Διοικητικό Δίκαιο (Γενικό Μέρος)
Πρεβεδούρου Ευγενία
Το Διοικητικό δίκαιο έχει ως αντικείμενο τους κανόνες που διέπουν την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης, τη διοικητική δράση και τις σχέσεις μεταξύ Διοίκησης και διοικουμένων.
Λιγότερα
Το Διοικητικό δίκαιο έχει ως αντικείμενο τους κανόνες που διέπουν την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης, τη διοικητική δράση και τις σχέσεις μεταξύ Διοίκησης και διοικουμένων.
Το Διοικητικό δίκαιο έχει ως αντικείμενο τους κανόνες που διέπουν την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης, τη διοικητική δράση και τις σχέσεις μεταξύ Διοίκησης και διοικουμένων.
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
Το Διοικητικό Δίκαιο έχει ως αντικείμενο τους κανόνες που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Εξετάζονται αρχικά η έννοια και η οριοθέτηση της Δημόσιας Διοίκησης και ορίζεται το Διοικητικό Δίκαιο σε σχέση με τους λοιπούς κλάδους του Δημοσίου Δικαίου.
Στη συνέχεια αναλύονται οι πηγές του Διοικητικού Δικαίου, ενδοκρατικές (Σύνταγμα, νόμος, κανονιστικές πράξεις της Διοίκησης, γενικές αρχές του δικαίου) και διακρατικές (Διεθνές Δίκαιο, Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Ακολουθεί το τμήμα για τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης που περιλαμβάνει, κατ'αρχάς, την ανάλυση της έννοιας της διοικητικής πράξης, των κατηγοριών της και της διαδικασίας παραγωγής της. Εξετάζονται διεξοδικά οι κανόνες για τα μονομελή και συλλογικά όργανα της Διοίκησης και η έννοια της αρμοδιότητάς τους.
Στη συνέχεια αναλύονται οι κανόνες σχετικά με την έναρξη της ισχύος της πράξης, την πρόσβαση στα διοικητικά στοιχεία, το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης, οι κανόνες για τη γνωμοδοτική διαδικασία και για τη λήξη της ισχύος (ανάκληση, κατάργηση). Ακολουθεί η άναλυση του ενδοδιοικητικού ελέγχου της Διοίκησης με την εξέταση των διοικητικών προσφυγών (απλές, ειδικές και ενδικοφανείς). Στη συνέχεια εξετάζονται συνοπτικά οι διοικητικές συμβάσεις (έννοια και κανόνες σύναψης).
Ακολουθεί η ανάπτυξη της αστικής ευθύνης του Δημοσίου βάσει των άρθρων 105 και 106 ΕισΝΑΚ και με ανάλυση των επιρροών από το ενωσιακό δίκαιο. Η τελευταία ενότητα αφορά την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης. Εξετάζονται τα κεντρικά όργανα του κράτους και αναλύονται διεξοδικά οι θεσμοί της αποκέντρωσης και της κατά τόπον και καθ'ύλην αυτοδιοίκησης. Παρουσιάζονται οι ΟΤΑ πρώτου και δευτέρου βαθμού, οι αρμοδιότητές τους και η εποπτεία επί των πράξεων και των οργάνων.
Τέλος εξετάζονται τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου που απαρτίζουν τον δημόσιο τομέα.
Διδάσκοντες
Διδάσκουσα: Ευγενία Πρεβεδούρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Βιογραφικό: http://www.law.auth.gr/sites/default/files/CV%20Prevedourou.pdf
H Ευγενία Πρεβεδούρου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Nομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με γνωστικό αντικείμενο το διοικητικό δίκαιο. Γεννήθηκε στην Πάτρα και είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1986).
Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου: Βασίλης Τσιγαρίδας
Ομάδα στόχος
Οι φοιτητές του τμήματος Νομικής.
Μαθησιακοί στόχοι
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα:
- αποκτούν γνώση των κανόνων οργάνωσης και λειτουργίας της Διοίκησης
- μπορούν να κατανοήσουν το λογικά επόμενο μάθημα της Διοικητικής Δικονομίας
- μπορούν να αποκτήσουν περαιτέρω γνώσεις σε ειδικούς κλάδους του οικείου γνωστικού αντικειμένου και να παρακολουθήσουν μεταπτυχιακές σπουδες
- μπορούν να συνδέουν θεωρία και πράξη και να επιλύουν πρακτικά προβλήματα του οικείου αντικειμένου
- αποκτούν την ικανότητα να χρησιμοποιούν στη δικαστηριακή πράξη τη γνώση των κανόνων οργάνωσης και λειτουργίας της Διοίκησης
Μέθοδοι διδασκαλίας
Πρόσωπο με πρόσωπο.
Προαπαιτούμενα
Απαιτείται γνώση βασικών νομικών εννοιών, που θα μπορούσε να διασφαλιστεί με την παρακολούθηση του μαθήματος Εισαγωγής στην Επιστήμη του Δικαίου, και καλές γνώσεις Συνταγματικού Δικαίου.
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Σπηλιωτόπουλος, Ε. Π. (2011). Εγχειρίδιο διοικητικού δικαίου (14η έκδ.). Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
- Τάχος, Α. Ι. (2008). Ελληνικό διοικητικό δίκαιο (9η έκδ. - νέα, πλήρως αναθεωρημένη, βελτιωμένη συγχρονισμένη.). Αθηνα, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.
- Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 25132 2.
- Δαγτόγλου, Π. Δ. (2012). Γενικό διοικητικό δίκαιο (6η έκδ.). Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλας.
- Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 18176155 3.
- Γέροντας, Α. Χ., Λύτρας, Σ. Α., Παυλόπουλος, Π., Σιούτη, Γ. Π., & Φλογαϊτης, Σ. Ι. (2010). Διοικητικό δίκαιο (2η έκδ.). Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλας.
- Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 155006
Το Διοικητικό Δίκαιο έχει ως αντικείμενο τους κανόνες που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Εξετάζονται αρχικά η έννοια και η οριοθέτηση της Δημόσιας Διοίκησης και ορίζεται το Διοικητικό Δίκαιο σε σχέση με τους λοιπούς κλάδους του Δημοσίου Δικαίου.
Στη συνέχεια αναλύονται οι πηγές του Διοικητικού Δικαίου, ενδοκρατικές (Σύνταγμα, νόμος, κανονιστικές πράξεις της Διοίκησης, γενικές αρχές του δικαίου) και διακρατικές (Διεθνές Δίκαιο, Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Ακολουθεί το τμήμα για τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης που περιλαμβάνει, κατ'αρχάς, την ανάλυση της έννοιας της διοικητικής πράξης, των κατηγοριών της και της διαδικασίας παραγωγής της. Εξετάζονται διεξοδικά οι κανόνες για τα μονομελή και συλλογικά όργανα της Διοίκησης και η έννοια της αρμοδιότητάς τους.
Στη συνέχεια αναλύονται οι κανόνες σχετικά με την έναρξη της ισχύος της πράξης, την πρόσβαση στα διοικητικά στοιχεία, το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης, οι κανόνες για τη γνωμοδοτική διαδικασία και για τη λήξη της ισχύος (ανάκληση, κατάργηση). Ακολουθεί η άναλυση του ενδοδιοικητικού ελέγχου της Διοίκησης με την εξέταση των διοικητικών προσφυγών (απλές, ειδικές και ενδικοφανείς). Στη συνέχεια εξετάζονται συνοπτικά οι διοικητικές συμβάσεις (έννοια και κανόνες σύναψης).
Ακολουθεί η ανάπτυξη της αστικής ευθύνης του Δημοσίου βάσει των άρθρων 105 και 106 ΕισΝΑΚ και με ανάλυση των επιρροών από το ενωσιακό δίκαιο. Η τελευταία ενότητα αφορά την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης. Εξετάζονται τα κεντρικά όργανα του κράτους και αναλύονται διεξοδικά οι θεσμοί της αποκέντρωσης και της κατά τόπον και καθ'ύλην αυτοδιοίκησης. Παρουσιάζονται οι ΟΤΑ πρώτου και δευτέρου βαθμού, οι αρμοδιότητές τους και η εποπτεία επί των πράξεων και των οργάνων.
Τέλος εξετάζονται τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου που απαρτίζουν τον δημόσιο τομέα.
Διδάσκουσα: Ευγενία Πρεβεδούρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Βιογραφικό: http://www.law.auth.gr/sites/default/files/CV%20Prevedourou.pdf
H Ευγενία Πρεβεδούρου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Nομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με γνωστικό αντικείμενο το διοικητικό δίκαιο. Γεννήθηκε στην Πάτρα και είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1986).
Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου: Βασίλης Τσιγαρίδας
Οι φοιτητές του τμήματος Νομικής.
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα:
- αποκτούν γνώση των κανόνων οργάνωσης και λειτουργίας της Διοίκησης
- μπορούν να κατανοήσουν το λογικά επόμενο μάθημα της Διοικητικής Δικονομίας
- μπορούν να αποκτήσουν περαιτέρω γνώσεις σε ειδικούς κλάδους του οικείου γνωστικού αντικειμένου και να παρακολουθήσουν μεταπτυχιακές σπουδες
- μπορούν να συνδέουν θεωρία και πράξη και να επιλύουν πρακτικά προβλήματα του οικείου αντικειμένου
- αποκτούν την ικανότητα να χρησιμοποιούν στη δικαστηριακή πράξη τη γνώση των κανόνων οργάνωσης και λειτουργίας της Διοίκησης
Πρόσωπο με πρόσωπο.
Απαιτείται γνώση βασικών νομικών εννοιών, που θα μπορούσε να διασφαλιστεί με την παρακολούθηση του μαθήματος Εισαγωγής στην Επιστήμη του Δικαίου, και καλές γνώσεις Συνταγματικού Δικαίου.
- Σπηλιωτόπουλος, Ε. Π. (2011). Εγχειρίδιο διοικητικού δικαίου (14η έκδ.). Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
- Τάχος, Α. Ι. (2008). Ελληνικό διοικητικό δίκαιο (9η έκδ. - νέα, πλήρως αναθεωρημένη, βελτιωμένη συγχρονισμένη.). Αθηνα, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα.
- Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 25132 2.
- Δαγτόγλου, Π. Δ. (2012). Γενικό διοικητικό δίκαιο (6η έκδ.). Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλας.
- Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 18176155 3.
- Γέροντας, Α. Χ., Λύτρας, Σ. Α., Παυλόπουλος, Π., Σιούτη, Γ. Π., & Φλογαϊτης, Σ. Ι. (2010). Διοικητικό δίκαιο (2η έκδ.). Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλας.
- Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 155006
- Ορισμός διοικητικού δικαίου: Το σύνολο των κανόνων (δημοσίου δικαίου) που ρυθμίζουν την οργάνωση και τη δράση των διοικητικών οργάνων και τη σχέση τους με τους ιδιώτες όταν τα διοικητικά όργανα δρουν ως φορείς δημόσιας εξουσίας.
- Έννοια δημόσιας εξουσίας: Εκ του νόμου προβλεπόμενη ικανότητα μονομερούς επιβολής υποχρεώσεων.
Λέξεις Κλειδιά: εισαγωγή
- Πηγές του διοικητικού δικαίου: μορφή με την οποία εμφανίζονται οι κανόνες του διοικητικού δικαίου στην έννομη τάξη.
Λέξεις Κλειδιά: πηγές διοικητικού δικαίου
- Δήλωση βούλησης διοικητικού οργάνου με την οποία καθορίζεται κυριαρχικά τι πρέπει να ισχύσει ως δίκαιο στις κατ’ ιδίαν περιπτώσεις.
- Δήλωση βούλησης διοικητικής αρχής που παράγει έννομα αποτελέσματα διοικητικής φύσης έναντι των διοικουμένων, δυνάμενα να τύχουν εφαρμογής διά της διοικητικής οδού.
- Δήλωση βούλησης διοικητικού οργάνου που περιέχει άσκηση δημόσιας εξουσίας, επάγεται έννομες συνέπειες στον εξωτερικό νομικό κόσμο, συνιστάμενες στην εξατομίκευση των κανόνων δικαίου και επιδιώκει την ικανοποίηση του δημοσίου συμφέροντος.
Λέξεις Κλειδιά: διοικητική, πράξη
- Η οργανωτική μονάδα της δημόσιας διοίκησης που αποτελεί αυτοτελές υποκείμενο διοικητικών αρμοδιοτήτων.
- Κρίσιμη διάκριση: Διοικητικό όργανο και φορέας του διοικητικού οργάνου (φυσικό πρόσωπο).
- Συνέχεια διοικητικών οργάνων.
- Το διοικητικό όργανο, συνήθως, δεν έχει νομική προσωπικότητα: διάκριση διοικητικού οργάνου από το νομικό πρόσωπο που ανήκει.
- Όργανο με στενή έννοια είναι η οργανωτική ενότητα που έχει από τον νόμο την ικανότητα να δεσμεύει το νομικό πρόσωπο στο οποίο ανήκει.
- Ελάχιστο περιεχόμενο της διάταξης με την οποία συστήνεται όργανο είναι ο καθορισμός της αρμοδιότητας και ο καθορισμός των προϋποθέσεων βάσει των οποίων ο φορέας του οργάνου περιβάλλεται την ιδιότητα του οργάνου.
Λέξεις Κλειδιά: μονομελή, συλλογικά, διοικητικά, όργανα
- Περισσότερα αυτοτελή όργανα συμπράττουν για την έκδοση μίας πράξης.
- Το κάθε όργανο διατηρεί την αυτοτέλειά του: δεν έχουμε, λοιπόν, συλλογικό όργανο που αποτελείται από περισσότερα μέλη.
- Το συλλογικό όργανο είναι ενιαίο.
Λέξεις Κλειδιά: συλλογικά, διοικητικά, όργανα
- Αρμοδιότητα του διοικητικού οργάνου είναι η προβλεπόμενη από τους κανόνες δικαίου της έννομης τάξης ικανότητα του εν λόγω οργάνου είτε να θεσπίζει με πράξεις του μονομερώς κανόνες δικαίου (έκδοση κανονιστικών πράξεων) ή ατομικές ρυθμίσεις (έκδοση ατομικών πράξεων) είτε να συνάπτει συμβάσεις είτε να προβαίνει σε υλικές ενέργειες.
Λέξεις Κλειδιά: αρμοδιότητα
- Άρθρ. 1 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
- Άρθρ. 2 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
Λέξεις Κλειδιά: παραγωγή, διοικητική πράξη
- Το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα και το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης συγκροτούν το πλέγμα των λεγόμενων αμυντικών δικαιωμάτων του διοικουμένου, που, σε γενικές γραμμές, σκοπούν στην προστασία του από την αυθαιρεσία της διοικητικής (εκτελεστικής) εξουσίας.
- Το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα κατοχυρώνεται στο άρθρο 10 παρ. 3 του Συντάγματος, αποτελεί δε συνέχεια και συνέπεια του γενικότερου δικαιώματος στην πληροφόρηση, που προβλέπεται στο άρθρο 5 Α Συντ.
Λέξεις Κλειδιά: δικαίωμα, πρόσβαση, έγγραφα, προηγούμενη ακρόαση
- Γνωμοδοτική διαδικασία είναι η διοικητική διαδικασία που έγκειται στην έκφραση μιας γνώμης οργάνου που απευθύνεται σε όργανο με αποφασιστική αρμοδιότητα και γνωμοδότηση η πράξη με την οποία διατυπώνεται αυτή η γνώμη επί της νομιμότητας ή σκοπιμότητας της διοικητικής πράξης που πρόκειται να εκδοθεί από το αποφασίζον όργανο.
- Σκοπός της γνωμοδοτικής διαδικασίας είναι η ενημέρωση του εξοπλισμένου με την αποφασιστική αρμοδιότητα οργάνου ώστε (το τελευταίο) να διαφωτιστεί ως προς τη νομιμότητα και την ουσιαστική ορθότητα (σκοπιμότητα) της πράξεως που μπορεί ή οφείλει να εκδώσει.
- Ρυθμίζεται, πλέον, στο ά. 20 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
Λέξεις Κλειδιά: γνωμοδοτική διαδικασία, αιτιολογία
- Πάροδος χρονικής περιόδου ισχύος της πράξης.
- Εξάντληση της ρύθμισης της πράξης. Πράξεις που επιτρέπουν μία συγκεκριμένη ενέργεια: π.χ. οικοδομική άδεια.
- Έκλειψη αντικειμένου της πράξης. Π.χ. θάνατος διορισθέντος υπαλλήλου.
- Εξαφάνιση πράγματος που αφορά η ατομική ρύθμιση της πράξης.
- Κατάργηση της πράξης.
- Ανάκληση της πράξης.
Λέξεις Κλειδιά: λήξη ισχύος, ανάκληση
- Εάν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης της κατά το άρθρο 25 ΚΔΔιαδ ειδικής διοικητικής ή ενδικοφανούς προσφυγής, τότε μπορεί να ασκηθεί, χωρίς υποχρέωση τήρησης κάποιας προθεσμίας, αίτηση θεραπείας ή ιεραρχική προσφυγή.
- Ο διοικούμενος έχει τη δυνατότητα να ασκήσει άτυπη προσφυγή οποτεδήποτε κατά οποιασδήποτε διοικητικής πράξης.
- Κατηγορίες: αίτηση θεραπείας και ιεραρχική προσφυγή.
Λέξεις Κλειδιά: διοικητικές προσφυγές
- Η αρχή της νομιμότητας της διοίκησης απαιτεί τη σύννομη δράση των διοικητικών οργάνων, δηλαδή δράση σύμφωνη προς τους κανόνες που αποτελούν το πλέγμα της νομιμότητας.
- Σε περίπτωση παρανομίας, το Σύνταγμα (20 παρ. 1) και η ΕΣΔΑ (6 παρ. 1) εγγυώνται στον ιδιώτη τη δυνατότητα πρόσβασης σε δικαστήριο.
- Η ευθεία δικαστική προστασία συνίσταται στην ακύρωση της πράξης ή της παράλειψης και συμπληρώνεται από την περαιτέρω δυνατότητα του ιδιώτη να διεκδικήσει αποκατάσταση της υλικής ή ηθικής του βλάβης από την παρανομία.
Λέξεις Κλειδιά: αστική ευθύνη, δημόσιο
«1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς. Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους».
Λέξεις Κλειδιά: τοπική αυτοδιοίκηση
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 58404
Αρ. Προβολών : 183447
