Σημειολογία και μετάφραση

Κουρδής Ευάγγελος

Περιγραφή

Το μάθημα αποτελεί μια σύντομη εισαγωγή στη Σημειολογία μέσα από στην οποία παρουσιάζονται η οριοθέτηση του πεδίου μελέτης και η ιστορική πορεία της Σημειολογίας / Σημειωτικής, οι σημαντικότεροι θεωρητικοί, οι βασικές έννοιες, τα σημερινά ρεύματα και τα πεδία εφαρμογής της επιστήμης. Στη συνέχεια μελετώνται οι εφαρμογές τη Σημειολογίας στη μετάφραση (τα σημειωτικών συστήματα στη μετάφραση, η διασημειωτική μετάφραση, η μετάφραση πολυσημειωτικών κειμένων) μέσα από τις προσεγγίσεις σημειολόγων της μετάφρασης.

 

Ce cours est une brève initiation à la Sémiologie incluant la définition du champ de recherche et le parcours historique de la Sémiologie/Sémiotique, les théoriciens les plus importants, les notions de base, les courants actuels et les champs d’application de cette science. D’autre part, sont étudiées les applications de la sémiologie à la traduction (les systèmes sémiotiques dans la traduction, la traduction intersémiotique, la traduction des textes polysémiotiques) à travers les

Περισσότερα  
CC - Αναφορά - Παρόμοια Διανομή
Διδάσκοντες

Διδάσκων: Ευάγγελος Κουρδής

Ο Ευάγγελος Κουρδής είναι Επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας του ΑΠΘ με γνωστικό αντικείμενο Σημειολογία με Εφαρμογές στη Μετάφραση. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας του ΑΠΘ με μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνιογλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ και στη Σημειολογία στο Πανεπιστήμιο της Rouen (Γαλλία). Απέκτησε το Διδακτορικό του Δίπλωμα στις Επιστήμες και στις Τεχνολογίες της Γλώσσας και της Επικοινωνίας από τη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ.

Είναι ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Διεθνή Σημειωτική Εταιρεία, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρείας, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας και εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Société d’Etudes des Pratiques et Théories en traduction (SEPTET, France).

Είναι επίσης διεθνής εξωτερικός συνεργάτης στο Εργαστήριο Σημειωτικής και Οπτικής Επικοινωνίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την Κοινωνιοσημειωτική, την Κοινωνιογλωσσολογία, τη Γλωσσική Ιδεολογία, την Κοινωνική Διαλεκτολογία και την Πολιτισμική Επικοινωνία.

 

Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Βασιλική Φούφη

Περιεχόμενο μαθήματος

Στόχος του μαθήματος είναι η μύηση των φοιτητών στη Σημειολογία και η εφαρμογή των σημειολογικών προσεγγίσεων στη μετάφραση. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται η οριοθέτηση του πεδίου μελέτης και της ιστορικής πορείας της Σημειολογίας / Σημειωτικής, καθώς και η παρουσιάση των σημαντικότερων θεωρητικών, των βασικών εννοιών, των σημερινών ρευμάτων και των πεδίων εφαρμογής της επιστήμης. Στη συνέχεια μελετώνται οι εφαρμογές τη Σημειολογίας στη μετάφραση (τα σημειωτικών συστήματα στη μετάφραση, η διασημειωτική μετάφραση, η μετάφραση πολυσημειωτικών κειμένων) μέσα από τις προσεγγίσεις σημειολόγων της μετάφρασης.

Μαθησιακοί στόχοι

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα μπορούν: να διακρίνουν τους διαφορετικούς τύπους μετάφρασης, πως τα μη γλωσσικά σημειωτικά συστήματα συνεργούν στη μετάφραση, ποια η διαφορά ερμηνείας και μετάφρασης, πως ο πολιτισμός συνδράμει στη μεταφραστική διαδικασία.

Προαπαιτούμενα

Για να επιλέξουν το μάθημα αυτό, οι φοιτητές θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τα υποχρεωτικά μαθήματα που έχει ορίσει το Τμήμα για την επιλογή της κατεύθυνσης της Μετάφρασης.

Ομάδα στόχος

Οι φοιτητές του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας και οι φοιτητές ERASMUS.

Προτεινόμενα συγγράμματα

Fabbri, P. (2012). Σημειωτική στροφή. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.

Βιβλιογραφία
  1. Barthes, Roland (1964b): “ Eléments de Sémiologie”, Communications 4 : 91-135. 
  2. Eco, Umberto (2003): Εμπειρίες μετάφρασης. Λέγοντας σχεδόν το ίδιο. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα.
  3. Guidère Mathieu (2000): Publicité et traduction. Paris : L’Harmattan. 
  4. Gorlée, D. (1994) Semiotics and the problem of translation, with special reference to the Semiotic of Charles S. Peirce. Amsterdam-Atlanta: Rodopi.
  5. Jakobson, R. (2004 [1959]) ‘On linguistic aspects of translation’. In: Venuti L. (ed.) The Translation Studies Reader. Routledge: New York and London. 138-143. 
  6. Ballard, Michel (2003): “Aspects sémiotiques de la connotation en traduction”. A. Remael & K. Pelsmaekers (eds.), Configurations of culture. Essays in honour of Michael Windross, Antwerpen: Garant Vitgeres NV: 21-29.
  7. Nöth, W. (1995) Handbook of Semiotics. Indiana University Press. 
  8. Petrilli, S. 2007. ‘‘Interpretative trajectories in translation semiotics’’. Semiotica. 163(1), 311-345.
  9. Torop, P. (2002) ‘Translation as translating as culture’. Sign Systems Studies 30(2), Tartu University Press. 593-605.
  10. Torop, P. (2003) ‘Intersemiosis and Intersemiotic Translation’. In: Petrilli S. (ed.) Translation Translation. Amsterdam, New York: Rodopi. 271-282.
  11. Stecconi, Ubaldo (2004). “Five reasons why semiotics is good for Translation Studies”. In Y. Gambier, M. Shlesinger & R. Stolze (ed), Doubts and Directions in Translation Studies, Amsterdam & Philadephia: John Benjamins Publishing Company, 15-26.
  12. Sutiste, Elin & Peter Torop (2007). “Processual boundaries of translation: Semiotics and translation studies”. In Semiotica 163 – 1/4, Walter de Gruyter, 187-207.

Ενότητες

Introduction à la Sémiotique
  1. Sémiotique: definitions.
  2. Origine de la Sémiotique.
  3. Sémiologie ou/et sémiotique?
  4. Ferdinand de Saussure (1857-1913).
  5. Saussure: comment définir la sémiologie.
  6. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Σημειωτική, Σημειολογία.

 

Les trois pôles du signe selon Peirce.
  1. Charles Sanders Peirce (1839-1914).
  2. Les trois pôles du signe selon Peirce.
  3. Le representamen.
  4. L’objet ou référent.
  5. L’interprétant.
  6. La tripartition du signe selon Peirce.
  7. L’icône.
  8. L’index ou indice.
  9. Le symbôle.
  10. Les notions de base: le système sémiotique.
  11. Systèmes sémiotiques.
  12. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Σημειωτικό σύστημα.

 

L’analyse sémiotique
  1. Les trois niveaux d’analyse sémiotique.
  2. Roman Jakobson: la place de la Sémiotique.
  3. Roman Jakobson: le langage et les autres systèmes sémiotiques.
  4. Roland Barthes: l’objet de la Sémiologie.
  5. Barthes et «Éléments de Sémiologie»: un manifeste de Sémiologie.
  6. Exemples.
  7. Éléments de Sémiologie.
  8. Barthes (1964): ‘La rhétorique de l’image’.
  9. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Σημειωτική ανάλυση.

 

Les objets, les lieux et les comportements envisagés comme supports de signification
  1. Les Mythologies.
  2. Une couverture de Paris Match.
  3. Le schéma de l’analyse sémiotique.
  4. Les objets, les lieux et les comportements envisagés comme supports de signification.
  5. Julia Kristeva: l’intertextualité.
  6. Algirdas Julien Greimas: L’école sémiotique de Paris.
  7. Le modèle actantiel de Greimas.
  8. L’isotopie de Greimas.
  9. Le schéma actantiel.
  10. Remarques sur l’exemple.
  11. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Διακειμενικότητα, ισοτοπία.

 

La Sémiotique
  1. Le carré sémiotique de Greimas.
  2. Youri Lotman: Sémiotique de la culture.
  3. Les langages de la sémiosphère.
  4. Youri Lotman: Sémiotique de la culture. Notions de base.
  5. Umberto Eco.
  6. Quelques branches de la sémiotique.
  7. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Σημειωτική, σημειοσφαίρα.

 

Aspects linguistiques de la traduction
  1. Roman Jakobson: Aspects linguistiques de la traduction.
  2. Exemples de traductions selon Jakobson.
  3. Exemples de traductions selon Jakobson
    Langue (œuvre littéraire) en affiche cinématographique (message iconique).
  4. Exemples de traductions selon Jakobson:
    langue (conte populaire russe) en ballet (musique) ou en affiche (message iconique).
  5. Exemples de traductions selon Jakobson: langue-couleur.
  6. Gideon Toury: une autre typologie pour la traduction.
  7. La traduction intersémiotique.
  8. La traduction intersémiotique: le degré de traductibilité.
  9. Exemples.
  10. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Μετάφραση, διασημειωτική μετάφραση.

 

Sémiotique et traduction
  1. Le carré sémiotique.
  2. Il y a d’autres types de traductions ? Les premiers germes.
  3. La traduction dans l’optique des sémioticiens.
  4. La sémiotique dans l’optique des traductologues.
  5. Sémiotique et traduction proprement dite.
  6. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Σημειωτική και μετάφραση.

 

Critères sémiotiques d’approche de la traduction
  1. La dimension visuelle de la langue.
  2. Critères sémiotiques d’approche de la traduction.
  3. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Οπτική διάσταση της γλώσσας.

 

Le publisigne et le tradusigne
  1. Louis Vuitton en français (publisigne) et en grec (tradusigne).
  2. Le publisigne et le tradusigne.
  3. L’affiche du film en français (publisigne) et en grec (tradusigne).
  4. La traduction des isotopies sémantiques.
  5. La synergie des codes sémiotiques dans la caricature de presse.
  6. Exemples de caricatures.
  7. Le sous-titrage.
  8. Les phases du sous-titrage.
  9. Principaux critères du sous-titrage.
  10. Le sous-titrage: des constatations sémiotiques.
  11. En Grèce: Le sous-titrage intralingual.
  12. Bibliographie.

Λέξεις κλειδιά: Σημασιολογική ισοτοπία, υποτιτλισμός.

 

La sémiotique de la traduction des noms des immigrés en Grèce
  1. La sémiotique de la traduction des noms des immigrés en Grèce.
  2. Le nom propre en tant que signe.
  3. Méthodologie et corpus.
  4. Deux exemples de notre échantillon.
  5. La traduction interlinguale: transcription ou translittération?
  6. Quelques remarques sur la traduction interlinguale.
  7. La traduction intralinguale.
  8. Quelques remarques sur la traduction intralinguale.
  9. La sémiotique de ces traductions.
  10. Remarques principales.

Λέξεις κλειδιά: Διαγλωσσική μετάφραση

 

 

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A-

Αρ. Επισκέψεων :  5513
Αρ. Προβολών :  29155

Μεταδεδομένα μαθήματος