Χώρος και διαδικασίες αγωγής
Γερμανός Δημήτριος
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη των στοιχείων που θεμελιώνουν την παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Διερευνώνται τόσο τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης του χώρου, όσο και η δυναμική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της σχέσης "παιδί – χώρος" και εξετάζονται οι δυνατότητες σύνδεσής τους με μια διαδικασία αγωγής. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις για τη μετατροπή του χώρου σε "πεδίο αγωγής", δηλαδή σε μια υλική ενότητα που θα προσφέρει το πλαίσιο αλλά και τα ερεθίσματα για την εκπαιδευτική διαδικασία.
Λιγότερα
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη των στοιχείων που θεμελιώνουν την παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Διερευνώνται τόσο τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης του χώρου, όσο και η δυναμική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της σχέσης "παιδί – χώρος" και εξετάζονται οι δυνατότητες σύνδεσής τους με μια διαδικασία αγωγής. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις για τη μετατροπή του χώρου σε "πεδίο αγωγής", δηλαδή σε μια υλική ενότητα που θα προσφέρει το πλαίσιο αλλά και τα ερεθίσματα για την εκπαιδευτική διαδικασία.
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη των στοιχείων που θεμελιώνουν την παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Διερευνώνται τόσο τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης του χώρου, όσο και η δυναμική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της σχέσης "παιδί – χώρος" και εξετάζονται οι δυνατότητες σύνδεσής τους με μια διαδικασία αγωγής. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις για τη μετατροπή του χώρου σε "πεδίο αγωγής", δηλαδή σε μια υλική ενότητα που θα προσφέρει το πλαίσιο αλλά και τα ερεθίσματα για την εκπαιδευτική διαδικασία.
Περίγραμμα
Ομάδα στόχος
Οι φοιτητές του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής, ενδιαφερόμενοι για παιδαγωγικά θέματα.
Περιεχόμενο μαθήματος
- Οργάνωση του μαθήματος βάσης
- Η δυναμική της σχέσης του ανθρώπου με τον χώρο και η εκπαιδευτική της σημασία
- Η ψυχολογική ποιότητα του χώρου
- Η κοινωνική ποιότητα του χώρου
- Η παιδαγωγική ποιότητα του χώρου
- Καινοτόμα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και αλλαγή της σχολικής κουλτούρας
Μαθησιακοί στόχοι
Στόχος του μαθήματος είναι α) η απόκτηση βασικών γνώσεων για τη σημασία του κτισμένου και του διαμορφωμένου χώρου στο εκπαιδευτικό περιβάλλον και β) η κατανόηση της σημασίας των σχέσεων χώρου για τη μάθηση και τη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα μπορούν να επισημαίνουν τις σχέσεις παιδιού-χώρου και να τις διαχειρίζονται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο τρόπος είναι με την οργάνωση πρακτικών χώρου στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος (δραστηριότητες, projects), οι οποίες θα ενισχύουν τη μαθησιακή διαδικασία.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Γερμανός, Δ., Οι τοίχοι της γνώσης. Αθήνα: Γκούτενμπεργκ / 1ο μέρος
Προαπαιτούμενα
Δεν υπάρχουν.
Βιβλιογραφία
Ελληνική
- Γερμανός, Δ. (1999). «Χώρος και εκπαιδευτική αλληλεπίδραση στην προσχολική εκπαίδευση», στο: Χάρης, K., Πετρουλάκης, N., Νικόδημος, Σ., (1999). Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα. Αθήνα: Ατραπός, σσ 775-791 (Τόμος Πρακτικών συνεδρίου). PDF
- Γερμανός, Δ. (2000). «Χώρος και πολιτισμική ταυτότητα στο ελληνικό σχολείο», στο: Κωνσταντοπούλου, X., Mαράτου-Αλιπράντη, Λ., Γερμανός, Δ., Οικονόμου, Θ. (επιμ.), (2000). «Εμείς» και οι «άλλοι». Αναφορά στις τάσεις και τα σύμβολα. Αθήνα: EKKE-Τυπωθήτω, σσ. 265-280 (συλλογικός τόμος).
- Γερμανός, Δ. (2001). Χώρος και διαδικασίες αγωγής. Αθήνα: Gutenberg
- Γερμανός, Δ., Γεωργόπουλος, Α. et al. (2002) .«Η Λειτουργία του Χώρου ως Υλικό Πεδίο Αγωγής: Εφαρμογή σε ένα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Νηπιαγωγείο», Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 33, σσ. 94-114.
- Γερμανός, Δ. (2006). «Χώρος και διαμόρφωση της συμπεριφοράς στο κοινωνικό περιβάλλον», στο: Συγκολλίτου, Ε. (επιμ.) (2006) Περιβαλλοντική Ψυχολογία: Σύγχρονες τάσεις στον ελλαδικό χώρο. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης, σσ. 43-64.
- Goehlich, Μ. (2003). Παιδοκεντρική διάσταση στη μάθηση. Αθήνα: Τυπωθήτω.
- Pellegrino, P. (2000). Το νόημα του χώρου. Αθήνα: Τυπωθήτω
- Γ. Δαρδανός - Χρυσαφίδης, Κ. (2002). Βιωματική-Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg.
Ξενόγλωσση
- Bachelard G. (2000), La poétique de l’espace. Paris: P.U.F., coll. «Bibliothèque de Philosophie Contemporaine»
- Department of Education and Science (ed.), (2000). “The Outdoor Classroom. Educational Use, Landscape Design & Management of School Grounds.” Building Bulletin 71, London. PDF
- Fisher, D.L., Khine, M.S. 2006. Contemporary Approaches to Research on Learning Environments. London : Word Scientific.
- Hague, C., Jenkins, P. (ed). 2005. Place identity, planning and participation. New York : Routledge.
- Tsoukala, K. (2001). L’image de la ville chez l’enfant. Paris : anthropos
- Woolley, H., «Freedom of the City: Contemporary issues and Policy Influences on children and Young People’s Use of Public Open Space in England», στο: Children’s Geographies, 2006, 4 (1), σσ. 45-59.
Σύνδεσμοι
- http://csiss.org/, για το χώρο ως πεδίο έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες
- http://base.d-p-h.info/fr/fiches/organisme/fiche-organisme-91.html, για το χώρο ως παράμετρο της σχέσης «άτομο –ομάδα -κοινωνία»
- http://www.architecture-pedagogie.cndp.fr/, για τη σχέση αρχιτεκτονικής και παιδαγωγικής
Διδάσκοντες
Διδάσκων: Δημήτριος Γερμανός, Καθηγητής
Ομάδα Ανάπτυξης Περιεχομένου: Βισκαδουράκη Μαρία, Ομάδα έργου «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΑΠΘ»
Βιντεοσκόπηση - Μοντάζ: Δημητριάδης Νικόλαος
Οι φοιτητές του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής, ενδιαφερόμενοι για παιδαγωγικά θέματα.
- Οργάνωση του μαθήματος βάσης
- Η δυναμική της σχέσης του ανθρώπου με τον χώρο και η εκπαιδευτική της σημασία
- Η ψυχολογική ποιότητα του χώρου
- Η κοινωνική ποιότητα του χώρου
- Η παιδαγωγική ποιότητα του χώρου
- Καινοτόμα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και αλλαγή της σχολικής κουλτούρας
Στόχος του μαθήματος είναι α) η απόκτηση βασικών γνώσεων για τη σημασία του κτισμένου και του διαμορφωμένου χώρου στο εκπαιδευτικό περιβάλλον και β) η κατανόηση της σημασίας των σχέσεων χώρου για τη μάθηση και τη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα μπορούν να επισημαίνουν τις σχέσεις παιδιού-χώρου και να τις διαχειρίζονται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο τρόπος είναι με την οργάνωση πρακτικών χώρου στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος (δραστηριότητες, projects), οι οποίες θα ενισχύουν τη μαθησιακή διαδικασία.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
- Γερμανός, Δ., Οι τοίχοι της γνώσης. Αθήνα: Γκούτενμπεργκ / 1ο μέρος
Δεν υπάρχουν.
Ελληνική
- Γερμανός, Δ. (1999). «Χώρος και εκπαιδευτική αλληλεπίδραση στην προσχολική εκπαίδευση», στο: Χάρης, K., Πετρουλάκης, N., Νικόδημος, Σ., (1999). Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα. Αθήνα: Ατραπός, σσ 775-791 (Τόμος Πρακτικών συνεδρίου). PDF
- Γερμανός, Δ. (2000). «Χώρος και πολιτισμική ταυτότητα στο ελληνικό σχολείο», στο: Κωνσταντοπούλου, X., Mαράτου-Αλιπράντη, Λ., Γερμανός, Δ., Οικονόμου, Θ. (επιμ.), (2000). «Εμείς» και οι «άλλοι». Αναφορά στις τάσεις και τα σύμβολα. Αθήνα: EKKE-Τυπωθήτω, σσ. 265-280 (συλλογικός τόμος).
- Γερμανός, Δ. (2001). Χώρος και διαδικασίες αγωγής. Αθήνα: Gutenberg
- Γερμανός, Δ., Γεωργόπουλος, Α. et al. (2002) .«Η Λειτουργία του Χώρου ως Υλικό Πεδίο Αγωγής: Εφαρμογή σε ένα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Νηπιαγωγείο», Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 33, σσ. 94-114.
- Γερμανός, Δ. (2006). «Χώρος και διαμόρφωση της συμπεριφοράς στο κοινωνικό περιβάλλον», στο: Συγκολλίτου, Ε. (επιμ.) (2006) Περιβαλλοντική Ψυχολογία: Σύγχρονες τάσεις στον ελλαδικό χώρο. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης, σσ. 43-64.
- Goehlich, Μ. (2003). Παιδοκεντρική διάσταση στη μάθηση. Αθήνα: Τυπωθήτω.
- Pellegrino, P. (2000). Το νόημα του χώρου. Αθήνα: Τυπωθήτω
- Γ. Δαρδανός - Χρυσαφίδης, Κ. (2002). Βιωματική-Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg.
Ξενόγλωσση
- Bachelard G. (2000), La poétique de l’espace. Paris: P.U.F., coll. «Bibliothèque de Philosophie Contemporaine»
- Department of Education and Science (ed.), (2000). “The Outdoor Classroom. Educational Use, Landscape Design & Management of School Grounds.” Building Bulletin 71, London. PDF
- Fisher, D.L., Khine, M.S. 2006. Contemporary Approaches to Research on Learning Environments. London : Word Scientific.
- Hague, C., Jenkins, P. (ed). 2005. Place identity, planning and participation. New York : Routledge.
- Tsoukala, K. (2001). L’image de la ville chez l’enfant. Paris : anthropos
- Woolley, H., «Freedom of the City: Contemporary issues and Policy Influences on children and Young People’s Use of Public Open Space in England», στο: Children’s Geographies, 2006, 4 (1), σσ. 45-59.
Σύνδεσμοι
- http://csiss.org/, για το χώρο ως πεδίο έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες
- http://base.d-p-h.info/fr/fiches/organisme/fiche-organisme-91.html, για το χώρο ως παράμετρο της σχέσης «άτομο –ομάδα -κοινωνία»
- http://www.architecture-pedagogie.cndp.fr/, για τη σχέση αρχιτεκτονικής και παιδαγωγικής
Διδάσκων: Δημήτριος Γερμανός, Καθηγητής
Ομάδα Ανάπτυξης Περιεχομένου: Βισκαδουράκη Μαρία, Ομάδα έργου «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΑΠΘ»
Βιντεοσκόπηση - Μοντάζ: Δημητριάδης Νικόλαος
Παρουσίαση της δομής του μαθήματος, των βασικών θεματικών ενοτήτων και της σύνδεσης μεταξύ τους.
Λέξεις Κλειδιά: δομημένος χώρος, βιωμένος χώρος, σχολείο, σχέση ανθρώπου-χώρου
Αναπτύσσεται η ανθρωποκεντρική προσέγγιση του χώρου, η οποία εστιάζει στην δυναμική της σχέσης ανάμεσα στον δομημένο χώρο (εσωτερικό και υπαίθριο) και τον βιωμένο χώρο.
Λέξεις Κλειδιά: δομημένος χώρος, βιωμένος χώρος, ανθρωποκεντρική ποιότητα του χώρου, τεχνική διάσταση του χώρου, τυποποίηση του σχολικού χώρου
Αναπτύσσεται η ανθρωποκεντρική προσέγγιση του χώρου, η οποία εστιάζει στην δυναμική της σχέσης ανάμεσα στον δομημένο χώρο (εσωτερικό και υπαίθριο) και τον βιωμένο χώρο.
Λέξεις Κλειδιά: υλική διάσταση του χώρου, κοινωνική διάσταση του χώρου, χρησιμοποίηση του χώρου
Η ψυχολογική ποιότητα του χώρου.
Λέξεις Κλειδιά: χώρος και συμπεριφορά, χώρος και κοινωνικές σχέσεις, χώρος και χρόνος, ο χώρος ως πεδίο εμπειριών
Η σχέση του ανθρώπου με το χώρο συμμετέχει στην διαμόρφωση ψυχολογικών και κοινωνικών παραμέτρων που συναρτώνται με την οργάνωση της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης και της συμπεριφοράς του υποκειμένου (ατόμου ή μικρής ομάδας).
Λέξεις Κλειδιά: συμβολική διάσταση του χώρου, χώρος και κοινωνικές αναπαραστάσεις
Ο χώρος, με την διαρρύθμιση και την αισθητική του, προσφέρει ερεθίσματα και δυνατότητες για ανάπτυξη δραστηριοτήτων που μπορούν να αξιοποιηθούν σε διαδικασίες μάθησης και επιδρούν στη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού.
Λέξεις Κλειδιά: χωρικά πρότυπα και αξίες, μάθηση, δεξιότητες, πεδίο αγωγής
Η σχολική κουλτούρα περιγράφεται ως ένα πλέγμα από κοινωνικές και υποκειμενικές σημασίες που αναπτύσσονται ανεξάρτητα από τα μαθήματα και συμβάλλουν στη διαμόρφωση της εμπειρίας παιδιών, εκπαιδευτικών και γονέων. Η σχολική κουλτούρα επιδρά στις σχέσεις, τη συμπεριφορά και, γενικότερα, τον τρόπο ζωής μέσα και έξω από το σχολείο, μέσα από διαδικασίες για τις οποίες η σχέση με τον χώρο έχει μεγάλη σημασία.
Λέξεις Κλειδιά: σχολικός τρόπος ζωής, κανόνες, χωρικά πρότυπα, χώρος και εκπαιδευτική σχέση
Η σχολική κουλτούρα περιγράφεται ως ένα πλέγμα από κοινωνικές και υποκειμενικές σημασίες που αναπτύσσονται ανεξάρτητα από τα μαθήματα και συμβάλλουν στη διαμόρφωση της εμπειρίας παιδιών, εκπαιδευτικών και γονέων. Η σχολική κουλτούρα επιδρά στις σχέσεις, τη συμπεριφορά και, γενικότερα, τον τρόπο ζωής μέσα και έξω από το σχολείο, μέσα από διαδικασίες για τις οποίες η σχέση με τον χώρο έχει μεγάλη σημασία.
Λέξεις Κλειδιά: καινοτόμα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, χώρος και εκπαιδευτική διαδικασία, χώρος και σχολική κουλτούρα
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 3804
Αρ. Προβολών : 26715
