Ειδικά θέματα νεοελληνικής φιλολογίας Ι: Αποτυπώσεις του τόπου σε κείμενα της παλαιότερης νεοελληνικής λογοτεχνίας
Αναστασία Μαρκομιχελάκη
Στο μάθημα αυτό θα εξεταστούν κείμενα των πρώτων αιώνων της νεοελληνικής λογοτεχνίας στα οποία η απεικόνιση του τόπου παίζει κάποιον ιδιαίτερο ρόλο. Θα δοθεί έμφαση σε θέματα όπως: η παρουσίαση της πόλης (π.χ. ο Χάνδακας στην Κρητική Λογοτεχνία της βενετοκρατίας) και της υπαίθρου, εσωτερικός και εξωτερικός χώρος, μεταφυσικός χώρος (π.χ. σε ποιητικές καταβάσεις στον Άδη), χώροι που αποτυπώνονται σε θεατρικά σκηνικά (του Κρητικού και Επτανησιακού Θεάτρου). Σκοποί του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη σπουδαιότητα της απεικόνισης του χώρου στη λογοτεχνία, ανάλογα με την εποχή, το είδος και τους στόχους του συγγραφέα, και να ασκηθούν οι ίδιοι στην ερμηνεία και το σχολιασμό των απεικονίσεων αυτών.
Λιγότερα
Στο μάθημα αυτό θα εξεταστούν κείμενα των πρώτων αιώνων της νεοελληνικής λογοτεχνίας στα οποία η απεικόνιση του τόπου παίζει κάποιον ιδιαίτερο ρόλο. Θα δοθεί έμφαση σε θέματα όπως: η παρουσίαση της πόλης (π.χ. ο Χάνδακας στην Κρητική Λογοτεχνία της βενετοκρατίας) και της υπαίθρου, εσωτερικός και εξωτερικός χώρος, μεταφυσικός χώρος (π.χ. σε ποιητικές καταβάσεις στον Άδη), χώροι που αποτυπώνονται σε θεατρικά σκηνικά (του Κρητικού και Επτανησιακού Θεάτρου). Σκοποί του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη σπουδαιότητα της απεικόνισης του χώρου στη λογοτεχνία, ανάλογα με την εποχή, το είδος και τους στόχους του συγγραφέα, και να ασκηθούν οι ίδιοι στην ερμηνεία και το σχολιασμό των απεικονίσεων αυτών.
Στο μάθημα αυτό θα εξεταστούν κείμενα των πρώτων αιώνων της νεοελληνικής λογοτεχνίας στα οποία η απεικόνιση του τόπου παίζει κάποιον ιδιαίτερο ρόλο. Θα δοθεί έμφαση σε θέματα όπως: η παρουσίαση της πόλης (π.χ. ο Χάνδακας στην Κρητική Λογοτεχνία της βενετοκρατίας) και της υπαίθρου, εσωτερικός και εξωτερικός χώρος, μεταφυσικός χώρος (π.χ. σε ποιητικές καταβάσεις στον Άδη), χώροι που αποτυπώνονται σε θεατρικά σκηνικά (του Κρητικού και Επτανησιακού Θεάτρου). Σκοποί του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη σπουδαιότητα της απεικόνισης του χώρου στη λογοτεχνία, ανάλογα με την εποχή, το είδος και τους στόχους του συγγραφέα, και να ασκηθούν οι ίδιοι στην ερμηνεία και το σχολιασμό των απεικονίσεων αυτών.
Περίγραμμα
Ομάδα στόχος
- Οι φοιτητές του Τομέα Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών (Τμήμα Φιλολογίας).
- Ενδιαφερόμενοι για την παλαιότερη νεοελληνική λογοτεχνία (13ος-17ος αι).
Διδάσκοντες
Διδάσκουσα: Αναστασία Μαρκομιχελάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια
Βιογραφικό: http://www.lit.auth.gr/node/786
Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου: Ευθυμία Πέτκου
Βιντεοσκοπηση - Μοντάζ: Δημητριάδης Νίκος
Περιεχόμενο μαθήματος
- Τόποι και τοπία στην Διγενή και στα δημώδη ερωτικά μυθιστορήματα, με έμφαση στη λειτουργία και τον ρόλο των κήπων.
- Η πόλη πλαίσιο αυτοβιογραφίας: Στέφανος Σαχλίκης και Λεονάρδος Ντελλαπόρτας (Χάνδακας, Κρήτη, 14ος αιώνας)
- Τοπία του κάτω κόσμου, στον Απόκοπο του Μπεργαδή, τη Ρίμα θρηνητική του Πικατόρου και την Παλαιά και Νέα Διαθήκη ανωνύμου
- Εγκώμια και θρήνοι για πόλεις, με έμφαση στον Χάνδακα
- Η αντίθεση πόλης-υπαίθρου (χωριού) στην Κρητική λογοτεχνία
- Αμαρτωλές πόλεις
- Ενάρετες πόλεις. Ο Χάνδακας πόλη της Παναγίας
- Τόποι σκηνικά: ποιμενικές ουτοπίες, και ο Χάνδακας ως τόπος όπου διαδραματίζονται οι κρητικές κωμωδίες
- Η προσωποποίηση του τόπου
- Παρουσιάσεις φοιτητικών εργασιών
Μαθησιακοί στόχοι
Αντικειμενικοί Στόχοι μαθήματος – επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα – μαθησιακοί στόχοι:
- Η περιγραφή λειτουργιών του τόπου σε έργα της παλαιότερης νεοελληνικής λογοτεχνίας
- Η εξοικείωση των φοιτητών με λιγότερο γνωστά κείμενα της λογοτεχνίας μας μέσω ενός, συχνά συναρπαστικού και πάντως πολύ ενδιαφέροντος, δικτύου τοπίων, τοποσήμων και πόλεων.
- Η γνωριμία με την πολυσυζητημένη στην, ελληνική και ξένη, βιβλιογραφία των τελευταίων δεκαετιών «λογοτεχνία του άστεως».
Tι αναμένεται ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, να κατανοεί και να κάνει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος:
- Να έχει έρθει σε επαφή με κείμενα της παλαιότερης λογοτεχνίας μας, ποικίλων ειδών και εποχών (πεζά και ποιητικά, μυθιστορήματα, καταβάσεις στον Άδη, θεατρικά έργα, αυτοβιογραφικά κείμενα κ.ά., της δημώδους υστεροβυζαντινής, της πρώιμης κρητικής και της αναγεννησιακής κρητικής λογοτεχνίας) το οποία δεν είναι ευρέως γνωστά, ελάχιστα διδάσκονται στα σχολεία, αλλά έχουν μία γοητεία που περιμένει τα κατάλληλα διδακτικά εργαλεία για να αναδειχθεί.
- Να έχει ασκηθεί στην ανάγνωση, την κατανόηση και τον σχολιασμό των κειμένων αυτών.
- Να έχει ασκηθεί ο ίδιος στην αναζήτηση ποιητικών κειμένων που μπορούν να ενταχθούν στη «λογοτεχνία της πόλης» και να είναι σε θέση να τα παρουσιάσει σε ακροατήριο και να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις.
- Να γνωρίζει βασικά βιβλιογραφικά βοηθήματα και έγκυρες σύγχρονες εκδόσεις των έργων που μελετήθηκαν.
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Λίζυ Τσιριμώκου, Εσωτερική ταχύτητα. Δοκίμια για τη λογοτεχνία, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2000.
- Τασούλα Μ. Μαρκομιχελάκη, «εδώ εις το Κάστρο της Κρήτης…» Ένας λογοτεχνικός χάρτης του βενετσιάνικου Χάνδακα, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2015.
- Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007
Μέθοδοι διδασκαλίας
- Διδασκαλία καθ΄ έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμας (e-class).
- Κατ’ ιδίαν συναντήσεις στις ώρες γραφείου, με τους φοιτητές που είχαν αναλάβει εργασία.
- Συνεργασία με τους φοιτητές μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
- Εργαστήριο.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Κύρια μέθοδος αξιολόγησης για όλους ήταν οι γραπτές εξετάσεις του μαθήματος στη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων,
Επιπλέον, αξιολογήθηκαν οι φοιτητές που παρέδωσαν γραπτή εργασία με βαθμολογικό bonus στον βαθμό του γραπτού τους. Οι εργασίες συνοδεύτηκαν από εκτενή σχόλια-διορθώσεις της καθηγήτριας προς τους φοιτητές.
Ενδεικτικά θέματα εξετάσεων:
- Αφού δώσετε σύντομες γραμματολογικές πληροφορίες για τον Λίβιστρο και τον ποιητή Μανόλη Σκλάβο, σχολιάστε τα αποσπάσματα που σας δίνονται [Λίβιστρος V, στ. 2252-2265, και της Κρήτης ο χαλασμός, στ. 43-60], το πρώτο σε σχέση με το μοτίβο του κήπου και το δεύτερο ως προς το εγκώμιο πόλης που κάνει, φροντίζοντας να αναφερθείτε και στα σχήματα λόγου που περιέχουν.
- Αναφέρετε παραδείγματα έργων για να στηρίξετε την παρακάτω διαπίστωση της Margaret Alexiou: «Κατά τη διάρκεια των διακοσίων δεκαέξι χρόνων που μεσολάβησαν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 μέχρι την κατάκτηση της Κρήτης το 1669, το είδος του ιστορικού θρήνου συνέχισε να ακμάζει και να αναπτύσσεται»
- Σχοιάστε σε 200 περίπου λέξεις το παρακάτω απόσπασμα από ποίημα του Μιχάλη Πιερή [Μεταμορφώσεις πόλεων. Ποιήματα 1978-2009, Ίκαρος 2010, σ. 34-35], φροντίζοντας να συνδέσετε τον σχολιασμό σας με δύο θεματικά μοτίβα που εξετάσαμε στο μάθημα.
Προαπαιτούμενα
- Είναι χρήσιμο (αλλά όχι υποχρεωτικό) οι φοιτητές να έχουν παρακολουθήσει επιτυχώς τα μαθήματα κορμού «Εισαγωγή στην νεοελληνική φιλολογία και Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» και «Ποίηση, πεζογραφία και θέατρο από τις αρχές μέχρι τον 18ο αιώνα». Σε διαφορετική περίπτωση, είναι καλό να έχουν διαβάσει τα αντίστοιχα κεφάλαια από μία έγκυρη Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
- Κωδικοί των ανωτέρω μαθημάτων στο Τμήμα φιλολογίας ΑΠΘ: ΝΕΦ 201 και ΝΕΦ 202.
Βιβλιογραφία
Βιβλία- κείμενα (Text/books)
- Λίζυ Τσιριμώκου, Εσωτερική ταχύτητα. Δοκίμια για τη λογοτεχνία, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2000.
- Τασούλα Μ. Μαρκομιχελάκη, «εδώ εις το Κάστρο της Κρήτης…» Ένας λογοτεχνικός χάρτης του βενετσιάνικου Χάνδακα, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2015.
- Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007
Πηγές στις βιβλιοθήκες του ΑΠΘ
- Οι φοιτητές του Τομέα Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών (Τμήμα Φιλολογίας).
- Ενδιαφερόμενοι για την παλαιότερη νεοελληνική λογοτεχνία (13ος-17ος αι).
Διδάσκουσα: Αναστασία Μαρκομιχελάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια
Βιογραφικό: http://www.lit.auth.gr/node/786
Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου: Ευθυμία Πέτκου
Βιντεοσκοπηση - Μοντάζ: Δημητριάδης Νίκος
- Τόποι και τοπία στην Διγενή και στα δημώδη ερωτικά μυθιστορήματα, με έμφαση στη λειτουργία και τον ρόλο των κήπων.
- Η πόλη πλαίσιο αυτοβιογραφίας: Στέφανος Σαχλίκης και Λεονάρδος Ντελλαπόρτας (Χάνδακας, Κρήτη, 14ος αιώνας)
- Τοπία του κάτω κόσμου, στον Απόκοπο του Μπεργαδή, τη Ρίμα θρηνητική του Πικατόρου και την Παλαιά και Νέα Διαθήκη ανωνύμου
- Εγκώμια και θρήνοι για πόλεις, με έμφαση στον Χάνδακα
- Η αντίθεση πόλης-υπαίθρου (χωριού) στην Κρητική λογοτεχνία
- Αμαρτωλές πόλεις
- Ενάρετες πόλεις. Ο Χάνδακας πόλη της Παναγίας
- Τόποι σκηνικά: ποιμενικές ουτοπίες, και ο Χάνδακας ως τόπος όπου διαδραματίζονται οι κρητικές κωμωδίες
- Η προσωποποίηση του τόπου
- Παρουσιάσεις φοιτητικών εργασιών
Αντικειμενικοί Στόχοι μαθήματος – επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα – μαθησιακοί στόχοι:
- Η περιγραφή λειτουργιών του τόπου σε έργα της παλαιότερης νεοελληνικής λογοτεχνίας
- Η εξοικείωση των φοιτητών με λιγότερο γνωστά κείμενα της λογοτεχνίας μας μέσω ενός, συχνά συναρπαστικού και πάντως πολύ ενδιαφέροντος, δικτύου τοπίων, τοποσήμων και πόλεων.
- Η γνωριμία με την πολυσυζητημένη στην, ελληνική και ξένη, βιβλιογραφία των τελευταίων δεκαετιών «λογοτεχνία του άστεως».
Tι αναμένεται ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, να κατανοεί και να κάνει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος:
- Να έχει έρθει σε επαφή με κείμενα της παλαιότερης λογοτεχνίας μας, ποικίλων ειδών και εποχών (πεζά και ποιητικά, μυθιστορήματα, καταβάσεις στον Άδη, θεατρικά έργα, αυτοβιογραφικά κείμενα κ.ά., της δημώδους υστεροβυζαντινής, της πρώιμης κρητικής και της αναγεννησιακής κρητικής λογοτεχνίας) το οποία δεν είναι ευρέως γνωστά, ελάχιστα διδάσκονται στα σχολεία, αλλά έχουν μία γοητεία που περιμένει τα κατάλληλα διδακτικά εργαλεία για να αναδειχθεί.
- Να έχει ασκηθεί στην ανάγνωση, την κατανόηση και τον σχολιασμό των κειμένων αυτών.
- Να έχει ασκηθεί ο ίδιος στην αναζήτηση ποιητικών κειμένων που μπορούν να ενταχθούν στη «λογοτεχνία της πόλης» και να είναι σε θέση να τα παρουσιάσει σε ακροατήριο και να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις.
- Να γνωρίζει βασικά βιβλιογραφικά βοηθήματα και έγκυρες σύγχρονες εκδόσεις των έργων που μελετήθηκαν.
- Λίζυ Τσιριμώκου, Εσωτερική ταχύτητα. Δοκίμια για τη λογοτεχνία, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2000.
- Τασούλα Μ. Μαρκομιχελάκη, «εδώ εις το Κάστρο της Κρήτης…» Ένας λογοτεχνικός χάρτης του βενετσιάνικου Χάνδακα, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2015.
- Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007
- Διδασκαλία καθ΄ έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμας (e-class).
- Κατ’ ιδίαν συναντήσεις στις ώρες γραφείου, με τους φοιτητές που είχαν αναλάβει εργασία.
- Συνεργασία με τους φοιτητές μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
- Εργαστήριο.
Κύρια μέθοδος αξιολόγησης για όλους ήταν οι γραπτές εξετάσεις του μαθήματος στη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων,
Επιπλέον, αξιολογήθηκαν οι φοιτητές που παρέδωσαν γραπτή εργασία με βαθμολογικό bonus στον βαθμό του γραπτού τους. Οι εργασίες συνοδεύτηκαν από εκτενή σχόλια-διορθώσεις της καθηγήτριας προς τους φοιτητές.
Ενδεικτικά θέματα εξετάσεων:
- Αφού δώσετε σύντομες γραμματολογικές πληροφορίες για τον Λίβιστρο και τον ποιητή Μανόλη Σκλάβο, σχολιάστε τα αποσπάσματα που σας δίνονται [Λίβιστρος V, στ. 2252-2265, και της Κρήτης ο χαλασμός, στ. 43-60], το πρώτο σε σχέση με το μοτίβο του κήπου και το δεύτερο ως προς το εγκώμιο πόλης που κάνει, φροντίζοντας να αναφερθείτε και στα σχήματα λόγου που περιέχουν.
- Αναφέρετε παραδείγματα έργων για να στηρίξετε την παρακάτω διαπίστωση της Margaret Alexiou: «Κατά τη διάρκεια των διακοσίων δεκαέξι χρόνων που μεσολάβησαν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 μέχρι την κατάκτηση της Κρήτης το 1669, το είδος του ιστορικού θρήνου συνέχισε να ακμάζει και να αναπτύσσεται»
- Σχοιάστε σε 200 περίπου λέξεις το παρακάτω απόσπασμα από ποίημα του Μιχάλη Πιερή [Μεταμορφώσεις πόλεων. Ποιήματα 1978-2009, Ίκαρος 2010, σ. 34-35], φροντίζοντας να συνδέσετε τον σχολιασμό σας με δύο θεματικά μοτίβα που εξετάσαμε στο μάθημα.
- Είναι χρήσιμο (αλλά όχι υποχρεωτικό) οι φοιτητές να έχουν παρακολουθήσει επιτυχώς τα μαθήματα κορμού «Εισαγωγή στην νεοελληνική φιλολογία και Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» και «Ποίηση, πεζογραφία και θέατρο από τις αρχές μέχρι τον 18ο αιώνα». Σε διαφορετική περίπτωση, είναι καλό να έχουν διαβάσει τα αντίστοιχα κεφάλαια από μία έγκυρη Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
- Κωδικοί των ανωτέρω μαθημάτων στο Τμήμα φιλολογίας ΑΠΘ: ΝΕΦ 201 και ΝΕΦ 202.
Βιβλία- κείμενα (Text/books)
- Λίζυ Τσιριμώκου, Εσωτερική ταχύτητα. Δοκίμια για τη λογοτεχνία, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2000.
- Τασούλα Μ. Μαρκομιχελάκη, «εδώ εις το Κάστρο της Κρήτης…» Ένας λογοτεχνικός χάρτης του βενετσιάνικου Χάνδακα, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2015.
- Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκης, Αθήνα 2007
Πηγές στις βιβλιοθήκες του ΑΠΘ
- Εισαγωγικά: Στοιχεία για το περιεχόμενο και τις ενότητες του μαθήματος.
- Η «έκφρασις» του κήπου: Ο όρος «έκφρασις» - Το μοτίβο του κήπου.
- Ο κήπος στις διασκευές Escorial και Grottaferrata του Διγενή Ακρίτη.
- Οι κήποι στα δημώδη ερωτικά μυθιστορήματα: Λίβιστρος.
Λέξεις Κλειδιά: λογοτεχνία του τόπου, «έκφρασις», περίκλειστος κήπος, κατασκευές σε κήπους, Διγενής Ακρίτης, Λίβιστρος, παρήχηση, ασύνδετο σχήμα, σχήμα του κύκλου
1η Ενότητα
- Παρουσίαση του άρθρου της A. M. Talbot: «Byzantine Garden Culture (από τη φοιτήτρια Νόπη Μπούραλη). Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα.
- «Εκφράσεις» κήπων στον Βέλθανδρο και τον Καλλίμαχο (συντριβάνια, λουτρά και θαυμαστές κατασκευές).
2η Ενότητα
- Το πλαίσιο: Η Κρήτη υπό βενετική κατοχή. Εισαγωγικά στη 2η ενότητα.
- Ο παλαιότερος γνωστός ποιητής της Κρητικής Λογοτεχνίας, Στέφανος Σαχλίκης: βίος και έργο.
- Στέφανος Σαχλίκης: απεικόνιση της πόλης του Χάνδακα.
- Λεονάρδος Ντελλαπόρτας: βίος και έργο.
Λέξεις Κλειδιά: Βέλθανδρος, Καλλίμαχος, διασκελισμός, Βενετοκρατούμενη Κρήτη, Πρώιμη Κρητική Λογοτεχνία, αυτοβιογραφία, Στέφανος Σαχλίκης, Χάνδακας, Λεονάρδος Ντελλαπόρτας
2η Ενότητα
- Λεονάρδος Ντελλαπόρτας: βίος και έργο (συνέχεια).
- Λεονάρδος Ντελλαπόρτας: αναφορές στην πόλη του Χάνδακα (στον ποιητικό Διάλογο Ξένου και Αληθείας, ένα τμήμα του οποίου [περίπου 1000 στίχοι] έχει αυτοβιογραφικό χαρακτήρα).
3η Ενότητα
- Ρίμα θρηνητική του Ιωάννη Πικατόρου: τοπία του Κάτω Κόσμου.
- Απόκοπος του Μπεργαδή: τοπία του Κάτω Κόσμου.
- Δημοτικό μοιρολόγι: τοπία του Κάτω Κόσμου (Παράρτημα).
3η Ενότητα
- Παλαιά και Νέα Διαθήκη ανωνύμου: τοπία του Κάτω Κόσμου.
4η Ενότητα
- Εισαγωγικά.
- Εγκώμια και θρήνοι πόλεων: Χάνδακας.
- Εγκώμια της πόλης του Χάνδακα που γράφτηκαν στη διάρκεια και αμέσως μετά τον Κρητικό Πόλεμο.
- Παρουσιάζεται το γραμματολογικό είδος του Θρήνου πόλεως και τα χαρακτηριστικά του.
- Εξετάζονται δείγματα θρήνων για τον Χάνδακα, τα Χανιά και την Κωνσταντινούπολη.
Λέξεις Κλειδιά: Παλαιά και Νέα Διαθήκη ανωνύμου, εγκώμια πόλεων, θρήνοι πόλεων, Χάνδακας, Κρητικός Πόλεμος (το ιστορικό γεγονός), Μαρκαντώνιος Φόσκολος, Φορτουνάτος, Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής, «Γορτύνη», Ερωτόκριτος, Κωνσταντινούπολη, τελετουργικός θρήνος, μοιρολόι, ερωτήσεις με το «πού», παραϋμνογραφικό έργο, εκτενής παρομοίωση
4η Ενότητα
- Εγκώμιο και θρήνοι πόλεων: Χάνδακας. Γεράσιμος Παλλαδάς, «Θρήνος της Κρήτης».
- Εγκώμιο και θρήνοι πόλεων: Χάνδακας. Δημοτικά τραγούδια για την άλωσή του.
- Εγκώμιο και θρήνοι πόλεων: Χάνδακας. Ένα τελευταίο χωρίο από τον Κρητικό Πόλεμο του Μπουνιαλή.
5η Ενότητα
- Ηαντίθεση πόλης – υπαίθρου (χωριού) σε σατιρικά και κωμικά έργα της Κρητικής Λογοτεχνίας.
6η Ενότητα
- Εισαγωγή στην έννοια της αμαρτωλής πόλης.
Λέξεις Κλειδιά: Γεράσιμος Παλλαδάς, το μοτίβο του «πού» στα μοιρολόγια, αναφορά ή επαναφορά, δημοτικό τραγούδι, πόλη-χωριό, το σχήμα του «κύκλου», το σχήμα της αντίθεσης, Βαβυλώνα, Μέμφη, αλληγορία, ιντερμέδια, η αμαρτία ως ασθένεια
6η Ενότητα
- Πώς οι Κρήτες ποιητές αναφέρονται στις αμαρτίες υπαρκτών πόλεων του νησιού: του Ρεθύμνου και του Χάνδακα.
7η Ενότητα
- Πώς η Κρητική Λογοτεχνία απεικόνισε την προστασία της Παναγίας και άλλων αγίων στην πρωτεύουσα του νησιού, και πώς αντιμετώπισε την ευσέβεια και ευλάβεια των κατοίκων.
Λέξεις Κλειδιά: Προσωποποιία πόλης, Απόκοπος, Νυχτοπερπατήματα, τυχερά παιχνίδια, «ετεροτοπία», Προστασία της Παναγίας, Ευλάβεια κατοίκων, Ναοί της Παναγίας, Θαύματα, Κλίνη Σολομώντος
- Ο Ψηλορείτης και ο ρόλος του στην Πανώρια του Γ . Χορτάτση και στην AmorosaFedeτου Αντώνιου Πάντιμου, καθώς και στον Ερωτόκριτο, και (ίσως) στην ανώνυμη Βοσκοπούλα.
- Μία παράλληλη περίπτωση: ο Ψηλορείτης στα Αμίλητα βαθιά νερά της Ρέας Γαλανάκη.
Λέξεις Κλειδιά: Ψηλορείτης, ποιμενικό δράμα και ειδύλλιο, ουτοπία, Τραγικωμωδία, αποστροφή
- Τόποι και τοπία ως σκηνικά στο θέατρο. Ειδικότερα η πόλη του Χάνδακα όπως απεικονίζεται και λειτουργεί ως σκηνικό της δράσης στις τρεις σωζόμενες κωμωδίες του Κρητικού Θεάτρου.
- Εισαγωγικά στοιχεία για τις κωμωδίες.
- Τα τοπωνύμια του Χάνδακα που επιστρατεύονται για να υπηρετήσουν την αληθοφάνεια των κωμωδιών.
- Το ρητορικό σχήμα της προσωποποίησης-προσωποποιίας και η αξιοποίησή του από τους ποιητές της Κρητικής Λογοτεχνίας.
Λέξεις Κλειδιά: αληθοφάνεια, στερεότυποι χαρακτήρες, Χάνδακας, τοπόσημα, δυστοπίες, προσωποποίηση, προσωποποιία, ρητορικές ερωτήσεις, άστοχα ερωτήματα, μονόλογοι
- Παρουσίαση 10 εργασιών από τους ίδιους τους φοιτητές/τριες που τις εκπόνησαν.
- Ανάγνωση και σχολιασμός ισάριθμων ποιημάτων από τον 19ο αιώνα και 20ό αιώνα που αναφέρονται σε πόλεις ή τοπία της υπαίθρου.
Λέξεις Κλειδιά: Θεσσαλονίκη, Σμύρνη, Όλυμπος, Πρέβεζα, Πλατεία Κυψέλης, Μεσαορία, αντίθεση πόλης-υπαίθρου, Ζωή Καρέλλη, Όλγα Βατίδου, Κωνσταντίνος Καραβίδας, Γιάννης Νεγρεπόντης, Κική Δημουλά, ΆντηςΚανάκης, Γεώργιος Δροσίνης
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 6156
Αρ. Προβολών : 35406
