Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης

Διδάσκοντες: Άγγελος Στεργίου, Καθηγητής

Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Άννα Τσέτουρα

Tο μάθημα περιλαμβάνει: τις εννοιολογικές οριοθετήσεις, την αρχιτεκτονική του συστήματος κοινωνικής ασφάλειας, τις ιστορικές του διαστάσεις, τα σύγχρονα προβλήματα, την συνταγματική κατοχύρωση, την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) στις κοινωνικοασφαλιστικές παροχές, ζητήματα διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου κοινωνικής ασφάλειας, την αρχή της ισότητας, την ισότητα φύλων, τη χρηματοδότηση, τις ασφαλιστικές εισφορές, το χρόνο ασφάλισης.

• Γνώση του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης και της λειτουργίας του ευρύτερου ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλειας.
• Κατανόηση των κυριότερων τρόπων παροχής  προστασίας σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Δεν υπάρχουν.

1. Άγγ. Στεργίου/Θ. Σακελλαρόπουλος (επιμ), Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, εκδ. Μ. Τσακουρίδου - Διόνικος, Αθήνα 2010. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 892.
2. Άγγ. Στεργίου, Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης, 2η εκδ ,.εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα/Θεσσαλονίκη 2014. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: Δεν έχει καταχωρηθεί ακόμα.
3. Κ. Κρεμαλής, Δίκαιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εκδ. Αντ Ν. Σάκκουλα, Αθήνα/Κομοτηνή 1985. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 24947.
4. Π. Παπαρρηγοπούλου-Πεχλιβανίδη, Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης, Εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2013.

Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία

Βιβλία - κείμενα (Text/books)

1. Άγγ. Στεργίου/Θ. Σακελλαρόπουλος (επιμ), Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, εκδ. Μ. Τσακουρίδου - Διόνικος, Αθήνα 2010. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 892
2. Άγγ. Στεργίου, Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης, 2η εκδ. , εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα/Θεσσαλονίκη 2014. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: Δεν έχει καταχωρηθεί ακόμα.
3. Άγγ. Στεργίου, Αναπηρία, εκδ. Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 1999.
4. Άγγ. Στεργίου, Ο Κοινοτικός Δικαστής και ο συντονισμός των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλειας, Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 1997.
5. Άγγ. Στεργίου, Η συνταγματική κατοχύρωση της κοινωνικής ασφάλισης, εκδ. Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 1994.
6. Άγγ. Στεργίου, Κοινωνική ασφάλιση χωρίς εγγυήσεις, Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 1992.
7. Γ. Κασιμάτης, Συνταγματικό Δίκαιο, Οι λειτουργίες του κράτους, τ. ΙΙ, τεύχ. Α’, Αθήνα-Κομοτηνή, 1980.
8. Δ. Μπούρλος, Εισφοροδιαφυγή, σε: Άγγ. Στεργίου και Θ. Σακελλαρόπουλος (επιμ.) Η ασφαλιστική, μεταρρύθμιση, Διόνικος, Αθήνα, 2010.
9. Δ. Τσάτσος, Συνταγματικό Δίκαιο, τ. Β’, Αθήνα-Κομοτηνή, 1992.
10. Ι. Σαρμάς, Η συνταγματική και διοικητική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, Εξελικτική μελέτη των μεγάλων θεμάτων, Β’ έκδοση, Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1994.
11. Κ. Κρεμαλής, Δίκαιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εκδ. Αντ Ν. Σάκκουλα, Αθήνα/Κομοτηνή 1985. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 24947.
12. Κ. Κρεμαλής, Διεθνές και Ευρωπαϊκό δίκαιο κοινωνικής ασφάλειας- Μέρος Α’ Διεθνές Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλειας και Συλλογή Βασικών Διεθνών Κειμένων, Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1996.
13. Κ. Λαναράς, Η ασφάλιση στο Ι.Κ.Α., Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 2013.
14. Ξ. Κοντιάδης, Εισαγωγή στην Κοινωνική Διοίκηση και στους Θεσμούς Κοινωνικής Ασφάλειας, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, 2008.
15. Π. Δαγτόγλου, Συνταγματικό Δίκαιο-Ατομικά Δικαιώματα, τ. Α’, Αθήνα-Κομοτηνή, 1991.
16. Π. Δαγτόγλου, Ατομικά Δικαιώματα, τ. Β’, 2^η έκδ., Αθήνα-Κομοτηνή, 2005.
17. Π. Παπαρρηγοπούλου-Πεχλιβανίδη, Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης, Νομική Βιβλιοθήκη, Σάκκουλα, 2013.
18. Π. Παπαρρηγουπούλου-Πεχλιβανίδη, Η χρηματοδότηση του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, σε: Άγγ. Στεργίου και Θ. Σακελλαρόπουλος (επιμ.) Η ασφαλιστική, μεταρρύθμιση, Διόνικος 2010.
19. Π. Παπαρρηγοπούλου-Πεχλιβανίδη, Η εξέλιξη στο δίκαιο της κοινωνικής ασφαλίσεως-περισσότερη αγορά και περισσότερο κράτος, Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2004.
20. Όλ. Αγγελοπούλου, Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλεια, σε: Σπ. Βλαχόπουλος, Η κοινωνική προστασία στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, Εργαστήριο Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υγείας και Πρόνοιας (ΕΚΑΥΠ) Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονική Εταιρεία Κοινωνικής Ασφάλειας (ΕΕΚΑ), Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή, 2009.

1. A.G. Heredero, Objectives and Interpretation methods of the Conventions of the Council of Europe, in: F. Pennings (ed.), International Social Security Standards- Current Views and Interpretation Matters, Intersentia, Antwerpen-Oxford, 2007.
2. B. Schulte, The new European “Buzzword”: Open Method of Co-ordination, European Journal of Social Security, 2002.
3. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions ‘Renewed social agenda: Opportunities, access and solidarity in 21st century Europe’, COM(2008) 412 final.
4. D. Pieters, The Social Security Systems of the Member States of the European Union, Intersentia, Antwerp-Oxford-New York, 2002.
5. D. Pieters, Social security: an introduction to the basic principles, 2^nd edition, Kluwer Law International BV, The Netherlnads, 2006.
6. E. Eichenhofer, Internationales Sozialrecht und Internationales Privatrecht, Baden-Baden 1987.
7. F. Pennings, Introduction to European Social Security Law, 4^th edition, Intersentia, Antwerp-Oxford-New York, 2003.
8. F. Pennings, European Social Security Law, 5^th edition, Intersentia, Antwerp- Oxford-Portland, 2010.
9. G. Perrin, Introduction to International Social Security Law. Co-ordination of national legislation, Training and Further Training Course for Staff of Social Security Institutions and Administration, Council of Europe, Strasbourg, 1989.

Online readings

Πηγές στο Διαδίκτυο

• http://www.ika.gr/gr/infopages/general/home.cfm
  (Γενικές πληροφορίες/Οργανόγραμμα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ)
• http://www.ika.gr/gr/infopages/asf/home.cfm
  (Αρχική σελίδα ΙΚΑ - οδηγός ασφαλισμένου)
• http://www.ika.gr/gr/infopages/memos/GEN_G99_1_112_5-6-2012.pdf
  Γενικό έγγραφο ΙΚΑ, Αριθ. Πρωτ. Γ99/1/112, Εγχειρίδιο ανακεφαλαίωσης ασφαλιστικής ιστορίας, αναρτητέο στο διαδίκτυο ΑΔΑ: Β4ΛΨ4691ΩΓ-9ΩΧ, (Μελέτη-σύνταξη και επιμέλεια κειμένων: Χ. Μποζίκα και Κ. Σακιζλή), έκδ. 1^η 2012, σελ 8, 33-34 (τελευταία ανάκτηση: 27/01/2015)
• http://dide.zak.sch.gr/nomoi/MISTHODOTIKA%20SYNTAKSIODOTIKA/att_1669143.pdf
  Πόρισμα της ομάδας εργασίας για την αναμόρφωση του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης υπό την προεδρία του Δ. Μπούρλου, Αθήνα, 2009, σελ.10-13, 30-33, 39 (τελευταία ανάκτηση: 27/01/2015).
• http://goo.gl/MpZP3R
  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης, Κοινωνική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα-Οδηγός για την Κοινωνική Ευρώπη, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2013, σελ. 11, 13.
• http://goo.gl/w8RtSv
  European Commission, Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, Buying Social- A Guide to Taking into Account the Social Considerations in Public Procurement, Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2010, p. 10-11. file:///D:/arxeia/Downloads/EUL14136_SocConsidPubProcu_101210%20(1).pdf

Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος:

invenio lib auth gr collection theses

• Β. Κουζιώρτη, Οι ασφαλιστικές εισφορές στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Διδακτορική διατριβή, 2010 http://invenio.lib.auth.gr/record/124494/files/GRI-2010-5748.pdf?version=1   

Άρθρα (Articles)

1. Άγγ. Στεργίου, Η αρχή της ισότητας στην κοινωνική ασφάλιση, ΕΔΚΑ 2012.
2. Άγγ. Στεργίου, Η κοινωνική Ευρώπη στη Συνθήκη της Λισαβόνας, Επιθεώρησης Εργατικού Δικαίου (ΕΕργΔ) 2011.
3. Άγγ. Στεργίου, Η προστασία των κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων ως περιουσιακών, ΔιΔικ 2008.
4. Α. Κίντης, Η συμβολή της σωστής διαχείρισης της περιουσίας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης στη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, ΕΔΚΑ 2010.
5. Α. Παυλόπουλος, Η ισότητα των φίλων στην κοινωνική ασφάλιση και η επεκτατική εφαρμογή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, ΤοΣ (Το Σύνταγμα) 2011.
6. Αντ. Πετρόγλου, Πορίσματα νομολογίας επί της αναγνωρίσεως και εξαγοράς πλασματικού χρόνου ασφαλίσεως, Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΔΚΑ) 1965.
7. Γ. Κασιμάτης, Προσανατολισμός και σκοποί του νέου Συντάγματος, ΤοΣ (Το Σύνταγμα) 1975.
8. Γ. Κωνσταντίνου –Σ.Μπαλτάς, Τα αδικήματα της μη καταβολής και της παρακράτησης ασφαλιστικών εισφορών (άρθρο 1 παρ.1 Α.Ν. 86/1967) μετά το άρθρο 33 Ν. 3346/17.6.2005, Αρμενόπουλος 2006.
9. Γ. Χατζησάββας, Η ανθρώπινη αξία-Η συνταγματική επιταγή του σεβασμού και της προστασίας της, Δίκαιο και Πολιτική, τεύχ. 17-18, 1989.
10. Γ. Ψηλός, Η διαδοχική ασφάλιση, Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας (ΔΕΝ), 2004.
11. Γ. Ψηλός, Χρόνος Ασφαλίσεως, Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας (ΔΕΝ) 2005.
12. Γ. Ψηλός, Προαιρετική ασφάλιση, Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας (ΔΕΝ) 2007.
13. Δ. Μπούρλος, Η διαδοχική ασφάλιση, Οι πρόσφατες ρυθμίσεις του άρθρου 5 του Ν. 3863/2010, Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΔΚΑ) 2010.
14. Επιστημονική Επιτροπή Κοινωνικού Διαλόγου για την κοινωνική ασφάλιση, Πόρισμα (περίληψη), Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΔΚΑ) 1998.
15. Ε. Καραθανασοπούλος, Η εξέλιξη της νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των δύο φύλων, ΕΔΚΑ (Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως) 2010.
16. Θ. Ρούπας, Ιστορική αποτίμηση και ο ρόλος των αποθεματικών στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως/ΕΔΚΑ 2010.
17. Κ. Πάνου, Η απώλεια της συντάξεως ως συνέπεια πειθαρχικού ή ποινικού κολασμού και οι πρόσφατες νομολογιακές εξελίξεις των ελληνικών δικαστηρίων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ΕΔΚΑ (Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως) 2009.
18. Λ. Μαργαρίτης, Υπεξαίρεση (άρθρα 375 ΠΚ και 1, παρ. 1 Ν. 1608/1950) και ασφαλιστικές (εργοδοτικές και εργατικές) εισφορές (άρθρο 1 Α.Ν. 86/1967), Ποινική Δικαιοσύνη 2006.
19. Ό. Αγγελοπούλου, Η αξία της συγκριτικής προσέγγισης για τη μεταρρύθμιση του ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΔΚΑ) 2008.
20. Πλ. Τήνιος, Περιουσία ταμείων και κοινωνική ασφάλιση: μια διαχρονική παρανόηση και οι επιπτώσεις της, ΕΔΚΑ 2010.
21. Π. Τσάμη, Η εξωτερική διάσταση του συντονισμού της κοινωνικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΔΚΑ), 2012.
22. Σπ. Μούζουλας, Επενδύσεις των διαθεσίμων των συνταξιοδοτικών οργανισμών: κοινωνική προστασία και χρηματοοικονομική κερδοσκοπία, Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΔΚΑ) 2010.
23. Στ. Κτιστάκη, Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στα κοινωνικά δικαιώματα, ΕΔΚΑ (Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως) 2012.

1. B. Cali, Balancing Human Rights? Methodological Problems with Weights, Scales and Proportions, Human Rights Quarterly 2007.
2. F. Pennings, Introduction: Regulation 883/2004 – The Third Coordination Regulation in a Row, European Journal of Social Security, 2009.
3. J. Berghman and K. Okma, The Method of Open co-ordination: Open procedures or closed circuit? Social policy making between science and politics, European Journal of Social Security 2002.
4. R. Brillat, Η επίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων στο εσωτερικό των Κρατών-Μερών του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, ΕΕργΔ (Επιθεώρησις Εργατικού Δικαίου) 2013.