Αντιρατσιστική, αντισεξιστική και διαπολιτισμική εκπαίδευση
Ζάχος Δημήτριος
Στο μάθημα εισάγονται και διερευνώνται οι ιστορικές διαστάσεις, οι σύγχρονες θεωρίες & οι όροι που σχετίζονται με το ρατσισμό, τον πολιτισμό και τις διακρίσεις φύλου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνητικές πολιτικές, καθώς και οι κοινωνικές αντιλήψεις και στάσεις επιδρούν στην καθημερινότητα της σχολικής ζωής.
Λιγότερα
Στο μάθημα εισάγονται και διερευνώνται οι ιστορικές διαστάσεις, οι σύγχρονες θεωρίες & οι όροι που σχετίζονται με το ρατσισμό, τον πολιτισμό και τις διακρίσεις φύλου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνητικές πολιτικές, καθώς και οι κοινωνικές αντιλήψεις και στάσεις επιδρούν στην καθημερινότητα της σχολικής ζωής.
Στο μάθημα εισάγονται και διερευνώνται οι ιστορικές διαστάσεις, οι σύγχρονες θεωρίες & οι όροι που σχετίζονται με το ρατσισμό, τον πολιτισμό και τις διακρίσεις φύλου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνητικές πολιτικές, καθώς και οι κοινωνικές αντιλήψεις και στάσεις επιδρούν στην καθημερινότητα της σχολικής ζωής.
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
- Γνωριμία, (προ)επισκόπηση, απαιτήσεις.
Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
- Ιστορική διερεύνηση των μετακινήσεων στην Ελλάδα.
- Μετανάστες/τριες στην Ελλάδα.
- Έλληνες σε άλλες χώρες.
- Οι μειονότητες & τα δικαιώματά τους στο σύγχρονο κόσμο.
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
- Τι είναι και πώς δημιουργείται ο ρατσισμός;
- Ιστορία του ρατσισμού ως θεωρία και ως πολιτική.
- Ρατσισμός & εκπαίδευση.
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
- Πολιτισμικό περιβάλλον & εκπαίδευση.
- Ορισμοί της Διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
- Η διαπολιτισμική εκπαίδευση στην Ελλάδα.
- Η διαπολιτισμική εκπαίδευσης στην Ευρώπη, ΗΠΑ.
ΣΕΞΙΣΜΟΣ
- Ανασκόπηση των «επιστημονικών» θεωριών για την κατωτερότητα των γυναικών.
- Ερμηνείες της διαφορετικής θέσης των φύλων στην κοινωνία.
- Ο σεξισμός ως ιδεολογία και ως πράξη.
- Φανερός και κρυφός σεξισμός.
- Ο καθημερινός σεξισμός.
- Σεξισμός στα σχολικά βιβλία και βοηθήματα.
- Σεξισμός στις σχολικές πρακτικές.
Η ύλη του μαθήματος μπορεί να τροποποιηθεί, ανάλογα με τις συγκεκριμένες περιστάσεις.
Διδάσκοντες
Διδάσκων: Δημήτριος Ζάχος, Λέκτορας
Βιογραφικό: http://users.auth.gr/~dimzachos/identity.htm
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Θεοδώρα Κερμανίδου
Μαθησιακοί στόχοι
Α. Γνώσεις:
Μετά το μάθημα οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
- Να έχουν εξοικειωθεί με την προβληματική που αφορά στα ζητήματα του Ρατσισμού, του σεξισμού, έτσι ώστε να κατανοούν και να αξιολογούν τα διαφορετικά περιεχόμενα που δίδονται στις έννοιες αυτές.
- Να αναγνωρίζουν τα φαινόμενα των στερεότυπων, των διακρίσεων, της καταπίεσης & του ρατσισμού έτσι ώστε να αντιπαλεύουν τις επιπτώσεις τους στο σχολείο & στην κοινωνία.
- Να είναι σε θέση να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ του ρατσισμού και των άλλων διαστάσεων των κοινωνικών ανισοτήτων (τάξη, εθνικότητα/εθνότητα, φύλο).
- Να μπορούν να αξιολογούν κριτικά τις επιδράσεις των πολιτικών, καθώς και των καθημερινών αντιλήψεων, στάσεων και πρακτικών στη σχολική επιτυχία /αποτυχία των «διαφορετικών» μαθητριών/ών.
Β. Δεξιότητες, Ικανότητες:
- Να ολοκληρώσουν την κριτική μελέτη μιας σειράς άρθρων & βιβλίων της σχετικής επιστημονικής περιοχής.
- Να μπορούν να στηρίζουν και να αναπτύσσουν τεκμηριωμένες, επιστημονικές απόψεις.
- Να μπορούν να ασκούν κριτική στις προσεγγίσεις / θεωρήσεις / θεωρίες που αφορούν στα ζητήματα του ρατσισμού, του σεξισμού και της διαφορετικότητας.
- Να υποστηρίζουν τη θέση ότι όλοι/ες οι μαθητές/τριες έχουν δικαίωμα σε μια ποιοτική εκπαίδευση.
- Να αναγνωρίζουν τις συνθήκες που καθορίζουν την εκπαίδευση των διαφορετικών ατόμων και ομάδων.
- Να είναι σε θέση να εφαρμόσουν τη διαπολιτισμική προσέγγιση στην καθημερινή τους διδακτική πράξη.
Ομάδα στόχος
Οι φοιτητές του τμήματος, αλλά και όποιος/α άλλος/η ενδιαφέρεται. Τα ακαδημαϊκά μαθήματα είναι ανοιχτά.
Προαπαιτούμενα
Στο μάθημα αυτό δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα.
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Ζάχος Δημήτρης (2014). Επίκαιρα Θέματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Ιωάννης Αρχ. Χαρπαντίδης (ID 41954511).
- Τσιάκαλος Γιώργος (2009). Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο (ID 12891076).
Βιβλιογραφία
α) Στα ελληνικά:
- Balibar, E., Έρευνες πάνω στον εθνικισμό και το ρατσισμό, Θέσεις, τ. 25, 1988, όπως παρατίθεται στο: http://www.theseis.gr ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2006.
- Balibar, E., Racism and Nationalism. In: Balibar E. & Wallerstein, I., (eds), Race, Nation, Class: Ambiguous Identities, Verso, London 1991, pp. 37–68.
- Βεργίδης, Δ., Νεορατσισμός και σχολείο - η περίπτωση των Τσιγγανοπαίδων, Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 81, Αθήνα 1995, σελ. 51-62.
- Bullivant, B., Προς μια ριζοσπαστική πολυπολιτισμικότητα: Ανάλυση των τάσεων στο Αναλυτικό πρόγραμμα και στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, στο: Modgil, S., Verma, G., Mallick, K., Modgil, C., Πολυπολιτισμική Εκπαίδευση, Προβληματισμοί – Προοπτικές, ελληνικά γράμματα, Αθήνα 1997, σελ. 65-88.
- Γκόβαρης, Χ., Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Ατραπός, Αθήνα 2004.
- Δαμανάκης, Μ., Η Εκπαίδευση των Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών Μαθητών στην Ελλάδα. Διαπολιτισμική Προσέγγιση, Gutenberg, Αθήνα 1997.
- Ζάχος, Θ. Δ., Η συμβολή των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων: δυνατότητες και περιορισμοί, στo: Χατζηθεοδωρίδης, Β., Γεωργιάδης, Ν. & Δεμίρογλου, Π., Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Εταιρείας Επιστημών Αγωγής Δράμας «Θεωρητικές και ερευνητικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική πραγματικότητα», Δράμα 2006, σελ. 309-319.
- Ζάχος, Δ., Εκπαίδευση και Χειραφέτηση, Η υπέρβαση του κοινωνικού αποκλεισμού στο Φλάμπουρο, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο 2007.
- Ζάχος, Θ. Δ., Η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών προβλημάτων των μαθητών/τριών από διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον, στο: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Μπότσαρη Ε. (επιμ.), Θέματα Εισαγωγικής Επιμόρφωσης για Νεοδιόριστους Εκπαιδευτικούς, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2007γ, σελ. 144-158.
- Καλλίνικος, Α., Ρατσισμός: Τι είναι και πως παλεύεται, Εργατική Δημοκρατία, Αθήνα 1999.
- Κοφτερού, Π. Α. & Ζάχος, Θ. Δ., Οι αντιλήψεις των μόνων μητέρων μεταναστριών της Θεσσαλονίκης για εκπαίδευση των παιδιών τους, Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, τ. 52, 2008, σελ. 137-166.
- Νικολάου, Γ., Δίγλωσσα προγράμματα σπουδών: Τυπολογία και επιστημονικός διάλογος σχετικά με τη σκοπιμότητα εφαρμογής τους, Επιστημονική Βήμα του Δασκάλου, τ. 21, 2003, σελ. 65-78.
- Τρέσσου, Ε., Αποκλεισμός ειδικών ομάδων από την εκπαίδευση και μέσω της εκπαίδευσης. Ποιες ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο, στο: Εταιρεία Πολιτικού Προβληματισμού «Νίκος Πουλαντζάς» και Συμβούλιο της Ευρώπης - Σπανού, Ε., (επιμ.), Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999, σελ. 241-250.
- Τσιάκαλος, Γ., Κοινωνικός Αποκλεισμός: Ορισμοί, Πλαίσιο και Σημασία, στο: Κέντρο Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής - Κασιμάτη, Κ., (επιμ.), Κοινωνικός Αποκλεισμός: Η Ελληνική Εμπειρία, Gutenberg, Αθήνα 1998, σελ. 39-65.
- Τσιάκαλος, Γ., Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000.
- Τσιάκαλος, Γ., Ρατσισμός και «ξενοφοβία» στον ελληνικό δημόσιο λόγο – Μερικές διαπιστώσεις, Εποχή, 25-11-2001.
- Τσιάκαλος, Γ., Απέναντι στα εργαστήρια του ρατσισμού, Τυπωθήτω, Αθήνα 2006.
β) Ξενόγλωσση:
- Allport, G., The Nature of Prejudice, Basic Books, New York 1979.
- Anyon, J., Dumas, M., Linville, D., Nolan, K., Perez, M., Tuck, E. & Weiss J., Theory and Educational Research, Routledge, New York 2008.
- Barker, M., The New Racism, Junction, London 1981.
- Bonnett, A., Anti-racism as a radical educational ideology in London and Tyneside, Oxford Review of Education, Vol. 16, No 2, 1990, pp. 255-267.
- Bonnett, A. & Carrington, B., Constructions of anti-racist education in Britain and Canada, Comparative Education, Vol. 32 No 3, 1996, pp: 271-288.
- Brandt, G. L., The realization of anti-racist teaching, The Falmer Press, Lewes 1986.
- Campbell, J. K., Honour, Family and Patrtonage, A Study of Institutions and Moral Values in a Greek Mountain Community, Oxford University Press, Oxford 1976.
- Carr, W., For Education, Open University Press, Buckingham 1998.
- Castells, M., Immigrants Workers and Class Struggles in Advanced Capitalism: the Western European Experience, Politics and Society, Vol. 5, 1975, pp. 33-66.
- Castles, S., Miller, M., The Αge of Migration, The Guilford Press, USA, 1998.
- Cole, M., ‘Brutal and stinking’ and ‘difficult to handle’: the historical and contemporary manifestations of racialisation, institutional racism, and schooling in Britain, Race Ethnicity and Education, Vol. 7, No. 1, March 2004, pp. 35-56.
- Dei, G. J. S., Knowledge and politics of social change: the implication of anti-racism, British Journal of Sociology of Education, Vol. 20, No 3, 1999, pp. 395 - 409.
- Harper, D., Small N’s and community case studies, in: Ragin, C. & Becker, H., What is a Case? Exploring the Foundations of Social Inquiry, Cambridge University Press, Cambridge 1992, pp. 139-158.
- Fay, B., Critical Social Science, Liberation and its Limits, Cornell University Press, New York 1987.
- Fleras, Α. & Elliott, J. L., The 'Nations Within': Aboriginal-State Relations in Canada, the United States, and New Zealand, Oxford University Press, Oxford 1992.
- Gillborn, D., ‘Race’, Ethnicity & Education, Routledge Falmer, London 2002.
- Giroux, H., Critical Theory and the Politics of Culture and Voice, in: Sherman, R. & Webb, R. (ed), Qualitative research in education: Focus & Methods, The Falmer Press, Sussex 1988, pp. 190-210.
- Kennendy, R., On Racial Integration, Dissent, Vol. 43, 1996, pp. 47-52.
- Kincheloe, J.L. & Steinberg, S. R., Changing Multiculturalism, Open University Press, Buckingham 1977.
- Lehmann, T., From Conflict Theory to Conflict Methodology: An Emerging Paradigm for Sociology, Sociological Inquiry, Vol. 44, No 1, 2007, pp. 15-28.
- Majors, R., Gillborn, D. & Swell, T., The exclusion of Black children: implications for a racialised perspective, in: Majors, R. (ed.), Educating Our Black Children, Routledge Falmer, London 2001.
- Makedo, D. Bartolome, L., Dancing with Bigotry, Beyond the Politics of Tolerance, Palgrave 2001.
- Mansfield, E. & Kehoe, J., A Critical Examination of Anti-Racist Education, Canadian Journal of Education, Vol. 19, No 4, 1994, pp. 418-430.
- May, S., Introduction: Towards Critical Multiculturalism, in: May, S. (Ed.), Critical multiculturalism: Rethinking multicultural and antiracist education, The Falmer Press, London 1999, pp. 11-41.
- McLaren, P., White Terror and Oppositional Agency: Towards a Critical Multiculturalism, in: Sleeter, C. E. & and McLaren, P. L., Multicultural Education, Critical Pedagogy, and the Politics of Difference, State University of New York Press, Albany, NY, 1995, pp. 33-70.
- Miles, R., Racism, Routledge, London 1989.
- Miles, M. & Huberman, M., Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Sage, Thousand Oaks 1994.
- Nikolinakos, M., Notes on an Economic Theory of Racism, Race, Vol. XIV, No 4, 1973, pp. 335-381.
- Ogbu, J., Minority education and caste: The American system in cross‑cultural perspective, Academic Press, New York 1978.
- Ogbu, J., Variability in minority school performance: A problem in search of an explanation, Anthropology and Education Quarterly, Vol. 18, 1987, pp. 312-334.
- Ryan, J., Experiencing urban education: The adjustment of Native students to the out of school demands of a post-secondary education program, Canadian Journal of Native Studies, Vol. 15, No 2, 1995, pp. 211-230.
- Simpson, G. & Yinger, M. Racial and cultural minorities: Αn analysis of prejudice and discrimination, Plenum Press, New York 1985.
- Sarup, M., Education and the Ideologies of Racism, Trentham Books, England 1991.
- Troyna, B., Beyond Multiculturalism: Towards the Enactment of Anti-Racist Education in Policy, Provision and Pedagogy, Oxford Review of Education, Vol. 13, No 3, 1987, pp. 307-320.
- Troyna, B., & Hatcher, R., Racist incidents in schools: a framework for analysis, Journal of Education Policy, Vοl. 6, Nο 1, 1991, pp. 17-31.
- Van Dijk, T., Racist discourse, in: Cashmore, E. (Ed.) Encyclopedia of race and ethnic studies, Routledge, London 2004, pp. 351–355.
- Zachos, D., Roma, Egalitarianism and School Integration: The Case of Flampouro, Journal for Critical Education Policy Studies, Vol. 4, No. 2, 2006, παρατίθεται στο: http://www.jceps.com, ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2006.
- Zachos, D., Citizenship, Ethnicity and Education in Modern Greece, Journal of Modern Greek Studies, Vol. 27, No. 1, 2009, pp. 131-155.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
- Γνωριμία, (προ)επισκόπηση, απαιτήσεις.
Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
- Ιστορική διερεύνηση των μετακινήσεων στην Ελλάδα.
- Μετανάστες/τριες στην Ελλάδα.
- Έλληνες σε άλλες χώρες.
- Οι μειονότητες & τα δικαιώματά τους στο σύγχρονο κόσμο.
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
- Τι είναι και πώς δημιουργείται ο ρατσισμός;
- Ιστορία του ρατσισμού ως θεωρία και ως πολιτική.
- Ρατσισμός & εκπαίδευση.
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
- Πολιτισμικό περιβάλλον & εκπαίδευση.
- Ορισμοί της Διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
- Η διαπολιτισμική εκπαίδευση στην Ελλάδα.
- Η διαπολιτισμική εκπαίδευσης στην Ευρώπη, ΗΠΑ.
ΣΕΞΙΣΜΟΣ
- Ανασκόπηση των «επιστημονικών» θεωριών για την κατωτερότητα των γυναικών.
- Ερμηνείες της διαφορετικής θέσης των φύλων στην κοινωνία.
- Ο σεξισμός ως ιδεολογία και ως πράξη.
- Φανερός και κρυφός σεξισμός.
- Ο καθημερινός σεξισμός.
- Σεξισμός στα σχολικά βιβλία και βοηθήματα.
- Σεξισμός στις σχολικές πρακτικές.
Η ύλη του μαθήματος μπορεί να τροποποιηθεί, ανάλογα με τις συγκεκριμένες περιστάσεις.
Διδάσκων: Δημήτριος Ζάχος, Λέκτορας
Βιογραφικό: http://users.auth.gr/~dimzachos/identity.htm
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Θεοδώρα Κερμανίδου
Α. Γνώσεις:
Μετά το μάθημα οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
- Να έχουν εξοικειωθεί με την προβληματική που αφορά στα ζητήματα του Ρατσισμού, του σεξισμού, έτσι ώστε να κατανοούν και να αξιολογούν τα διαφορετικά περιεχόμενα που δίδονται στις έννοιες αυτές.
- Να αναγνωρίζουν τα φαινόμενα των στερεότυπων, των διακρίσεων, της καταπίεσης & του ρατσισμού έτσι ώστε να αντιπαλεύουν τις επιπτώσεις τους στο σχολείο & στην κοινωνία.
- Να είναι σε θέση να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ του ρατσισμού και των άλλων διαστάσεων των κοινωνικών ανισοτήτων (τάξη, εθνικότητα/εθνότητα, φύλο).
- Να μπορούν να αξιολογούν κριτικά τις επιδράσεις των πολιτικών, καθώς και των καθημερινών αντιλήψεων, στάσεων και πρακτικών στη σχολική επιτυχία /αποτυχία των «διαφορετικών» μαθητριών/ών.
Β. Δεξιότητες, Ικανότητες:
- Να ολοκληρώσουν την κριτική μελέτη μιας σειράς άρθρων & βιβλίων της σχετικής επιστημονικής περιοχής.
- Να μπορούν να στηρίζουν και να αναπτύσσουν τεκμηριωμένες, επιστημονικές απόψεις.
- Να μπορούν να ασκούν κριτική στις προσεγγίσεις / θεωρήσεις / θεωρίες που αφορούν στα ζητήματα του ρατσισμού, του σεξισμού και της διαφορετικότητας.
- Να υποστηρίζουν τη θέση ότι όλοι/ες οι μαθητές/τριες έχουν δικαίωμα σε μια ποιοτική εκπαίδευση.
- Να αναγνωρίζουν τις συνθήκες που καθορίζουν την εκπαίδευση των διαφορετικών ατόμων και ομάδων.
- Να είναι σε θέση να εφαρμόσουν τη διαπολιτισμική προσέγγιση στην καθημερινή τους διδακτική πράξη.
Οι φοιτητές του τμήματος, αλλά και όποιος/α άλλος/η ενδιαφέρεται. Τα ακαδημαϊκά μαθήματα είναι ανοιχτά.
Στο μάθημα αυτό δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα.
- Ζάχος Δημήτρης (2014). Επίκαιρα Θέματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Ιωάννης Αρχ. Χαρπαντίδης (ID 41954511).
- Τσιάκαλος Γιώργος (2009). Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο (ID 12891076).
α) Στα ελληνικά:
- Balibar, E., Έρευνες πάνω στον εθνικισμό και το ρατσισμό, Θέσεις, τ. 25, 1988, όπως παρατίθεται στο: http://www.theseis.gr ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2006.
- Balibar, E., Racism and Nationalism. In: Balibar E. & Wallerstein, I., (eds), Race, Nation, Class: Ambiguous Identities, Verso, London 1991, pp. 37–68.
- Βεργίδης, Δ., Νεορατσισμός και σχολείο - η περίπτωση των Τσιγγανοπαίδων, Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 81, Αθήνα 1995, σελ. 51-62.
- Bullivant, B., Προς μια ριζοσπαστική πολυπολιτισμικότητα: Ανάλυση των τάσεων στο Αναλυτικό πρόγραμμα και στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, στο: Modgil, S., Verma, G., Mallick, K., Modgil, C., Πολυπολιτισμική Εκπαίδευση, Προβληματισμοί – Προοπτικές, ελληνικά γράμματα, Αθήνα 1997, σελ. 65-88.
- Γκόβαρης, Χ., Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Ατραπός, Αθήνα 2004.
- Δαμανάκης, Μ., Η Εκπαίδευση των Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών Μαθητών στην Ελλάδα. Διαπολιτισμική Προσέγγιση, Gutenberg, Αθήνα 1997.
- Ζάχος, Θ. Δ., Η συμβολή των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων: δυνατότητες και περιορισμοί, στo: Χατζηθεοδωρίδης, Β., Γεωργιάδης, Ν. & Δεμίρογλου, Π., Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Εταιρείας Επιστημών Αγωγής Δράμας «Θεωρητικές και ερευνητικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική πραγματικότητα», Δράμα 2006, σελ. 309-319.
- Ζάχος, Δ., Εκπαίδευση και Χειραφέτηση, Η υπέρβαση του κοινωνικού αποκλεισμού στο Φλάμπουρο, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο 2007.
- Ζάχος, Θ. Δ., Η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών προβλημάτων των μαθητών/τριών από διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον, στο: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Μπότσαρη Ε. (επιμ.), Θέματα Εισαγωγικής Επιμόρφωσης για Νεοδιόριστους Εκπαιδευτικούς, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2007γ, σελ. 144-158.
- Καλλίνικος, Α., Ρατσισμός: Τι είναι και πως παλεύεται, Εργατική Δημοκρατία, Αθήνα 1999.
- Κοφτερού, Π. Α. & Ζάχος, Θ. Δ., Οι αντιλήψεις των μόνων μητέρων μεταναστριών της Θεσσαλονίκης για εκπαίδευση των παιδιών τους, Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, τ. 52, 2008, σελ. 137-166.
- Νικολάου, Γ., Δίγλωσσα προγράμματα σπουδών: Τυπολογία και επιστημονικός διάλογος σχετικά με τη σκοπιμότητα εφαρμογής τους, Επιστημονική Βήμα του Δασκάλου, τ. 21, 2003, σελ. 65-78.
- Τρέσσου, Ε., Αποκλεισμός ειδικών ομάδων από την εκπαίδευση και μέσω της εκπαίδευσης. Ποιες ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο, στο: Εταιρεία Πολιτικού Προβληματισμού «Νίκος Πουλαντζάς» και Συμβούλιο της Ευρώπης - Σπανού, Ε., (επιμ.), Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999, σελ. 241-250.
- Τσιάκαλος, Γ., Κοινωνικός Αποκλεισμός: Ορισμοί, Πλαίσιο και Σημασία, στο: Κέντρο Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής - Κασιμάτη, Κ., (επιμ.), Κοινωνικός Αποκλεισμός: Η Ελληνική Εμπειρία, Gutenberg, Αθήνα 1998, σελ. 39-65.
- Τσιάκαλος, Γ., Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000.
- Τσιάκαλος, Γ., Ρατσισμός και «ξενοφοβία» στον ελληνικό δημόσιο λόγο – Μερικές διαπιστώσεις, Εποχή, 25-11-2001.
- Τσιάκαλος, Γ., Απέναντι στα εργαστήρια του ρατσισμού, Τυπωθήτω, Αθήνα 2006.
β) Ξενόγλωσση:
- Allport, G., The Nature of Prejudice, Basic Books, New York 1979.
- Anyon, J., Dumas, M., Linville, D., Nolan, K., Perez, M., Tuck, E. & Weiss J., Theory and Educational Research, Routledge, New York 2008.
- Barker, M., The New Racism, Junction, London 1981.
- Bonnett, A., Anti-racism as a radical educational ideology in London and Tyneside, Oxford Review of Education, Vol. 16, No 2, 1990, pp. 255-267.
- Bonnett, A. & Carrington, B., Constructions of anti-racist education in Britain and Canada, Comparative Education, Vol. 32 No 3, 1996, pp: 271-288.
- Brandt, G. L., The realization of anti-racist teaching, The Falmer Press, Lewes 1986.
- Campbell, J. K., Honour, Family and Patrtonage, A Study of Institutions and Moral Values in a Greek Mountain Community, Oxford University Press, Oxford 1976.
- Carr, W., For Education, Open University Press, Buckingham 1998.
- Castells, M., Immigrants Workers and Class Struggles in Advanced Capitalism: the Western European Experience, Politics and Society, Vol. 5, 1975, pp. 33-66.
- Castles, S., Miller, M., The Αge of Migration, The Guilford Press, USA, 1998.
- Cole, M., ‘Brutal and stinking’ and ‘difficult to handle’: the historical and contemporary manifestations of racialisation, institutional racism, and schooling in Britain, Race Ethnicity and Education, Vol. 7, No. 1, March 2004, pp. 35-56.
- Dei, G. J. S., Knowledge and politics of social change: the implication of anti-racism, British Journal of Sociology of Education, Vol. 20, No 3, 1999, pp. 395 - 409.
- Harper, D., Small N’s and community case studies, in: Ragin, C. & Becker, H., What is a Case? Exploring the Foundations of Social Inquiry, Cambridge University Press, Cambridge 1992, pp. 139-158.
- Fay, B., Critical Social Science, Liberation and its Limits, Cornell University Press, New York 1987.
- Fleras, Α. & Elliott, J. L., The 'Nations Within': Aboriginal-State Relations in Canada, the United States, and New Zealand, Oxford University Press, Oxford 1992.
- Gillborn, D., ‘Race’, Ethnicity & Education, Routledge Falmer, London 2002.
- Giroux, H., Critical Theory and the Politics of Culture and Voice, in: Sherman, R. & Webb, R. (ed), Qualitative research in education: Focus & Methods, The Falmer Press, Sussex 1988, pp. 190-210.
- Kennendy, R., On Racial Integration, Dissent, Vol. 43, 1996, pp. 47-52.
- Kincheloe, J.L. & Steinberg, S. R., Changing Multiculturalism, Open University Press, Buckingham 1977.
- Lehmann, T., From Conflict Theory to Conflict Methodology: An Emerging Paradigm for Sociology, Sociological Inquiry, Vol. 44, No 1, 2007, pp. 15-28.
- Majors, R., Gillborn, D. & Swell, T., The exclusion of Black children: implications for a racialised perspective, in: Majors, R. (ed.), Educating Our Black Children, Routledge Falmer, London 2001.
- Makedo, D. Bartolome, L., Dancing with Bigotry, Beyond the Politics of Tolerance, Palgrave 2001.
- Mansfield, E. & Kehoe, J., A Critical Examination of Anti-Racist Education, Canadian Journal of Education, Vol. 19, No 4, 1994, pp. 418-430.
- May, S., Introduction: Towards Critical Multiculturalism, in: May, S. (Ed.), Critical multiculturalism: Rethinking multicultural and antiracist education, The Falmer Press, London 1999, pp. 11-41.
- McLaren, P., White Terror and Oppositional Agency: Towards a Critical Multiculturalism, in: Sleeter, C. E. & and McLaren, P. L., Multicultural Education, Critical Pedagogy, and the Politics of Difference, State University of New York Press, Albany, NY, 1995, pp. 33-70.
- Miles, R., Racism, Routledge, London 1989.
- Miles, M. & Huberman, M., Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Sage, Thousand Oaks 1994.
- Nikolinakos, M., Notes on an Economic Theory of Racism, Race, Vol. XIV, No 4, 1973, pp. 335-381.
- Ogbu, J., Minority education and caste: The American system in cross‑cultural perspective, Academic Press, New York 1978.
- Ogbu, J., Variability in minority school performance: A problem in search of an explanation, Anthropology and Education Quarterly, Vol. 18, 1987, pp. 312-334.
- Ryan, J., Experiencing urban education: The adjustment of Native students to the out of school demands of a post-secondary education program, Canadian Journal of Native Studies, Vol. 15, No 2, 1995, pp. 211-230.
- Simpson, G. & Yinger, M. Racial and cultural minorities: Αn analysis of prejudice and discrimination, Plenum Press, New York 1985.
- Sarup, M., Education and the Ideologies of Racism, Trentham Books, England 1991.
- Troyna, B., Beyond Multiculturalism: Towards the Enactment of Anti-Racist Education in Policy, Provision and Pedagogy, Oxford Review of Education, Vol. 13, No 3, 1987, pp. 307-320.
- Troyna, B., & Hatcher, R., Racist incidents in schools: a framework for analysis, Journal of Education Policy, Vοl. 6, Nο 1, 1991, pp. 17-31.
- Van Dijk, T., Racist discourse, in: Cashmore, E. (Ed.) Encyclopedia of race and ethnic studies, Routledge, London 2004, pp. 351–355.
- Zachos, D., Roma, Egalitarianism and School Integration: The Case of Flampouro, Journal for Critical Education Policy Studies, Vol. 4, No. 2, 2006, παρατίθεται στο: http://www.jceps.com, ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2006.
- Zachos, D., Citizenship, Ethnicity and Education in Modern Greece, Journal of Modern Greek Studies, Vol. 27, No. 1, 2009, pp. 131-155.
Στην ενότητα αυτή γίνεται η γνωριμία με το διδάσκοντα, με την προσέγγισή του, όπως και με τα περιεχόμενά του. Στο ξεκίνημα δίδονται βασικά στοιχεία του βιογραφικού του διδάσκοντα και περιγράφεται η αντίληψή του για τη σχέση Πανεπιστήμιου & «δημόσιου λόγου και για το νόημα της κριτικής στάσης που ο καθένας και η καθεμιά μπορεί να αναπτύξει αξιοποιώντας την ακαδημαϊκή εμπειρία. Σεβόμενοι τις διαφορετικές προσεγγίσεις και απόψεις, μπορούμε να επιτύχουμε «Κατανοώντας βαθύτερα τις απόψεις των άλλων», προκαλούμε τον εαυτό σας να αντιμετωπίσει με βαθιά σκέψη & να αναλύσει τα όποια ζητήματα.
Μ’ αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η ευνοϊκή στάση έναντι των όποιων διαφορετικοτήτων (τάξης, χρώματος του δέρματος, εθνότητας / εθνοτικής ομάδας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού κλπ.). Ιδιαίτερα οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μόνον να κερδίσουν έχουν εάν δεν «κλειστούν» στην ιδεολογία, στις απόψεις και στην οπτική τους.
Εάν άλλο σημαντικό ζήτημα αφορά στον «εθισμό» στη χρήση της λογικής και των δεδομένων για την επεξεργασία των όποιων ζητημάτων μας απασχολούν.
Στη συνέχεια αναλύεται η προσέγγιση του διδάσκοντα ως προ το τι συνιστά ένα ακαδημαϊκό μάθημα και ιδιαίτερα τα ζητήματα της παρακολούθησης & της συμμετοχής των φοιτητριών σ’ αυτό και ο τρόπος που επικοινωνούν οι φοιτητές μαζί του.
Ακολουθεί η περιγραφή της Διδακτικής προσέγγισης, η οποία στηρίζεται σε:
- Διαλέξεις.
- Ομαδικές συζητήσεις.
- Προβολές.
- Προσκεκλημένοι/ες ομιλητές/τριες.
- Παρουσιάσεις φοιτητών/τριών.
Τέλος γίνεται μια σύντομη περιγραφή των ενοτήτων του μαθήματος και διασαφηνίζεται ότι από αυτές, σε κάθε περίοδο (συγκυρία), παρουσιάζονται αυτές που έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Λέξεις Κλειδιά: γνωριμία, περιγραφή τρόπου διδασκαλίας, περιγραφή ενοτήτων
Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται με συνοπτικό & περιεκτικό τρόπο και συζητούνται βασικές για το μάθημα όπως αυτή της διαφορετικότητας και αναλύονται οι σημαντικότερες κοινωνικές διαφοροποιήσεις όπως το φύλο, η τάξη, η Εθνότητα / εθνικότητα, η Θρησκεία, ο Σεξουαλικός προσανατολισμός και οι Φυσικές και διανοητικές ικανότητες. η συνέχεια, αναλύεται η κεντρική έννοια του Πολιτισμού και οι (ιδιαίτερα) σχετιζόμενες με την εκπαίδευση έννοιες της Πολιτισμικής υστέρησης, της Πολιτισμικά μειονεκτικής θέσης. Δίδεται έμφαση στην κατανόηση των μαθητών/τριών που βρίσκονται σε ρίσκο. Τέλος, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές εισάγονται στην προβληματική που αφορά στις έννοιες των στερεότυπων και των προκαταλήψεων και παρουσιάζεται η μεγάλη έρευνα των Adorno et al. Για την αυταρχική προσωπικότητα.
Λέξεις Κλειδιά: κοινωνικές διαφοροποιήσεις, στερεότυπα, προκαταλήψεις
Στην ενότητα αυτή γίνεται διαπραγμάτευση του φαινομένου του ρατσισμού.
Όπως και με άλλες έννοιες των κοινωνικών επιστημών, δεν υπάρχει ομοφωνία σχετικά με τα περιεχόμενα του ρατσισμού. Σαν επακόλουθο υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις, πολιτικές και πρακτικές αντιμετώπισής των εκδηλώσεων του φαινόμενου στο σχολείο.
Στον ειδικό για το ρατσισμό λόγο, ένα πρώτο ζήτημα που προκύπτει έχει να κάνει με την ορολογία, δηλαδή με τη γλώσσα που χρησιμοποιείται για την περιγραφή των εκφάνσεων και των εκδηλώσεών του, η οποία είναι κατά ένα μεγάλο μέρος κατασκευασμένη από τον ίδιο το ρατσισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κυριαρχίας της ρατσιστικής ορολογίας αποτελεί η ευρεία χρήση -από το «κοινό», από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά και από κοινωνικούς επιστήμονες- της «φυλής», παρότι «η έννοια αυτή για το σύνολο των κοινωνικών επιστημών θεωρείται αντιεπιστημονική και ιδεολογική» (Miles, 1989).
Ρατσισμός είναι λέξεις ή πρακτικές ή συμπεριφορές, οι οποίες φέρνουν σε μειονεκτική θέση ανθρώπους εξαιτίας του χρώματός τους, της κουλτούρας τους ή της εθνοτικής τους καταγωγής. Στις πλέον λεπτές του αποχρώσεις είναι το ίδιο καταστροφικός όπως και στις φανερές.
Ο ρατσισμός δεν είναι πρόβλημα του 21ου αιώνα. Κάποια φαινόμενα αποκλεισμού και κοινωνικών διακρίσεων έχουν εμφανιστεί διαχρονικά σε αρκετές κοινωνίες.
Σήμερα στο ρατσισμό συμπεριλαμβάνονται:
Πρώτον, ο «φυλετικός» ρατσισμός. Δεύτερον, ο κοινωνικός ρατσισμός (ανάλογα με την κοινωνική τάξη, τη μόρφωση, την εθνικότητα κλπ.). Τρίτον, ο σεξισμός (ανισορροπία δύναμης υπέρ των ανδρών σε βάρος των γυναικών). Τέταρτον, ο ρατσισμός έναντι των ομοφυλόφιλων. Πέμπτον, ο ρατσισμός έναντι των νέων. Έκτο, ο ρατσισμός κατά θρησκευτικών ομάδων όπως οι Εβραίοι (αντισημιτισμός) ή οι μουσουλμάνοι κ.α.
Σύμφωνα με τον Allport (1979), ο ρατσισμός εκδηλώνεται σε πέντε διαφορετικά στάδια «αρνητικής αντιμετώπισης» των «διαφορετικών» ανθρώπων:
- Λεκτική επίθεση.
- Αποφυγή, απομόνωση και γκετοποίηση.
- Διακρίσεις, όπως στέρηση δικαιωμάτων.
- Σωματική επίθεση.
- Γενοκτονία.
Λέξεις Κλειδιά: ρατσισμός, παλιότερες μορφές διακρίσεων, εκδήλωση ρατσισμού
Στην ενότητα αυτή αναλύονται οι έννοιες του φυλετικού και του πολιτισμικού ρατσισμού. Το ανθρώπινο γένος είναι διαιρεμένο σε «φυλές» (από τρεις μέχρι σαράντα), οι οποίες ιεραρχούνται με βάση βιολογικά χαρακτηριστικά, η δε ενδογαμία αποτελεί το βασικό μέσο προφύλαξης από τον εκφυλισμό του ανθρώπινου είδους και γι’ αυτό η ανάμειξη μελών διαφορετικών «φυλετικών» ομάδων θα πρέπει να αποφεύγεται.
Ο νεορατσισμός ή πολιτισμικός ρατσισμός:
Η σύγχρονη εκδοχή του ρατσισμού μεταφέρει το πεδίο της αντιπαράθεσης από την έννοια της φυλής στην έννοια του πολιτισμού, της κουλτούρας.
Στους στόχους του νεορατσισμού συμπεριλαμβάνεται κάθε είδους «διαφορετικότητα»:
- Σώματος
- του χρώματος του δέρματος
- της θρησκείας
- της εθνικής / εθνοτικής προέλευσης κα.
Ο ρατσισμός, επικαλείται τώρα το δικαίωμα στη διαφορά για να μη χαθεί η πολιτισμική ιδιαιτερότητα του έθνους από την παρουσία των ξένων, οι οποίοι/ες έτσι θα παραμείνουν διακριτοί/ές και δεν θα ενταχθούν. Οι νεορατσιστές, σήμερα, λοιπόν, επιχειρούν «εφευρίσκοντας» χαοτικές διαφορές να μεγαλώσουν την απόσταση που χωρίζει «εμάς» από «αυτούς & αυτές» (μετανάστες/τριες, μέλη «διαφορετικών» ομάδων). Ο κίνδυνος είναι διπλός: οι άλλοι να γίνουν σαν εμάς ή εμείς να γίνουμε σαν τους άλλους, γι’ αυτό και οι άλλοι/ες στιγματίζονται, υφίστανται διακρίσεις και αποκλεισμό σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα στο όνομα αξιών, όπως είναι ο σεβασμός της ταυτότητας του άλλου/ της άλλης και το δικαίωμα στη διαφορά.
Λέξεις Κλειδιά: φυλετικός ρατσισμός, πολιτισμικός ρατσισμός, κουλτουραλιστικός φονταμενταλισμός
Στην ενότητα αυτή επιχειρείται να διερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο ο ρατσισμός επιδρά στη καθημερινή ζωή στο σχολείο, καθώς και το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Ιστορικά, στην παιδαγωγική και σ’ όσους και σ’ όσες ασχολούνται μ’ αυτή, είναι ισχυρή η πεποίθηση ότι η εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να «διαδραματίσει» έναν σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια για μια καλύτερη κοινωνία, αφού έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει τους ανθρώπους να φτάσουν σε ένα τέτοιο επίπεδο, που να μπορούν να διεκδικούν και στη συνέχεια να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους.
Mετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, και κάτω από την πίεση των κοινωνικών κινημάτων, o ρατσισμός αναγνωρίστηκε ως οικουμενικό πρόβλημα, στην αντιμετώπιση του οποίου κλήθηκε να συμβάλει και η εκπαίδευση. Ιδιαίτερα σε χώρες με υψηλό ποσοστό εθνοτικής διαφοροποίησης, αλλά και με «βεβαρημένο» ιστορικό θεσμικού ρατσισμού, όπως οι Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Βρετανία, οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να καταρτίσουν προγράμματα και να εφαρμόσουν μεθόδους αντιμετώπισης της νέας κατάστασης.
Τα σχολεία αντιμετωπίζουν ρατσιστικές προκλήσεις, οι οποίες όμως δύσκολα εμφανίζονται στη δημόσια σφαίρα. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να δημιουργήσουν ένα τέτοιο περιβάλλον που:
- Να παρέχει ασφάλεια.
- Να δημιουργεί σεβασμό στη διαφορετικότητα.
- Να συνδέει τη δράση & τη διδασκαλία μας με καθημερινά θέματα.
- Να βοηθάει στη σύνδεση των χαρακτηριστικών της κουλτούρας που χρειάζονται διαπραγμάτευση για να δημιουργήσουμε ένα κατάλληλο περιβάλλον μάθησης.
Λέξεις Κλειδιά: παιδαγωγική & ρατσισμός, σχολεία, ρατσιστικά περιστατικά
Στην ενότητα αυτή αναλύεται η έννοια του πολιτισμού, η οποία είναι βασική για την κατανόηση των μύθων, της εσφαλμένης πρόσληψης και των παρεξηγήσεων, οι οποίες αποτελούν και τη βάση της δημαγωγίας όσων επιχειρούν να εκμεταλλευτούν την συνύπαρξη ατόμων και ομάδων διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης. Είναι ακόμη απαραίτητη για την κατανόηση της διαπολιτισμικής προσέγγισης και της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
Οι στρεβλώσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω ξεκινούν από μια πρόσληψη που θέλει τον πολιτισμό ως ένα σύνολο ιστορικά διαμορφωμένων διακριτών και αμετάβλητων συλλογικών αντιλήψεων, στάσεων και συμπεριφορών, τα οποία μεταφέρονται αναλλοίωτα από γενιά σε γενιά και των οποίων η αυθεντικότητα πρέπει να διατηρηθεί (ή να επινοηθεί). Στο πλαίσιο αυτής της αντίληψης για τον πολιτισμό και με βάση ένα μικρό αριθμό (συνήθως) κοινών πολιτισμικών στοιχείων γίνεται εκτεταμένη χρήση ενός σχήματος, σύμφωνα με το οποίο ο πληθυσμός μιας χώρας χωρίζεται σε δύο -ετερόκλητες και ετερογενείς στο εσωτερικό τους- ομάδες: Στην «κυρίαρχη» και στις μειονοτικές. Μ’ αυτό τον τρόπο αγνοούνται οι πολιτισμικές διαφορές, οι διαμάχες και οι αντιστάσεις, τόσο στο εσωτερικό του ίδιου πολιτισμού, όσο και μεταξύ κυρίαρχων και κυριαρχούμενων πολιτισμών.
Εάν όμως ο πολιτισμός γίνει αντιληπτός «ως μια μορφή διαρκώς εξελισσόμενης “επινόησης προς επιβίωση”, που βασίζεται στην προσαρμοστική αλλαγή, η οποία καθιστά ικανές τις κοινωνικές ομάδες να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της επιβίωσης σε ένα συγκεκριμένο φυσικό περιβάλλον», τότε η έννοια αυτή μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων και της σχολικής πραγματικότητας. Με βάση αυτή την προσέγγιση, αναλύονται & συζητούνται στη συνέχεια οι έννοιες: Πολιτισμικός οικουμενισμός, Πολιτισμικός σχετικισμός, Πολιτισμικός ιμπεριαλισμός, Πολιτισμικό «σοκ», Πολιτισμική αλλαγή, Πολιτισμική διάχυση & πολιτισμική ισοπέδωση, υψηλή κουλτούρα, μαζική κουλτούρα, υποκουλτούρα, αντικουλτούρα. Η ενότητα κλείνει με τη διαπραγμάτευση της έννοιας και των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού.
Λέξεις Κλειδιά: πολιτισμός, κουλτούρα, λαϊκός πολιτισμός
Στην ενότητα αυτή συνεχίζεται η ανάλυση της έννοιας του πολιτισμού, για την οποία στο ξεκίνημα δίδονται ορισμένα ανθρωπολογικά στοιχεία. Παρουσιάζεται το μοντέλο της πολιτισμικής εξέλιξης, το οποίο συνδέεται με την Αποικιοκρατία (colonialism) και αναδεικνύει και κατατάσσει τον Δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό, ως επεξεργασμένο & μητροπολιτικός, ιεραρχεί τους/τις ανθρώπους σε ανώτερους – πολιτισμένους & άγριους - υπανάπτυκτους, «οπισθοδρομικούς» κα. Το εν λόγω μοντέλο οδηγεί στην περιφρόνηση της θρησκείας, των εθίμων & των κωδίκων συμπεριφοράς των «ιθαγενών», αφού:
- Δέχεται ότι όλοι οι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν γραμμικά (σε στάδια).
- Συνδέει όλους τους πολιτισμούς σε μία κλίμακα επιτυχούς ανάπτυξης.
- Θεωρεί ότι οι πολιτισμοί εξελίσσονται προς την τελειότητα.
- Εκτιμά ότι κάθε στοιχείο ενός πολιτισμού μετακινείται από την απλότητα στην περιπλοκότητα & από το πρωτόγονο στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό.
Η υπέρβαση αυτών των αντιλήψεων είναι ένα ζήτημα που οφείλει το σχολείο να αντιμετωπίσει. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να δημιουργήσουν ένα φιλικό και όχι απειλητικό περιβάλλον, το οποίο μπορεί να βοηθήσει το μαθητή/ τη μαθήτρια να αναπτύξει / καλλιεργήσει:
- Την ικανότητα να ξεπερνάει γρήγορα το αρχικό γλωσσικό και πολιτισμικό σοκ.
- Το βαθμό που επιτρέπει η ταυτότητα του ατόμου να δεχτεί νέα και ξένα προς αυτό στοιχεία.
- Την ικανότητα να συναισθάνεται το συνομιλητή του
- Την εξωτερίκευση των συναισθημάτων ενός ατόμου, καθώς και την εσωτερική του σιγουριά όπως αντανακλάται από την όλη του συμπεριφορά.
Ο/η εκ/κος θα πρέπει να «αρπάζει» κάθε ευκαιρία για να αναδεικνύει τη διαπολιτισμική διάσταση κάθε διδασκόμενου αντικειμένου και τις βασικές αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Ο/η εκ/κος θα πρέπει να «αρπάζει» κάθε ευκαιρία για να παρέχει εκπαίδευση για Αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, ισότητα, σεβασμό και εναντίωση στον ρατσιστικό και στον εθνικιστικό τρόπο σκέψης.
Λέξεις Κλειδιά: πολιτισμική εξέλιξη, σχολείο, παρεμβάσεις εκπαιδευτικών
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 8681
Αρ. Προβολών : 43454
