 1990.
  5. Aλέκος ∆άγκας, Ο χαφιές. Το κράτος κατά του κοµµουνισµού. Συλλογή πληροφοριών από τις υπηρεσίες Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, 1927, Ελληνικά Γράµµατα, Αθήνα 1995.
  6. Αντώνης Λιάκος, H Σοσιαλιστική Eργατική Oµοσπονδία Θεσσαλονίκης (Φεντερασιόν) και η Σοσιαλιστική Nεολαία. Tα καταστατικά τους, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη χ.χ.
  7. Γεώργιος B. Λεονταρίτης, Tο ελληνικό σοσιαλιστικό κίνηµα κατά τον πρώτο παγκόσµιο πόλεµο, Eξάντας, Aθήνα 1978.
  8. Mαρκ Mαζάουερ, Στην Eλλάδα του Xίτλερ, Aλεξάνδρεια, Aθήνα 1994.
  9. Geoff Eley, Σφυρηλατώντας τη δηµοκρατία, H ιστορία της αριστεράς στην Eυρώπη 1850-2000, Σαββάλας, Aθήνα 2008.
Βιβλιογραφία

Aναζητείστε βιβλία σχετικά με τον σοσιαλισμό σε ιστοτόπους όπως η λιμπγκεν:  http://libgen.org/

Ενότητες

Παρουσίαση των πρώτων βημάτων του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα και εξέταση των λόγων καθυστέρησης του σε σχέση με τις δυτικές χώρες, παρουσίαση των ιδεολογικών πρόδρομων του σοσιαλισμού στην αρχαιότητα και το Μεσαίωνα, εξοικείωση με βασικές έννοιες όπως «σοσιαλισμός», «μαρξισμός», «αριστερά», «εργατικό κίνημα».
 
Λέξεις Κλειδιά: σοσιαλιστικό, αναρχικό, κίνημα, ρίζες σοσιαλισμού
 
Κατανόηση βασικών εννοιών (σοσιαλισμός, αριστερά, ιδεολογία κ.α.), παρουσίαση των ιδεολογικών πρόδρομων του σοσιαλισμού, παρουσίαση των πρώτων εργατικών ενώσεων (συντεχνίες και συνδικάτα) και των αντιδράσεων που αντιμετώπισαν.
 
Λέξεις Κλειδιά: εργατικό κίνημα, συντεχνίες, συνδικάτα, πρωτοσοσιαλιστικές απόπειρες
 
Κατανόηση των εννοιών «αριστερά», «άκρα δεξιά» και συνοπτική παρουσίαση των πολιτικών προτάσεων του σοσιαλισμού και του φασισμού, παρουσίαση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της αριστεράς, από πολιτικό χώρο των μικροϊδιοκτητών σε πολιτικό χώρο των εργατών, κατανόηση του τρόπου διαμόρφωσης, της λειτουργίας και του ιστορικού ρόλου των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων.
 
Λέξεις Κλειδιά: αριστερά, ακροδεξιά, σοσιαλιστικός μετασχηματισμός, καταστατικές συγκυρίες
 
Παρουσίαση της σχέσης των αποικιοκρατούμενων λαών με το σοσιαλιστικό κίνημα, κατανόηση των λόγων περιθωριοποίησης των γυναικών από το σοσιαλιστικό κίνημα, παρουσίαση του ιστορικού ίδρυσης και δράσης της Α’ και της Β’ Διεθνούς.
 
Λέξεις Κλειδιά: αποικιοκρατία, γυναικείο ζήτημα, ίδρυση και δράση Α' και Β' διεθνούς
 
Κατανόηση των διαφωνιών στο εσωτερικό του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος, που οδήγησαν και στη διάσπασή του στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατανόηση βασικών εννοιών όπως η «δικτατορία του προλεταριάτου», η «θεωρία των σταδίων», και το «απ’ έξω» του Λένιν, παρουσίαση των βασικών οργανωτικών μοντέλων των σοσιαλιστικών κομμάτων.
 
Λέξεις Κλειδιά: κράτος, πόλεμος, επανάσταση, σοσιαλιστική οργάνωση
 
Παρουσίαση των κύριων ρευμάτων στο εσωτερικό του σοσιαλιστικού κινήματος, από τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εξέταση των διαφορετικών μαρξιστικών προσεγγίσεων για τον ταξικό ρόλο των αγροτικών στρωμάτων, κατανόηση βασικών πολιτικών εννοιών όπως ο «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός», η «Νέα Οικονομική Πολιτική» (ΝΕΠ) και ο «σοσιαλισμός σε μία χώρα». 
 
Λέξεις Κλειδιά: δεξιά σοσιαλδημοκρατία, αγροτικό σύστημα, αριστερή σοσιαλδημοκρατία, Γ' διεθνής, αριστερή αντιπολίτευση, οι Δ' Διεθνείς
 
Παρουσίαση των βασικών πολιτικών τακτικών της αριστεράς απέναντι στην άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη του 20ού αιώνα, εξέταση της σημασίας των εξεγέρσεων του 1968 ως τομή για την πολιτική δράση της αριστεράς, εξοικείωση με βασικούς πολιτικούς όρους όπως η «αλλοτρίωση», το «Λαϊκό Μέτωπο»,  και τα «κοινά» (commons).
 
Λέξεις Κλειδιά: αριστερά και φασισμός, κινέζικη κομμουνιστική επανάσταση, το κίνημα της νέας αριστεράς
 
Συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας της ελληνικής αριστεράς και των ιδεών της, από τους πρώτους έλληνες σοσιαλιστές μέχρι και τα πολιτικά κόμματα στις ημέρες μας, εξέταση των αιτιών της ιστορικής καθυστέρησης στην εμφάνιση οργανωμένου σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, ανίχνευση των δρόμων μέσα από τους οποίους ήρθαν οι σοσιαλιστικές ιδέες στην Ελλάδα.
 
Λέξεις Κλειδιά: πρώτοι σοσιαλιστές, Φεντερασιόν, ΚΚΕ, ΣΕΚΕ, ΕΑΜ, ελληνικός εμφύλιος, μεταπολίτευση
 

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  13461
Αρ. Προβολών :  47518