Θεωρίες Πολεοδομικού Σχεδιασμού
Ανδρικοπούλου Ελένη, Καυκαλάς Γρηγόρης
Το μάθημα εξετάζει τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις και έννοιες της ανάπτυξης των πόλεων και τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τις πρακτικές και μεθόδους της πολεοδομίας. Οι διαλέξεις του μαθήματος και οι συζητήσεις που τις συνοδεύουν αποτελούν βασική εισροή για τις εξετάσεις. Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών γίνεται με γραπτές εξετάσεις με βάση τα βιβλία που προτείνονται στο μάθημα καθώς και τις διαλέξεις και τις συζητήσεις που θα γίνουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Λιγότερα
Το μάθημα εξετάζει τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις και έννοιες της ανάπτυξης των πόλεων και τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τις πρακτικές και μεθόδους της πολεοδομίας. Οι διαλέξεις του μαθήματος και οι συζητήσεις που τις συνοδεύουν αποτελούν βασική εισροή για τις εξετάσεις. Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών γίνεται με γραπτές εξετάσεις με βάση τα βιβλία που προτείνονται στο μάθημα καθώς και τις διαλέξεις και τις συζητήσεις που θα γίνουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Το μάθημα εξετάζει τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις και έννοιες της ανάπτυξης των πόλεων και τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τις πρακτικές και μεθόδους της πολεοδομίας. Οι διαλέξεις του μαθήματος και οι συζητήσεις που τις συνοδεύουν αποτελούν βασική εισροή για τις εξετάσεις. Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών γίνεται με γραπτές εξετάσεις με βάση τα βιβλία που προτείνονται στο μάθημα καθώς και τις διαλέξεις και τις συζητήσεις που θα γίνουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Περίγραμμα
Διδάσκοντες
Ελένη Ανδρικοπούλου, Καθηγήτρια
Γρηγόρης Καυκαλάς, Καθηγητής
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Στεφανία Τάσιου
Περιεχόμενο μαθήματος
Το μάθημα εξετάζει τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις και έννοιες της ανάπτυξης των πόλεων και τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τις πρακτικές και μεθόδους της πολεοδομίας. Οι διαλέξεις του μαθήματος και οι συζητήσεις που τις συνοδεύουν αποτελούν βασική εισροή για τις εξετάσεις. Οι διαλέξεις γίνονται από τους διδάσκοντες και προσκεκλημένους εισηγητές στα παρακάτω ζητήματα:
- Πόλη και Χωρικός Σχεδιασμός: ιστορική αναδρομή
- Θεωρητικές προσεγγίσεις του χωρικού σχεδιασμού
- Αστικά προβλήματα και αστική διακυβέρνηση
- Πολεοδομικός σχεδιασμός και χρήσεις γης
- Βιώσιμη αστική ανάπτυξη: Παγκόσμια και ευρωπαϊκή διάσταση
- Βιώσιμη αστική ανάπτυξη: Η πολιτική περιβάλλοντος της Ε.Ε. και οι πόλεις
- Αστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε.: Μέρος Α. Αστικά Πιλοτικά Σχέδια
- Αστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε.: Μέρος Β. Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN Ι και ΙΙ
- Αστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε.: Μέρος Γ. Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης στα ΠΕΠ
Μαθησιακοί στόχοι
Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των εκπαιδευομένων με τις βασικές έννοιες, τις θεωρητικές προσεγγίσεις και τις πρακτικές εφαρμογές του πολεοδομικού σχεδιασμού. Ειδικότερα επιδιώκεται η κατανόηση των αστικών προβλημάτων, της λειτουργίας του πολεοδομικού σχεδιασμού και της προώθησης της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, καθώς και της μορφής των συγκεκριμένων αστικών παρεμβάσεων που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα.
Προαπαιτούμενα
Δεν υπάρχουν.
Βιβλιογραφία
- Ανδρικοπούλου Ε., Γιαννακού Α., Καυκαλάς Γ. και Πιτσιάβα-Λατινοπούλου Μ., Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2007.
- Hall, T., Αστική Γεωγραφία, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2005.
Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία
- Βιβλία - κείμενα (Text/books)
- Ανδρικοπούλου Ε., Γιαννακού Α., Καυκαλάς Γ. και Πιτσιάβα-Λατινοπούλου Μ., Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ, 2η αναθεωρημένη έκδοση, 2014.
(Πρόκειται για τη νέα αναθεωρημένη έκδοση του προτεινόμενου διδακτικού συγγράμματος. Περιλαμβάνει τις νεώτερες εξελίξεις και ζητήματα σχετικά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.)
- Duany, A., Plater-Zyberk, E. και Speck, J. (2000), Suburban Nation: The Rise of Sprawl and the Decline of the American Dream, New York: North Point Press.
(Πρόκειται για βασικό βιβλίο που εισάγει τις ιδέες της λεγόμενης ‘νέας πολεοδομίας’, γραμμένο από βασικά στελέχη του ιδρυτικού πυρήνα της νέας προσέγγισης.)
- Harvey, D. (1973), Social Justice and the City, Johns Hopkins University Press.
(Πρόκειται για βιβλίο που αποτελεί τη βασική αναφορά για τη λεγόμενη κριτική ή ριζοσπαστική (radical) αστική θεωρία και θέτει τις προϋποθέσεις της κριτικής προσέγγισης των αστικών προβλημάτων)
- Stevenson D. Πόλεις και αστικοί πολιτισμοί, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2007.
(Πρόκειται για ενδιαφέρον βιβλίο που παρουσιάζει και αναλύει τα κεντρικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τη φυσιογνωμία και την εξέλιξη των πόλεων).
- Online readings - Πηγές στο Διαδίκτυο
- http://www.planetizen.com
Το Planetizen αποτελεί μια δικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφορίας για την πολεοδομία, το σχεδιασμό και το μέλλον των πόλεων. Περιλαμβάνει ειδήσεις και αναγγελίες για εκδόσεις και εκδηλώσεις, επαγγελματικά και εκπαιδευτικά νέα.
- Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος.
- Flint,J. &Raco, M. (2012) The future of sustainable cities: critical reflections, Bristol: Policy Press
- Healey, P. (1997), Collaborative Planning, Shaping Places in Fragmented Societies, London: MacMillan.
- Komninos, N. (2001), Intelligent Cities: Variable geometries of spatial intelligence. NY: Routledge
- Άλλα σχετικά ανοικτά μαθήματα άλλων ιδρυμάτων εσωτερικού ή εξωτερικού
- Τα μαθήματα του MIT για Urban Planning είναι προσβάσιμα στη διεύθυνση: http://ocw.mit.edu/courses/find-by-topic/#cat=socialscience&subcat=urbanstudies&spec=urbanplanning
- Άρθρα (Articles)
- Fainstein, S.S. (2000), «New Directions in Planning Theory», Urban Affairs Review, 35(4): 451-78
- Harvey, D. (1992), «Social justice, postmodernism and the city», International Journal of Urban and Regional Research, 16: 588-601.
- Smith, D.M. (1997), «Back to the good life: towards an enlarged conception of social justice», Environment and Planning D: Society and Space, 15: 19-35.
Τα προτεινόμενα άρθρα προσφέρουν μια κριτική ανάγνωση των βασικών προσεγγίσεων του σχεδιασμού όπως είχαν διαμορφωθεί στα τέλη του 20ου αιώνα.
- Ταινίες (Films)
- Το ντοκυμαντέρ Urbanized κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο 2011 ως το τρίτο μέρος μιας τριλογίας για το Design που σκηνοθέτησε ο Gary Hustwit. Η ταινία αναφέρεται στις πόλεις και τις στρατηγικές σχεδιασμού και φιλοξενεί πολλές γνωστές προσωπικότητες, αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, κατασκευαστές και διανοητές. Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση: http://www.hustwit.com/category/urbanized/
Ελένη Ανδρικοπούλου, Καθηγήτρια
Γρηγόρης Καυκαλάς, Καθηγητής
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Στεφανία Τάσιου
Το μάθημα εξετάζει τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις και έννοιες της ανάπτυξης των πόλεων και τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τις πρακτικές και μεθόδους της πολεοδομίας. Οι διαλέξεις του μαθήματος και οι συζητήσεις που τις συνοδεύουν αποτελούν βασική εισροή για τις εξετάσεις. Οι διαλέξεις γίνονται από τους διδάσκοντες και προσκεκλημένους εισηγητές στα παρακάτω ζητήματα:
- Πόλη και Χωρικός Σχεδιασμός: ιστορική αναδρομή
- Θεωρητικές προσεγγίσεις του χωρικού σχεδιασμού
- Αστικά προβλήματα και αστική διακυβέρνηση
- Πολεοδομικός σχεδιασμός και χρήσεις γης
- Βιώσιμη αστική ανάπτυξη: Παγκόσμια και ευρωπαϊκή διάσταση
- Βιώσιμη αστική ανάπτυξη: Η πολιτική περιβάλλοντος της Ε.Ε. και οι πόλεις
- Αστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε.: Μέρος Α. Αστικά Πιλοτικά Σχέδια
- Αστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε.: Μέρος Β. Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN Ι και ΙΙ
- Αστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε.: Μέρος Γ. Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης στα ΠΕΠ
Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των εκπαιδευομένων με τις βασικές έννοιες, τις θεωρητικές προσεγγίσεις και τις πρακτικές εφαρμογές του πολεοδομικού σχεδιασμού. Ειδικότερα επιδιώκεται η κατανόηση των αστικών προβλημάτων, της λειτουργίας του πολεοδομικού σχεδιασμού και της προώθησης της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, καθώς και της μορφής των συγκεκριμένων αστικών παρεμβάσεων που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν.
- Ανδρικοπούλου Ε., Γιαννακού Α., Καυκαλάς Γ. και Πιτσιάβα-Λατινοπούλου Μ., Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2007.
- Hall, T., Αστική Γεωγραφία, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2005.
Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία
- Βιβλία - κείμενα (Text/books)
- Ανδρικοπούλου Ε., Γιαννακού Α., Καυκαλάς Γ. και Πιτσιάβα-Λατινοπούλου Μ., Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ, 2η αναθεωρημένη έκδοση, 2014.
(Πρόκειται για τη νέα αναθεωρημένη έκδοση του προτεινόμενου διδακτικού συγγράμματος. Περιλαμβάνει τις νεώτερες εξελίξεις και ζητήματα σχετικά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.)- Duany, A., Plater-Zyberk, E. και Speck, J. (2000), Suburban Nation: The Rise of Sprawl and the Decline of the American Dream, New York: North Point Press.
(Πρόκειται για βασικό βιβλίο που εισάγει τις ιδέες της λεγόμενης ‘νέας πολεοδομίας’, γραμμένο από βασικά στελέχη του ιδρυτικού πυρήνα της νέας προσέγγισης.)- Harvey, D. (1973), Social Justice and the City, Johns Hopkins University Press.
(Πρόκειται για βιβλίο που αποτελεί τη βασική αναφορά για τη λεγόμενη κριτική ή ριζοσπαστική (radical) αστική θεωρία και θέτει τις προϋποθέσεις της κριτικής προσέγγισης των αστικών προβλημάτων)- Stevenson D. Πόλεις και αστικοί πολιτισμοί, Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2007.
(Πρόκειται για ενδιαφέρον βιβλίο που παρουσιάζει και αναλύει τα κεντρικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τη φυσιογνωμία και την εξέλιξη των πόλεων).
- Online readings - Πηγές στο Διαδίκτυο
- http://www.planetizen.com
Το Planetizen αποτελεί μια δικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφορίας για την πολεοδομία, το σχεδιασμό και το μέλλον των πόλεων. Περιλαμβάνει ειδήσεις και αναγγελίες για εκδόσεις και εκδηλώσεις, επαγγελματικά και εκπαιδευτικά νέα.
- Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος.
- Flint,J. &Raco, M. (2012) The future of sustainable cities: critical reflections, Bristol: Policy Press
- Healey, P. (1997), Collaborative Planning, Shaping Places in Fragmented Societies, London: MacMillan.
- Komninos, N. (2001), Intelligent Cities: Variable geometries of spatial intelligence. NY: Routledge
- Άλλα σχετικά ανοικτά μαθήματα άλλων ιδρυμάτων εσωτερικού ή εξωτερικού
- Τα μαθήματα του MIT για Urban Planning είναι προσβάσιμα στη διεύθυνση: http://ocw.mit.edu/courses/find-by-topic/#cat=socialscience&subcat=urbanstudies&spec=urbanplanning
- Άρθρα (Articles)
Τα προτεινόμενα άρθρα προσφέρουν μια κριτική ανάγνωση των βασικών προσεγγίσεων του σχεδιασμού όπως είχαν διαμορφωθεί στα τέλη του 20ου αιώνα.
- Fainstein, S.S. (2000), «New Directions in Planning Theory», Urban Affairs Review, 35(4): 451-78
- Harvey, D. (1992), «Social justice, postmodernism and the city», International Journal of Urban and Regional Research, 16: 588-601.
- Smith, D.M. (1997), «Back to the good life: towards an enlarged conception of social justice», Environment and Planning D: Society and Space, 15: 19-35.
- Ταινίες (Films)
- Το ντοκυμαντέρ Urbanized κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο 2011 ως το τρίτο μέρος μιας τριλογίας για το Design που σκηνοθέτησε ο Gary Hustwit. Η ταινία αναφέρεται στις πόλεις και τις στρατηγικές σχεδιασμού και φιλοξενεί πολλές γνωστές προσωπικότητες, αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, κατασκευαστές και διανοητές. Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση: http://www.hustwit.com/category/urbanized/
Περιγράφονται οι τέσσερις βασικές συνιστώσες του σχεδιασμού των πόλεων οι οποίες θεωρείται ότι λειτουργούν συμπληρωματικά: 1) Αναγκαιότητα και εξέλιξη του χωρικού σχεδιασμού, 2) Μορφές και εργαλεία ρύθμισης της αστικής ανάπτυξης, 3) Αστικές μετακινήσεις και χρήσεις γης, 4) Βιώσιμη αστική ανάπτυξη και αστικές παρεμβάσεις.
Λέξεις Κλειδιά: χωρικός σχεδιασμός, αστική ανάπτυξη, αστικές μετακινήσεις, χρήσεις γης, βιώσιμη αστική ανάπτυξη, αστικές παρεμβάσεις
Η εισήγηση παρουσιάζει τις παρακάτω βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις του χωρικού σχεδιασμού: α) την ‘επικοινωνιακή’ (communicative) προσέγγιση η οποία τονίζει τη ανάγκη συμμετοχής και τη διαπραγμάτευση ανάμεσα στους εμπλεκόμενους, β) την προσέγγιση της ‘νέας πολεοδομίας’ ή ‘νέας αστικότητας’ (new urbanism) που προβάλει την εικόνα μιας φιλικής και επιθυμητής πόλης και γ) την προσέγγιση της ‘δίκαιης πόλης’ (just city) που θέτει την ισότητα των συνθηκών ζωής ως βασική προϋπόθεση της χωρικής οργάνωσης της πόλης.
Λέξεις Κλειδιά: θεωρητικές προσεγγίσεις, επικοινωνιακή, νέα πολεοδομία, δίκαιη πόλη
Η εισήγηση εξετάζει τα κρίσιμα αστικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η αστική διακυβέρνηση. Χαρακτηριστικά προβλήματα είναι η αστική διάχυση, η αστική ρύπανση, η φτώχεια, η εγκληματικότητα, κ.λπ.
Λέξεις Κλειδιά: αστικά προβλήματα, αστική διακυβέρνηση
Η εισήγηση αναφέρεται στις βασικές διαστάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού προκειμένου να αναδείξει τον ρόλο του στη διαμόρφωση και τη λειτουργία των πόλεων και την ποιότητα της αστικής ζωής.
Λέξεις Κλειδιά: πολεοδομικός σχεδιασμός, χρήσεις γης
Η παρουσίαση αυτή εξετάζει τι σημαίνουν η έννοια της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και κάτω από ποιες συνθήκες σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε το περιεχόμενο αλλά και οι προσπάθειες προώθησής της. Συγκεκριμένα εξετάζονται: α) οι πρωτοβουλίες των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τους ανθρώπινους οικισμούς και β) οι ευρωπαϊκές διασκέψεις για βιώσιμες πόλεις.
Λέξεις Κλειδιά: βιώσιμη αστική ανάπτυξη, βιώσιμες πόλεις, Ατζέντα 21, Διάσκεψη του Ρίο, Χάρτης του Aalborg
Η βιώσιμη αστική ανάπτυξη αποτελεί ένα από τα αντικείμενα της πολιτικής περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θεσμοθετήθηκε ως κοινοτική πολιτική στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986). Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής έχει αναπτυχθεί σταδιακά μια ιδιαίτερη προσέγγιση για την βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων. Η παρουσίαση αναφέρεται στα κύρια σημεία αυτής της εξέλιξης και εξετάζει τα εξής θέματα: α) την ολοκληρωμένη στρατηγική για το αστικό περιβάλλον (1990), β) την Αστική Ατζέντα και το Πλαίσιο Δράσης για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη (1997, 1998) και γ) τη θεματική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον (2004, 2006).
Λέξεις Κλειδιά: βιώσιμη αστική ανάπτυξη, πολιτική περιβάλλοντος της Ε.Ε., αστικό περιβάλλον, αστική ατζέντα της Ε.Ε.
Η Ελλάδα επηρεάστηκε πολλαπλά από την αστική πολιτική που αναπτύχθηκε σταδιακά στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η παρουσίαση εξετάζει τις αστικές παρεμβάσεις που σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και παρακολουθεί την εξέλιξή τους.
Στην ενότητα αυτή θα εξετάσουμε τα πρώτα σχέδια, τα «Αστικά πιλοτικά σχέδια» και συγκριμένα τα «Αστικά πιλοτικά σχέδια Ι» που υλοποιήθηκαν στην Ελλάδα την πρώτη περίοδο προγραμματισμού (1989-93/96) και τα «Αστικά πιλοτικά σχέδια Ι» που υλοποιήθηκαν τη δεύτερη περίοδο (1997-99).
Λέξεις Κλειδιά: πολιτική συνοχής της Ε.Ε., αστικά πιλοτικά σχέδια
Στην ενότητα αυτή θα εξετάσουμε την «Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN» και τις αστικές παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο της στις προγραμματικές περιόδους 1994-1999 και 2000-2006.
Λέξεις Κλειδιά: πολιτική συνοχής της Ε.Ε., κοινοτική πρωτοβουλία URBAN
Στην ενότητα αυτή θα εξετάσουμε τα «Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης» που υιοθετήθηκαν τις περιόδους 2000-06 και 2007-13 στα πλαίσια των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ). Παραδείγματα θα αντληθούν από τις αστικές παρεμβάσεις που σχεδιάστηκαν στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας.
Λέξεις Κλειδιά: πολιτική συνοχής της Ε.Ε., ολοκληρωμένα σχέδια αστικής ανάπτυξης
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 5310
Αρ. Προβολών : 29620
