Εκπαιδευτική Ψυχολογία

Γωνίδα Ελευθερία-Σοφία

Περιγραφή

Υποχρεωτικό μάθημα. Στο μάθημα συζητώνται οι κυριότερες θεωρίες για τη μάθηση και μια σειρά επίκαιρων ζητημάτων στη διεθνή βιβλιογραφία της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας που συνδέονται με τη σχολική μάθηση, τη διδασκαλία και την προαγωγή των μαθησιακών αποτελεσμάτων των παιδιών και των εφήβων.

 

CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Περιεχόμενο μαθήματος

Δομή περιεχομένων και Θέματα:

  • Συμπεριφορικές, κοινωνικο-γνωστικές και γνωστικές προσεγγίσεις για τη μάθηση.
  • Αυτο-ρυθμιζόμενη μάθηση.
  • Τα κίνητρα και τα συναισθήματα στο σχολικό πλαίσιο (λανθάνουσες θεωρίες για τη νοημοσύνη, ατομικοί στόχοι επίτευξης, πεποιθήσεις αυτο-αποτελεσματικότητας, αυτο-αντίληψη και αυτο-εκτίμηση, δυνητικοί εαυτοί, αιτιακές αποδόσεις, ενδιαφέρον, ακαδημαϊκά συναισθήματα).
  • Συμπεριφορές αποφυγής στο σχολικό πλαίσιο.
  • Αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση.
  • Ψυχολογικό Περιβάλλον τάξης.
  • Γονεϊκότητα και μαθησιακά επιτεύγματα των παιδιών.

Το μάθημα διακρίνεται σε 2 μέρη: (α) θεωρία και (β) εφαρμογές στην εκπαιδευτική πράξη. Στο δεύτερο μέρος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες εμπλέκονται ενεργά στο μάθημα καθώς αναλαμβάνουν επιλεγμένες παρουσιάσεις με στόχο τον προβληματισμό και τη συζήτηση ως προς τις δυνατότητες εφαρμογής των θεωρητικών αρχών και των ερευνητικών ευρημάτων στο σχολικό πλαίσιο.

Διδάσκοντες

 Διδάσκουσα: Σοφία - Ελυθερία Γωνίδα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

 Βιογραφικό: http://www.psy.auth.gr/el/faculty/124

 

 

 

 

Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Εύχαρις Κιζιρίδου

Ομάδα στόχος

Φοιτητές Ψυχολογίας, φοιτητές σχολών σχετικών με την Εκπαίδευση.

Μέθοδοι διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο διδασκαλία.

Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού

  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Διαδραστικές ασκήσεις
  • Βιβλίο

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Χρήση Τ.Π.Ε.

  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Περιγραφή

  • Χρήση powerpoint κατά τη διδασκαλία
  • Χρήση υπηρεσίας Moodle για την ανάρτηση των διαφανειών του μαθήματος
  • Ηλεκτρονική επικοινωνία με τους φοιτητές (χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αξιοποίηση ιστοσελίδας)

Οργάνωση Μαθήματος

  • Διαλέξεις: Ώρες Διδασκαλίας 26 (Ομαδικά)
  • Εφαρμογές: Ώρες διδασκαλίας 26 (Ομαδικά)
  • Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων: Ώρες 30 (Ατομικά, Erasmus)
  • Ομαδική προετοιμασία για παρουσιάσεις επιλεγμένων θεμάτων: Ώρες 30 (Ομαδικά, Erasmus)

Συγγραφή εργασίας: Ώρες 40 

Μαθησιακοί στόχοι

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται (α) να έχουν κατανοήσει σε βάθος τους τρόπους με τους οποίους παιδιά και έφηβοι μπορούν να μαθαίνουν ώστε να έχουν υψηλά μαθησιακά αποτελέσματα και να εντάσσονται στο σχολικό πλαίσιο αλλά και την ευρύτερη σχολική κοινότητα με επιτυχία, (β) να γνωρίζουν καλά τις εκπαιδευτικές πρακτικές οι οποίες θα μπορούσαν να προάγουν τη μαθησιακή διαδικασία και να συμβάλλουν δυνητικά σε βέλτιστα μαθησιακά αποτελέσματα και (γ) να είναι σε θέση να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εκπαιδευτικούς και γονείς σε θέματα μάθησης και διδασκαλίας.

 

Γενικές Ικανότητες

  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Μέθοδοι αξιολόγησης

Αξιολόγηση Φοιτητών

 

Περιγραφή

  • Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου.
  • 20% (μέγιστο ποσοστό) για παρουσίαση μέσα στην τάξη.

Ο τρόπος αξιολόγησης περιγράφεται στο Διάγραμμα του μαθήματος, το οποίο ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του Τμήματος και στην υπηρεσία Moodle και μοιράζεται στους φοιτητές σε έντυπη μορφή στο πρώτο μάθημα.

 

Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών

  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης [Συμπερασματική: Η συμπερασματική αξιολόγηση (για βαθμολόγηση) αναφέρεται στην αξιολόγηση της μάθησης και εκφράζει την ανάπτυξη που παρουσίασαν οι φοιτητές στο πλαίσιο του μαθήματος].
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική).
  • Δημόσια Παρουσίαση (Συμπερασματική).
Προτεινόμενα συγγράμματα
  1. Elliot, S. N., Kratochwill, T. R., Cook, J. L., & Travers, J. F. (2000/2008, μετ.). Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Αποτελεσματική διδασκαλία, αποτελεσματική μάθηση. Αθήνα: Gutenberg (Επιμ. Μετ.: Α. Λεονταρή & Ε. Συγκολλίτου).
  2. Slavin, R. E. (2003/2006, μετ.). Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Μεταίχμιο (Επιμ. Μετ.: Κ. Κόκκινος).
Προαπαιτούμενα

Καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας. 

Βιβλιογραφία
  1. Adams, K. S., & Christenson, S. L. (2000). Trust and the family-school relationship  examination of parent-teacher difference in elementary and secondary grade. Journal of School Psychology, 38, 477-497.
  2. Ames, C. (1992a). Classrooms, goals, and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84 , 261-271.
  3. Ames, C. (1992b). Achievement goals and the classroom motivational climate. In J. Meece & D. Shunck (Eds.), Students’ perceptions in the classroom (pp. 327-348). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  4. Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social-cognitive theory. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  5. Bandura, A. (1989). Human agency in social-cognitive theory. American Psychologist, 44, 1175-1184.
  6. Γεωργίου, Σ. Ν. (2012). Γονική εμπλοκή και ανάπτυξη του παιδιού. Στο Σ. Χατζηχρήστου & Η. Μπεζεβέγκης (Επιμ. Έκδοσης), Ψυχο-Παιδία: Θέματα ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών στην οικογένεια και το σχολείο (σελ. 43-61). Αθήνα: Πεδίο.
  7. Γωνίδα, Ε. (2012). Κίνητρα και Μάθηση: Ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας. Στο Σ. Χατζηχρήστου & Η. Μπεζεβέγκης (Επιμ. Έκδοσης), Ψυχο-Παιδία: Θέματα ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών στην οικογένεια και το σχολείο (σελ. 130-171). Αθήνα: Πεδίο.
  8. Γωνίδα, Ε., Κιοσέογλου, Γ., & Παπακυριακίδου, Ο. (2007). Καλλιέργεια των   μεταγνωστικών δεξιοτήτων κατά την προσχολική ηλικία: Μια έρευνα παρέμβασης μέσα στην τάξη. Στο Π. Μισαηλίδη, Α. Μπρούζος, & Α. Ευκλείδη (Επιμ. Έκδ.), Επιστημονική Επετηρίδα της Ψυχολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδας, Τόμος 5 (σελ. 133-162). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  9. Church, M., Elliott, A., & Gable, S. (2001). Perceptions of classroom environment, achievement goals, and achievement outcomes. Journal of Educational Psychology, 93, 43-54.
  10. Eggen, P., & Kauchak, D. (1999). Educational Psychology: Windows on Classrooms. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
  11. Elliot, A. J. (2005). The conceptual history of the achievement goal construct. In A.J. Elliot & C. S. Dweck (Eds.), Handbook of competence and motivation (pp. 51-72). New York:  The Guilford Press.
  12. Epstein, J. L. (1989). Family structures and student motivation: A developmental perspective. In C. Ames & R. Ames (Eds.), Research on motivation in education (Vol. 3, pp. 259-295). New York: Academic Press.
  13. Gonida, E. N., & Cortina, K. (2014). Parent involvement in homework: Relations with parent and student achievement-related motivational beliefs and achievement. British Journal of Educational Psychology, 84, 376-396.
  14. Gonida, E. N., Karabenick, S. A., Makara, K. A., & Hatzikyriakou, G. (2014). Perceived parent goals and student goal orientations as predictors of seeking or not seeking help: Does age matter? Learning and Instruction, 33, 120-130.
  15. Gonida, E. N., & Leondari, A. (2011). Patterns of motivation among adolescents with biased and accurate self-efficacy beliefs. International Journal of Educational Research, 50, 209-211.
  16. Gonida, E. N., Voulala, K., & Kiosseoglou, G. (2009). Students' achievement goal orientations and their behavioral and emotional engagement: Co-examining the role of perceived school goal structures and parent goals during adolescence. Learning and Individual Differences, 19 , 53–60.
  17. Grolnick, W. S. , & Slowiaczek, M. I. (1994). Parents’ involvement in children schooling: A multi-dimensional conceptualization and motivation model. Child Development, 65, 237-252.
  18. Karabenick, S. A., & Berger, J.-L. (2013). Help seeking as self-regulated learning strategy. In H. Bembenutty, T. Cleary, & A. Kitsantas (Eds.), Applications of self-regulated learning across diverse disciplines: A tribute to Barry J. Zimmerman (pp. 237-261). Charlotte, NC: Information Age Publishing.
  19. Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (1995). Ψυχολογία κινήτρων. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  20. Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2005). Μεταγνωστικές διεργασίες και αυτο-ρύθμιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  21. Λεονταρή, Α. (1996). Αυτο-αντίληψη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  22. Λεονταρή, Α. (2012). Αυτοεκτίμηση: μια βασική ψυχολογική ανάγκη; Στο Σ. Χατζηχρήστου & Η. Μπεζεβέγκης (Επιμ. Έκδοσης), Ψυχο-Παιδία: Θέματα ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών στην οικογένεια και το σχολείο (σελ. 299-321). Αθήνα: Πεδίο.
  23. Μακρή-Μπότσαρη, Ε. (2001). Αυτοαντίληψη και Αυτοεκτίμηση: Μοντέλα, ανάπτυξη, λειτουργικός ρόλος και αξιολόγηση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
  24. Metallidou, P., & Vlachou, Α. (2007). Motivational beliefs, cognitive engagement, and achievement in language and mathematics in elementary school children. International Journal of Psychology, 42 , 2-15.
  25. Roeser, W. R., Midgley, C., & Urdan, C. T. (1996). Perceptions of the school psychological environment and early adolescents’ psychological and behavioral functioning in school: The mediating role of goals and belonging. Journal of Educational Psychology, 88, 408-422.
  26. Schunck, D. H., Pintrich, P., & Meece, J. L. (2007/2010, μετ.). Τα κίνητρα στην εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg (Επιμ. Μετ.: Ν. Μακρής & Δ. Πνευματικός).
  27. Stipek, D., & Seal, K. (2001). Motivated minds: Raising children to love learning. New York: Henry Holt & company.
  28. Συγκολλίτου, Ε. (2006) (Επιμ. Έκδ.). Έννοια του εαυτού και λειτουργικότητα στο σχολείο. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κυριακίδη.

 

Online readings:

 

Recommended Journals: 

  • Learning and Instruction
  • Journal of Educational Psychology
  • British Journal of Educational Psychology
  • Learning and Individual Differences
  • European Journal of Psychology of Education
  • International Journal of Educational Research

Ενότητες

Βασικές αρχές. Μορφές συμπεριφορικής μάθησης (απλή συνειρμική, κλασική εξαρτημένη, συντελεστική μάθηση). Εφαρμογές των συμπεριφορικών προσεγγίσεων στη σχολική τάξη. Κριτική στις συμπεριφορικές απόψεις για τη μάθηση.

 

Λέξεις Κλειδιά: μάθηση, συμπεριφορικές προσεγγίσεις, Watson, Skinner, απλή συνειρμική μάθηση, κλασική εξαρτημένη μάθηση, συντελεστική μάθηση, ενίσχυση, τιμωρία, έπαινος, διδασκαλία

 

Βασικές αρχές. Το μοντέλο της αμοιβαίας αιτιότητας του Bandura (1989). Η ενίσχυση και η τιμωρία στο πλαίσιο της κοινωνικο-γνωστικής προσέγγισης. Μάθηση βασισμένη σε μοντέλα. Αυτo-αποτελεσματικότητα. Αυτο-ρύθμιση. Εφαρμογές των κοινωνικο-γνωστικών προσεγγίσεων στη σχολική τάξη. Κριτική στις κοινωνικο-γνωστικές απόψεις.

 

Λέξεις Κλειδιά: μάθηση, κοινωνικο-γνωστικές προσεγγίσεις, Bandura, μοντέλο αμοιβαίας αιτιότητας, προσδοκίες, μίμηση μοντέλου, αυτο-αποτελεσματικότητα, αυτο-ρυθμιζόμενη μάθηση

 

Βασικές αρχές. Μοντέλο της επεξεργασίας των πληροφοριών. Η ενεργοποίηση και η αξιοποίηση των γνωστικών  λειτουργιών μέσα στη σχολική τάξη. Σύγχρονες γνωστικές απόψεις για τη μάθηση και τη διδασκαλία. Ο ρόλος της μεταγνώσης. Εφαρμογές των γνωστικών απόψεων μέσα στη σχολική τάξη. Κριτική στις γνωστικές απόψεις. 

 

Λέξεις Κλειδιά: μάθηση, γνωστικές προσεγγίσεις, επεξεργασία πληροφοριών, προσοχή, αντίληψη, μνήμη, σκέψη, μεταγνώση, στρατηγικές, εποικοδομητισμός

 

Ορισμός, προϋποθέσεις, τεχνικές προαγωγής, κρίσιμα στοιχεία. Μεταγνωστική διδασκαλία και αυτο-ρυθμιζόμενη μάθηση.

 

Λέξεις Κλειδιά: αυτο-ρυθμιζόμενη μάθηση, γνώση, μεταγνώση, κίνητρα, στρατηγικές, κυκλική διαδικασία, σχεδιασμός, παρακολούθηση, έλεγχος, διόρθωση, αξιολόγηση

 

Ποικίλες διαστάσεις των κινήτρων και η σχέση τους με τη μάθηση (θεωρία αυτό-προσδιορισμού, πεποιθήσεις αυτο-αποτελεσματικότητας, θεωρία στόχων επίτευξης, λανθάνουσες θεωρίες για τη νοημοσύνη, αιτιακές αποδόσεις, ενδιαφέρον, θεωρία προσδοκίας-αξίας). Συμβολή του εκπαιδευτικού. Παρεμβάσεις σε επίπεδο κινήτρων των μαθητών/-ριών.

 

Λέξεις Κλειδιά: κίνητρα, μάθηση, αυτο-προσδιορισμός, πεποιθήσεις αυτο-αποτελεσματικότητας, στόχοι επίτευξης, λανθάνουσες θεωρίες για τη νοημοσύνη, αιτιακές αποδόσεις, ενδιαφέρον, προσδοκία, αξία

 

Εννοιολογικός προσδιορισμός, μορφές συμπεριφορών αποφυγής, προβλεπτικοί παράγοντες, συνέπειες. Η αποφυγή αναζήτησης βοήθειας και η  αυτο-υπονόμευση στο σχολικό πλαίσιο.

 

Λέξεις Κλειδιά: συμπεριφορές αποφυγής, αναζήτηση βοήθειας, ακαδημαϊκή αυτο-υπονόμευση, ικανότητα, προσπάθεια, φόβος αποτυχίας, προστατευτικοί παράγοντες, παράγοντες κινδύνου

 

Εννοιολογικός προσδιορισμός. Αναπτυξιακά ζητήματα. Δομή της αυτο-αντίληψης. Παράγοντες διαμόρφωσης (οικογένεια, εκπαιδευτικοί, συνομήλικοι, κοινωνικό πλαίσιο). Ακαδημαϊκή αυτο-αντίληψη και σχολική επίδοση. Η σημασία της αυτο-εκτίμησης στη ζωή, παράγοντες διαμόρφωσης, ο ρόλος του πλαισίου, προτάσεις εφαρμογής. 

 

Λέξεις Κλειδιά: αυτοαντίληψη, αυτοεκτίμηση, εαυτός, σημαντικοί άλλοι, σωματική αυτοαντίληψη, κοινωνική αυτοαντίληψη, ακαδημαϊκή  αυτοαντίληψη, σχολική επίδοση, προγράμματα παρέμβασης

 

Αντικειμενική vs ψυχολογική διάσταση του περιβάλλοντος της τάξης. Στόχοι, διδακτικές πρακτικές και κλίμα μάθησης. Το μοντέλο TARGET της Ames (1992).

 

Λέξεις Κλειδιά: ψυχολογικό περιβάλλον τάξης, κίνητρα, έργο, εξουσία, αναγνώριση, συγκρότηση ομάδων, αξιολόγηση, διαχείριση χρόνου, TARGET

 

Γονεϊκότητα και σχολική επιτυχία. Γονεϊκή εμπλοκή, εναλλακτικές μορφές, συνέπειες. Γονεϊκή εμπλοκή και σχολική εργασία στο σπίτι. Συνεργασία εκπαιδευτικών - γονέων: Η συμβολή των εκπαιδευτικών, η συμβολή των γονέων. Πρακτικές εκπαιδευτικών για την προώθηση της γονεϊκής εμπλοκής.

 

Λέξεις Κλειδιά: γονεϊκότητα, γονεϊκή εμπλοκή, μάθηση, σχολική επίδοση, σχολική επιτυχία, συνεργασία σχολείου-οικογένειας, πρακτικές εκπαιδευτικών

 

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  27288
Αρ. Προβολών :  92681