Γεωργικά Φάρμακα ΙΙΙ (Ενόργανη Ανάλυση Γεωργικών Φαρμάκων)

Η ενότητα ξεκινά με τους ορισμούς της τυποποίησης και του σκευάσματος, καθώς και τους παράγοντες που καθορίζουν την τυποποίηση. Στη συνέχεια γίνεται διάκριση των σκευασμάτων ανάλογα με τη μορφή τους, σε ξηρά, υγρά και αέρια. Ακολουθεί διάκριση των ξηρών σκευασμάτων σε ξηρά που εφαρμόζονται απευθείας, σε ξηρά προς διασπορά και σε ξηρά σκευάσματα που εφαρμόζονται μετά από διάλυση. Τα υγρά σκευάσματα διακρίνονται σε διαλύματα, σε υγρά σκευάσματα προς διασπορά και σε αιωρήματα. Παρακάτω παρουσιάζονται φυσικοχημικές ιδιότητες των σκευασμάτων των φυτοπροστατευτικών προϊόντων αλλά και οι φυσικοχημικές ιδιότητες των δραστικών ουσιών των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Τέλος, εξηγείται γιατί είναι απαραίτητος ο έλεγχος ποιότητας των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Στην ενότητα αρχικά περιγράφεται ο σωστός τρόπος εφαρμογής των σκευασμάτων, καθώς και οι ιδιότητες των σκευασμάτων για να φθάσει η δραστική ουσία στη θέση δράσης και παρατίθεται μια σειρά παραδειγμάτων. Στη συνέχεια περιγράφονται τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται το γεωργικό φάρμακο που εφαρμόζουμε στον αγρό και ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις προσθετικές/βελτιωτικές ουσίες. Μια κατηγορία προσθετικών ουσιών είναι οι τασενεργές ουσίες και περιγράφεται ο τρόπος δράσης τους και τα είδη στα οποία διακρίνονται: γαλακτωματοποιητικές, ενεργοποητικές και διασπαρτικές. Μια άλλη κατηγοριοποίηση των προσθετικών-τασενεργών ουσιών σχετίζεται με μεγιστοποίηση της δραστικής ουσίας με τη φυλλική επιφάνεια και αφορά τις κατηγορίες: διαβρεκτικές, εξαπλωτικές και προσκολλητικές ουσίες. Η ενότητα συνεχίζει με την περιγραφή των συνεργιστών ή ενεργοποιητών και στο τέλος παρουσιάζονται οι κατηγορίες των τασενεργών ουσιών.

Στην ενότητα αρχικά παρουσιάζονται τα είδη των βιολογικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων και στη συνέχεια γίνεται σύγκριση ανάμεσα στα βιολογικά σκευάσματα και στα συνθετικά χημικά. Παρακάτω καταγράφονται κάποιοι περιοριστικοί παράγοντες της αποτελεσματικότητας των βιολογικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων αλλά και οι ιδιαιτερότητές τους ως προς την τυποποίηση. Στη συνέχεια παρουσιάζονται και περιγράφονται τα είδη των μικροβιακών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (βακτηριακά σκευάσματα, σκευάσματα μυκήτων, ιοί με εντομοκτόνο δράση, εντομοπαθογόνοι νηματώδεις, βοτανικά γεωργικά φάρμακα, δευτερογενείς μεταβολίτες, φερομόνες). Παρουσιάζονται επίσης εγκεκριμένα βιολογικά σκευάσματα στη Ελλάδα και παρατίθενται οι δραστικές ουσίες των σκευασμάτων αυτών.

Η ενότητα ξεκινά με την αρχή της φασματοφωτομετρίας (φωτομετρία, χρωματομετρία) και παρουσιάζονται τα φασματοφωτόμετρα απλής και διπλής δέσμης. Παρατίθεται στη συνέχεια ο νόμος Lambert-Beer με τον οποίο συσχετίζεται η απορρόφηση διαλυμάτων γνωστών συγκεντρώσεων και προκύπτει η πρότυπη καμπύλη.

Στην αρχή της ενότητας δίνεται ο ορισμός της χρωματογραφίας, παρουσιάζεται η αρχή χρωματογραφικού διαχωρισμού, καθώς και τα είδη της χρωματογραφίας. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα είδη της χρωματογραφίας ανάλογα με τις φάσεις, ανάλογα με τη διάταξη και ανάλογα με την αρχή διαχωρισμού. Σύμφωνα με την αρχή διαχωρισμού διακρίνονται δύο φάσεις: η κινητή φάση (υγρή/αέριος) και η στατική φάση (στερεή/υγρή) και τα είδη της χρωματογραφίας είναι: χρωματογραφία προσροφήσεως, χρωματογραφία κατανομής, χρωματογραφία διάχυσης πηκτής ή μοριακών ηθμών, χρωματογραφία συγγενείας και χρωματογραφία ιοντοανταλλαγής. Στο τέλος της ενότητας παρατίθενται και εξηγούνται κάποιοι όροι που σχετίζονται με τη χρωματογραφία.

Στην ενότητα περιγράφονται τα στάδια ανάλυσης για τον προσδιορισμό των γεωργικών φαρμάκων: α) δειγματοληψία, β) προκατεργασία, γ) εκχύλιση-καθαρισμός- προσυγκέντρωση, δ) ανάλυση. Ακολουθεί ο ορισμός της εκχύλισης και στη συνέχεια παρουσιάζονται τα είδη της εκχύλισης (εκχύλιση υγρού από υγρό, εκχύλιση στερεής φάσης-υγρού και εκχύλιση στερεού από υγρό) και τα πλεονεκτήματα τους. Στο τέλος εξηγείται γιατί εφαρμόζεται η εκχύλιση στερεής φάσης-υγρού στις αναλύσεις υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων.

Η ενότητα ξεκινά με τον ορισμό της αερίου χρωματογραφίας και τις φάσεις στις οποίες πρέπει να βρίσκονται οι ουσίες που διαχωρίζονται (στατική και κινητή). Στη συνέχεια περιγράφονται οι διαφορές ανάμεσα στις στήλες πληρώσεως και στις τριχοειδείς στήλες στη στατική φάση. Στην κινητή φάση γίνεται εισαγωγή/έγχυση δείγματος με τις βαλβίδες εισόδου δείγματος. Ακολουθεί ποιοτική ανάλυση με τις κατάλληλες μεθόδους διαχωρισμού και τους κατάλληλους ανιχνευτές. Παρουσιάζονται οι παράγοντες που επηρεάζουν το διαχωρισμό στην αέριο χρωματογραφία και αναλύονται οι πληροφορίες που δίνει η ανάλυση, ποιοτική και ποσοτική. Στην ποιοτική ανάλυση υπολογίζεται ο χρόνος συγκρατήσεως/κατακράτησης και στην ποσοτική μετρώνται οι κορυφές

Στην ενότητα παρουσιάζονται οι αναλυτικές μέθοδοι για τον προσδιορισμό γεωργικών φαρμάκων: χημικές, βιοχημικές, βιολογικές. Αναφέρονται τα κριτήρια επιλογής της μεθόδου και περιγράφεται ο απαιτούμενος εξοπλισμός ενός εργαστηρίου ανάλυσης γεωργικών φαρμάκων. Στη συνέχεια περιγράφονται τα στάδια εργασίας κατά τον ποσοτικό προσδιορισμό των γεωργικών φαρμάκων, ενώ αναφέρεται η διαδικασία κατασκευής καμπύλης αναφοράς. Παρακάτω περιγράφεται η μεθοδολογία για πολυϋπολειμματικές μεθόδους ανάλυσης γεωργικών φαρμάκων, υπογραμμίζονται οι αδυναμίες των πρώτων πολυδύναμων μεθόδων ανάλυσης και παρουσιάζονται οι νέες τάσεις στις πολυϋπολειμματικές μεθόδους, η μέθοδος QuEChERS. Παρατίθενται κατόπιν παραδείγματα χρωματογραφημάτων από αναλύσεις, ενώ στη συνέχεια παρουσιάζεται η εκτίμηση της αξιοπιστίας των μεθόδων ανάλυσης, υπολογίζεται η ευαισθησία της μεθόδου, καθώς και τα όρια ανίχνευσης μιας ουσίας