Διαχρονική προσέγγιση στην αρχιτεκτονική του Ελληνικού χώρου. Τυπολογία - συγκριτική Μορφολογία

Διδάσκουσα: Μαρία Αρακαδάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Στεφανία Τάσιου

Απαρχές και εξέλιξη των αρχιτεκτονικών μορφών. Καταβολές της ελληνικής μεταβυζαντινής και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σε προγενέστερες ιστορικές περιόδους. Προσέγγιση στις διάφορες εκφάνσεις της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στον ελληνικό ιστορικό χώρο (ηπειρωτικό-νησιώτικο). Συγκριτικός συσχετισμός με τον ευρύτερο χώρο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.

Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

• Η επιτυχής παρακολούθηση του μαθήματος προσφέρει στους σπουδαστές:
• γενική ενημέρωση και κατανόηση ζητημάτων της διαχρονικής Εξέλιξης των Μορφών, τα οποία στα μαθήματα της ιστορίας αρχιτεκτονικής εξετάζονται κυρίως στη βάση της γραμμικής συνιστώσας του Χρόνου
• συνειδητή προσέγγιση στη διαχρονικότητα της ελληνικής αρχιτεκτονικής, μέσω του εντοπισμού των καταβολών τής μεταβυζαντινής και νεότερης εποχής σε προγενέστερες ιστορικές περιόδους (Αρχαιότητα, Βυζάντιο)
• κατανόηση των χαρακτηριστικών της ελληνικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (ηπειρωτικής και νησιώτικης) σε συσχετισμό με το ευρύτερο πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων
• εμπλουτισμό των απόψεων, των ιδεών και της δημιουργικότητάς τους στο πεδίο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, μέσα από το νόημα και τη σημασία των διαχρονικών αρχών που προσφέρει η παράδοση
• ενίσχυση της αυτογνωσίας και της πολιτιστικής τους ταυτότητας μέσω των παραπάνω γνώσεων.

Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες προαπαιτήσεις.

• Κ.Ε. Οικονόμου, Αστική και Λαϊκή Κατοικία στην Ελληνική Παράδοση, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2013
• Κωνσταντίνος Παπαϊωάννου, Το Ελληνικό Παραδοσιακό Σπίτι, Εκδόσεις ΕΜΠ, Αθήνα 2003

Στο διδακτικό βιβλίο του Κ.Ε. Οικονόμου παρατίθεται εκτενής βιβλιογραφία για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με έμφαση στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Παρακάτω ακολουθεί πρόσθετη ειδική βιβλιογραφία για τη νησιώτικη αρχιτεκτονική:

1. Αικατερινίδης, Γ.Ν., «Τα καμαρόσπιτα του Καρυδιού Σητείας. Συμβολή εις την μελέτην της λαϊκής οικίας της Κρήτης», Επετηρίς Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας, ΚΒ' (1969-72), 27-56
2. Αρακαδάκη, Μαρία, «Ξερολιθικά κτίσματα και κατασκευές από την Ανατολική Κρήτη (ΙΙ). Μετόχια και μητάτα του Καθαρού», Κρητική Εστία, περ. Δ', 10 (2004), 51-132
3. Αρακαδάκη, Μαρία, Νοφαλιάς Μεραμπέλου. Συμβολή στην αρχιτεκτονική των ορεινών οικισμών της Κρήτης, Νεάπολη Κρήτης 2006
4. Αρφαράς, Μιχ.Ε., Το πλατυμέτωπο λαϊκό σπίτι της Κω, Αθήνα 1982
5. Βαλλιάνος, Χ. - Σ. Κόκκορη, Κρητική παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Οικισμοί και μνημεία της Δυτικής Μεσαράς. Τα ανοίγματα στο κρητικό σπίτι (Νομός Ηρακλείου) [=Εκδόσεις Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας, Βώροι, αρ. 10], Αθήνα 1987
6. Βαρβέρης, Γ., «Σπίτια της Σαντορίνης», Το Ελληνικό λαϊκό σπίτι. Φροντιστηριακαί εργασίαι, εκδ. ΕΜΠ, Αθήναι 1960, 41-60
7. Βασιλειάδης, Δ.Β., «Αγροτικά χτίσματα από τη Νίσυρο», Λαογραφία, ΚΔ' (1966), 343-361, πιν. XIII-XVI
8. Βασιλειάδης, Δ.Β., Το κρητικό σπίτι, Αθήνα 1976
9. Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, τ. 1 (Ανατολικό Αιγαίο-Επτάνησα), τ. 2 (Κυκλάδες), τ. 3 (Δωδεκάνησα, Κρήτη)
10. Ζαγορησίου, Μαρία Γρ., Λαϊκή αρχιτεκτονική στην Κρήτη, Αθήνα 1996
11. Ιοnas, Ι., La Maison Rurale de Chypre (XVIIIe-XXe siècle). Aspects et Techniques de Construction, Nicosie 1988
12. Καραλή, Μάχη, Οι αγροτικές κατοικίες στην Εξωμεριά της Τήνου, Αθήνα 2002
13. Κόκκινος, Γ.Ν., Η παραδοσιακή κατοικία της Ικαρίας και το ιδιόμορφο κτιστό περιβάλλον του νησιού, Αθήνα 2005
14. Λασσιθιωτάκης, Κ., Σφακιανά σπίτια, Ηράκλειο 1958 (ανάτυπο από Κρητικά Χρονικά, ΙΑ' (1957), 171-199)
15. Λυγίζος, Γιάννης, Η διεθνής και η τοπική αρχιτεκτονική. Τέχνη και κλίμα, Αθήναι 1967
16. Μέγας, Γ.Α., «Η λαϊκή κατοικία της Δωδεκανήσου», Η Δωδεκάνησος, Β': Το οικιστικό και πλαστικό πρόβλημα [=Εκδόσεις Υπουργείου Ανοικοδομήσεως αρ. 22], Αθήναι 1949
17. Μέγας, Γ.Α., «Η λαϊκή οικοδομία της Λήμνου», Επετηρίς Λαογραφικού Αρχείου, Β' (1940), 3-29
18. Μέγας, Γ.Α., «Αι αγροτικαί οικήσεις της Άνδρου», Χαριστήριον εις Αναστάσιον Κ. Ορλάνδον, Δ', Αθήναι 1967-68, 83-118
19. Παπαϊωάννου, Κ.Σ. - Αικ. Δημητσάντου-Κρεμέζη - Μαρία Φινέ, Το παραδοσιακό σπίτι στο Αιγαίο. Η γενική αρχιτεκτονική διάρθρωσή του και η τυπολογία της μέσα από αντιπροσωπευτικά σχέδια, Αθήνα 2001
20. Παπαχαραλάμπους, Γ.Χ., Η κυπριακή οικία, Λευκωσία 1968 (και σε επανέκδοση, 2001)
21. Radford, A. -G. Clark, «Κυκλάδες. Μελέτη μιας ανώνυμης αρχιτεκτονικής», Οικισμοί στην Ελλάδα, Αθήνα 1974, 64-82
22. Τρεμπέλα, Ελένη, Το λαϊκό Καρπάθικο σπίτι (διδ. διατριβή), Επιστ. Επετηρίδα Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, παράρτ. τόμου Δ', Θεσσαλονίκη 1970
23. Τρεμπέλα, Ελένη, «Ελληνικοί ανεμόμυλοι: Αιγαιοπελαγίτικοι ανεμόμυλοι», Αρμός. Τιμητικός τόμος στον καθηγητή Ν.Κ. Μουτσόπουλο, Β', Θεσσαλονίκη 1991, 1029-1063