Περιεχόμενο μαθήματος (Syllabus)
ΕΝΟΤΗΤΑ Α’ Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΩΣ ‘ex post facto’ ΣΥΝΘΗΚΗ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ: Ιδεολογική αφετηρία, εννοιολογική οριοθέτηση και συγκριτική αποτίμηση των προσεγγίσεων που αφορούν στον κριτικό στοχασμό.
ΜΑΘΗΜΑ 1ο ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
Συγκριτική αποτίμηση των προσεγγίσεων που αφορούν στο ρόλο του κριτικού στοχασμού ως ‘ex post facto’ συνθήκη μάθησης και ανάπτυξης ενηλίκων.
ΜΑΘΗΜΑ 2ο ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ, ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Εννοιολογική προσέγγιση και σύνδεση με την έννοια του κριτικού στοχασμού.
ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ‘ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ’ ΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ‘ΚΡΙΤΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ’ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Σύνδεση του κριτικού στοχασμού, ως διαδικασία αποτίμησης της ανθρώπινης εμπειρίας στη μάθηση των ενηλίκων, με την έννοια της ‘νοηματοδότησης’ ως λειτουργικό κομμάτι της διαδικασίας που οδηγεί σε μια νέα αναθεωρημένη ερμηνεία της εμπειρίας και στοχεύει στη διεύρυνση του εμπειρικού συστήματος και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη και στην αλλαγή.
ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ
Προϋποθέσεις μετασχηματισμού της ανθρώπινης εμπειρίας σε γνώση και ο ρόλος των συναισθημάτων.
ΜΑΘΗΜΑ 5ο Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Ζητήματα κατανόησης του πλαισίου δράσης με στόχο τη χειραφέτηση, κριτικός στοχασμός και ο πορεία προς την κοινωνική αλλαγή, ο κύκλος της ‘conscientização’, η σημασία της χειραφέτησης.
ΕΝΟΤΗΤΑ Β’ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ: Βασικές μεθοδικο‐διδακτικές ενέργειες ανάπτυξης του κριτικού στοχασμού στην εκπαίδευση των ενηλίκων.
ΜΑΘΗΜΑ 6ο Η ΙΔΕΑ ΜΙΑΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Λόγοι και τρόποι προσέγγισης του κριτικού στοχασμού μέσω πρακτικών που ενισχύουν την επικοινωνιακή δράση στην εκπαίδευση των ενηλίκων.
ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Γενικές κατευθύνσεις της κριτικοστοχαστικής πρακτικής, παραδείγματα προσέγγισης των αναγκών των ενήλικων εκπαιδευομένων μέσω της ανάλυσης της εμπειρίας τους, τρόποι αποτίμησης της απόδοσης των ενήλικων εκπαιδευομένων.
ΜΑΘΗΜΑ 8ο Η ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΙΤΙΚΟ ΣΤΟΧΑΣΜΟ
Παράδειγμα συνειδητοποίησης, οι βασικές αρχές και τα χαρακτηριστικά της συνειδητοποίησης, πρακτική άσκηση συνειδητοποίησης, προβολή της ταινίας ‘ Educating Rita’.
ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΦΡΑΓΜΟΙ ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
Η στάση της σιωπής, ατομικισμός, μυστικότητα, προβληματισμοί σχετικά με την αποτελεσματικότητα της κριτικο‐στοχαστικής πρακτικής.
ΜΑΘΗΜΑ 10ο Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ
Ο ρόλος του κριτικού στοχασμού στο πλαίσιο του σύγχρονου οργανισμού μάθησης.
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ’ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΧΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ: Ζητήματα ενδυνάμωσης των ενήλικων εκπαιδευομένων και η κοινωνική και πολιτική διάσταση του ρόλου του εκπαιδευτή.
ΜΑΘΗΜΑ 11ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ
Προϋποθέσεις ενδυνάμωσης των ενηλίκων εκπαιδευομένων και ο ρόλος του κριτικά στοχαζόμενου εκπαιδευτή.
ΜΑΘΗΜΑ 12ο Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ‐ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ
Η εκπαίδευση ενηλίκων ως μέσο άσκησης πολιτικής, ζητήματα εξουσίας, χειραφέτηση και κοινωνική αλλαγή.
ΜΑΘΗΜΑ 13ο ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΙΚΟΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Η αξιολόγηση ως κριτικοστοχαστική διαδικασία, συστηματική παρατήρηση του εαυτού, παρατήρηση συναδέλφων, παρατήρηση από συναδέλφους, οι εκπαιδευόμενοι ως «κριτικοί φίλοι».
Αντικειμενικοί στόχοι
- Χρήση θεωρητικών γνώσεων και κριτική κατανόηση των θεωριών και των ερευνητικών προσεγγίσεων οι οποίες αφορούν στο ρόλο του κριτικού στοχασμού στη μάθηση και εκπαίδευση των ενηλίκων
- Επίδειξη κριτικής επίγνωσης των ζητημάτων τα οποία αφορούν στην νοηματοδότηση της ανθρώπινης εμπειρίας και στην χειραφετητική δράση
- Επικοινωνία μέσω νοηματοδότησης και ενίσχυση της κριτικής συνείδησης
- Επίδειξη εμπειρίας στη λειτουργική αλληλεπίδραση, ως προς την ανακάλυψη διαστρεβλώσεων και διαχείριση των αλλαγών μέσα σ' ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον
- Συγγραφή μελέτης βάσει συγκεκριμένης ορολογίας, λογικών επιχειρημάτων και βιβλιογραφικών αναφορών
- Συγκέντρωση και ερμηνεία σχετικών στοιχείων για την σύνθεση μιας ολοκληρωμένης ακαδημαϊκής μελέτης
- Κριτική θεώρηση των κοινωνικών προτύπων και σχέσεων και ανάληψη δράσης για την αλλαγή τους
- Κριτική αντίδραση σε κοινωνικά, επιστημονικά και ηθικά ζητήματα που απαντώνται στην εργασία ή τις σπουδές
- Κατάληξη σε συμπεράσματα βάσει κοινωνικών και ηθικών ζητημάτων που προκύπτουν κατά τη μελέτη της σχετικής με το μάθημα βιβλιογραφίας
- Επικοινωνία ιδεών, προβλημάτων και λύσεων χρησιμοποιώντας σειρά τεχνικών που αφορούν ποιοτικές πληροφορίες
Ατομική γραπτή εργασία
Τα θέματα τα οποία θα επιλέξετε για την ατομική γραπτή σας εργασία θα είναι ένα από τα 3 προτεινόμενα θέματα που θα σας προτείνει ο διδάσκων. Υλικό για τις εργασίες που θα επιλέξετε μπορεί να σας δοθεί από τον διδάσκοντα, εφόσον ζητηθεί. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του υλικού είναι στην Αγγλική γλώσσα. Επομένως όσοι και όσες επιθυμούν να εργαστούν με αυτό του υλικό θα πρέπει να είναι εξοικειωμένοι/ες με τη συγκεκριμένη γλώσσα. Η γραπτή εργασία αντιστοιχεί στο 50% της τελικής βαθμολογίας.
Οι γραπτές εργασίες αξιολογούνται με βάση τα παρακάτω τέσσερα (4) βασικά κριτήρια:
1. Γλωσσική επάρκεια & Αισθητική παρουσία = 1 βαθμός (σαφήνεια και γλωσσική απλότητα, κατανοητός λόγος, αισθητική και καθαριότητα, ορθογραφία, στίξη, τυπογραφικά λάθη, ορθά τυπωμένο κείμενο, απαιτούμενο διάστιχο και περιθώρια σελίδας, τήρηση του ορίου στον αριθμό λέξεων ή σελίδων).
2. Δομή & Συνοχή του τελικού κειμένου = 2 βαθμοί (παράγραφοι, τίτλοι και υπότιτλοι, συνέχεια με τα προηγούμενα, σύνδεση με τα επόμενα).
3. Περιεχόμενο & Επιχειρηματολογία = 4 βαθμοί (ανάπτυξη λογικών επιχειρημάτων, ορθότητα των στοιχείων που αναφέρονται στην εργασία, μεθόδευση έρευνας -εφόσον η εργασία έχει ερευνητικό μέρος- εργαλεία, τρόποι συλλογής και ανάλυσης δεδομένων ή συνολική μεθόδευση χρήσης του βιβλιογραφικού υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την εργασία).
4. Παραπομπές & Βιβλιογραφία = 3 βαθμοί (πλήρεις παραπομπές μέσα στο κείμενο και ακριβείς βιβλιογραφικές αναφορές στο τέλος της εργασίας. Για σχετικά παραδείγματα ανατρέξτε σε οποιοδήποτε βιβλίο ή δημοσιευμένο σε επιστημονικό περιοδικό άρθρο).
Η τελική μορφή της εργασίας πρέπει να είναι ένα δακτυλογραφημένο και εκτυπωμένο ή σε ψηφιακή μορφή (σε δισκέτα ή CD) κείμενο το οποίο δεν θα ξεπερνά τις 5 σελίδες (ήτοι 2.000 λέξεις μαζί με τη βιβλιογραφία και χωρίς παραρτήματα ή πηγές τα οποία θα πρέπει να κατατεθούν χωριστά ή να επισυναφθούν στην εργασία), με 1½ διάστημα μεταξύ των γραμμών, 2,5 εκατοστά περιθώρια σελίδας και μέγεθος γραμματοσειράς 12. Χειρόγραφες εργασίες δεν θα γίνονται δεκτές. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής των εργασιών ορίζεται η ημερομηνία γραπτής εξέτασης του μαθήματος βάσει του προγράμματος εξετάσεων που θα καταρτισθεί (αυστηρά και χωρίς παρατάσεις). Οι εργασίες μπορούν να παραδοθούν προσωπικά στο διδάσκοντα (στις ώρες συνεργασίας στο γραφείο του [208θ] στο Παλαιό Κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής) ή στη θυρίδα του, δίπλα στη Γραμματεία του Τομέα Παιδαγωγικής στο Παλαιό Κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής (αίθ. 216).
Τελικές εξετάσεις
Η τελική εξέταση στο μάθημα γίνεται με αντικειμενικό τεστ 50 ερωτήσεων (πολλαπλής επιλογής και σωστού-λάθους). Οι ερωτήσεις είναι κατά κύριο λόγο γνωστικές και οι απαντήσεις τους εμπεριέχονται στο σχετικό σύγγραμμα του μαθήματος.
Συνιστώμενη Βιβλιογραφία
Abell, P. (1996). Sociological theory and rational choice theory, Turner B.S (eds.) SocialTheory. Oxford: Blackwell.
Agger, B. (1998) Critical Social Theories: An Introduction, Boulder (Col.): Westview Press.
Alheit, P. (1995) «Biographical learning. Theoretical outline, challenges and contradictions of a new approach in adult education» στο P. Alheit, A. Bron-Wojciechowska, E. Brugger, P. Dominicé, (Eds) The biographical approach in European adult education, Wien: Verband Wiener Volksbildung, σελ: 57-74.
Alheit, P. (2002) «On a contradictory way to the ’learning society’: a critical approach» στο R. Edwards, N. Miller, N. Small, A. Tait, (Eds) Supporting Lifelong Learning, Volume 3: Making Policy Work London: Routledge, σελ: 30-49.
Argyris, c. & Schön d.a. (1996). Organizational learning II: Theory, method and practice. Reading, MA: Addison-Wesley
Atherton, J. S. (2005) Learning and Teaching: Critical Reflection διαθέσιμο στο http://www.learningandteaching.info/learning/experience.htm
Basseches M. (1986) “Dialectical thinking and young adult cognitive development”. Στο: Mines A. Robert, Kitchener S. Karen, Adult cognitive development: methods and models. Πόλη: Prager
Billet, S. (2001). ‘Learning throughout working life: interdependencies at work’, στο Studies in continuing education, Vol. 23, No 1, Griffith University, Queensland, 19-35.
Boud, D. Keogh, R. Walker, D. (1985) «Promoting Reflection in Learning: a model», στο D. Boud, R. Keogh, D. Walker (Eds) Reflection: Turning experience into learning, London: Kogan Page. σελ: 18-40.
bourner, t. (2003). ‘Assessing reflective learning’, στο Education and training, Vol. 45, No. 5, 267-272
Brookfield, S. (1986). Understanding and facilitating adult learning: A comprehensive analysis of principles and effective practices. Milton Keynes: Open University Press.
Brookfield, S. (1987) Developing critical thinkers: challenging adult to explore alternate ways of thinking and acting, San Francisco: Jossey-Bass.
Brookfield, S. (1993) «Breaking the code: Engaging practitioners in critical analysis of adult education literature» στο Studies in the Education of Adults, V25, n1, σελ: 64-91.
Brookfield, S. (1995). Becomingacriticallyreflectiveteacher. San Francisco: Jossey-Bass
Brookfield, S. (2001) «Repositioning ideology critique in a critical theory of adult learning», στο Adult Education Quarterly, V52, n1, σελ: 7-22.
Brookfield, S. (2002a) «Overcoming alienation as the practice of adult education: The contribution of Erich Fromm to a critical theory of adult learning and education» στο Adult Education Quarterly, V52, n2, σελ: 96-111.
Brookfield, S. (2002b) «Reassessing subjectivity, criticality and inclusivity: Marcuse’s challenge to adult education» στο Adult Education Quarterly, V52, n4, σελ: 265-180.
Brookfield, S. (2005) «Undermining the very democracy we seek to create: discussion practices in adult education and the dangers of repressive tolerance», στο Studies in Continuing Education, V27, n2, σελ: 101- 115.
Brooks, A. K. (1999) «Critical reflection as a response to organizational disruption» στο Advances in Developing Human Resources, n3, σελ:67-97.
Calderhead, J. (1989) «Reflective teaching and teacher education» στο Teaching and Teacher Education, V5, n1, σελ: 43-51.
Carr, W. Kemmis, S. (1986) Becoming critical: Education, knowledge and action research, London: Falmer Press.
chivers, G. (2003). ‘Utilizing reflective practice interviews in professional development’, στο Journal of European industrial training, Vol. 27, No.1, 5-15
Cinnamond, J. H. Zimpher, N. L. (1990) «Reflectivity as a function of community» στο R. T. Clift, W. R. Houston, M. C. Pugach (Eds.) Encouraging Reflective Practice in Education: An analysis of issues and programs, New York: Teachers College Press.
Cohen, J. B. (2004) “Late for School: Stories of Transformation in an Adult Education Program” Journal of Transformative Education 2(3), 242-252.
Conlon, T. J. (2004). ‘A review of informal learning literature, theory and implications for practice in developing global professional competence’, στο Journal of European Industrial Training, Vol. 28, No. 2/3/4, Emerald Group Publishing, Limited, 283-295.
Courtenay B. C., Merriam S. B. and Reeves P. M. (1996) “The centrality of meaning-making in transformational learning: How HIV-positive adults make sense of their lives”. Adult education quarterly, 48(2), 65-84
Cranton, P. (1994) Understanding and promoting transformative learning: A guide for educators of adults, San Francisco: Jossey Bass.
Cross, P. (1988). Adults as learners. London: Jossey-Bass Publishers
cunningham, ph. m. (2004). ‘Critical pedagogy and implications for human resource development’, στο Advances in developing human resources, Vol. 6, No. 2, May 2004, Sage Publications, 226-240
De Corte, E. (1992). ‘Fostering the acquisition and transfer of intellectual skiils”, στο Tuijnman, A. C-M. Van Der Kamp (eds.). Learning across the Lifespan: Theories, Research, Policies. Oxford: Pergamon Press. 91-107
Debats L. D. (1999) “Sources of meaning: An investigation of significant commitments in life”. Journal of humanistic psychology, 39(4), 30-57
DeVito, J. D. (1996). ‘Τhe learning organization’, στο Craig, R. L (ed.in.chief) The ASTD Training and Development Handbook A guide to human resource development, 4th edition, New York: McGraw-Hill, 77-103
Dewey, J. (1933) How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Boston: Heath & Co.
Dirkx, J. (2001) “The power of feelings Emotion. Imagination, and the Construction of Meaning in Adult Learning” New Directions for Adult and Continuing Education 89, (63-71)
Elder, L. Paul, R. (1994) «Critical Thinking: Why we must transform our teaching» στο Journal of Developmental Education 18:1. σελ: 34-35.
Ellinger, A. D. (2005). ‘Contextual factors influencing informal learning in a workplace setting : The case of “reinventing itself company”’, στο Human Resource Development Quarterly, Vol. 16, No. 3, Wiley Periodicals, Inc, 389-415.
Ennis R. (1989), Critical Thinking and Subject Specificity, Educational Researcher, 18(3), 4-10.
Ennis, R. H. (1993) «Critical thinking assessment» στο Theory into Practice, V32, σελ: 179–186.
Fenwick J. T. (2000) “Expanding conceptions of experiential learning: A review of the life contemporary perspectives on cognition”. Adult education quarterly, 50(4), 243-272
Fischer R. (1992), Teaching Children to Think, London, Simon & Schuster.
Freire, P. (1970) Pedagogy of the oppressed, New York: Herter and Herter.
Fullan, M. & A. Hargreaves (1992). Teacher development and educational change. London: Falmer Press.
Garrick, J. & S. Clegg (2000). ‘Knowledge work and the new demands of learning’, στο Journal of Knowledge Management, Vol. 4, No. 4, MCB University Press, 279-286.
Garrick, J. (1998) Informal learning in the workplace. Unmasking human resource development. London: Routledge.
Garrison, D. R. (1991) «Critical thinking and adult education: a conceptual model for developing critical thinking in adult learners» στο International Journal of Lifelong Learning, V10 n4, σελ: 287-303.
Giddens, a. (1991). Modernity and self-identity, Cambridge: Polity press
Granott N. (1998) “We learn, therefore we develop: Learning versus development-or developing learning?”. Στo: Smith M. Cecil, Pourchot Thomas, Adult learning and development. Perspectives of educational psychology. Πόλη: L. Erlbaum Associates
Greene, M. (1986) «In search of a critical pedagogy» στο Harvard Educational Review, V56, n4, σελ: 427-441.
Gur-Ze’ev, I. (2002) «Bildung and Critical Theory in the Face of Postmodern Education», στο Journal of Philosophy of Education, V36, n3, σελ: 391-408.
Habermas, J. (1970) Toward a rational society,Boston: Beacon.
Habermas, J. (1976) Legitimation Crisis, London: Heinemann.
Habermas, J. (1987) The theory of communicative action: Volume two, lifeworld and system - A critique of functionalist reason, Boston: Beacon.
hager, (2004). ‘Lifelong learning in the workplace? Challenges and issues’, στο Journal of workplace learning, Vol. 16, No ½, Emerald group publishing, 22-32
Hake, B. J. (1999). ‘Lifelong learning in late modernity: The challenges to society, organizations and individuals’, στο Adult Education Quarterly, vol. 49, no 2, London: Sage, 79-90.
Hart, M. U. (1990) «Liberation through consciousness raising» στο J. Mezirow and associates (Eds) Fostering critical reflection in adulthood: A guide to transformative and emancipatory learning, San Francisco: Jossey-Bass. σελ: 47-73.
Hayes, W. (2003). From the editors: Making meaning of meaning making, Adult Education Quarterly, 53, 2, 77-80.
heron, J. (1985). ‘The role of reflection in a co-operative inquiry’, στο Boud, D., Reflection: turning experience into learning. London: Biddles Ltd, 128-138
Hobson, P. Welbourne L. (1998) «Adult development and transformative learning» στο International Journal of Lifelong Education, V17, n2, σελ: 72-86.
Hole, J. Levine, E. (1971) Rebirth of feminism, New York: Quadrangle Books.
Hughes, C. (2004). ‘The supervisor’s influence on workplace learning’, στο Studies in continuing education, Vol. 26, No 2, Taylor & Francis ltd, 275-287.
Jarvis P. (2004). Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Κατάρτιση: Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Jarvis, P. (1987) Adult Learning in the Social Context, London: Croom Helm.
Jarvis, P. (1995) Adult and Continuing Education. Theory and practice, London: Routledge.
jarvis, p. (2006). ‘Beyond the learning society: globalization and the moral imperative for reflective social change’, στο International Journal of Lifelong Education, vol.25, no.3 (May-June 2006), U.K: Taylor & Francis Ltd, 201-211
Kennedy, M. Fisher, M. B. Ennis, R. H. (1991) «Critical thinking: literature review and needed research» στο L. Idol, B. F. Jones, (Eds.) Educational Values and Cognitive Instruction: Implications for Reform, Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Kenny, M. Ralph, S. Brown, M. (2000) «The importance of reflection in experiential learning with community and youth workers for the learning age» στο International Journal of Lifelong Education, V19, n2, σελ: 115-125.
Kiefer, T. (2002) Understanting the Emotional Experience of Organizational Change: Evidence From a Merger” Advances in Developing Human Resourses 4(1), 39-61.
King, P. Kitchener, K. (1994). Developing reflective judgment. San Francisco: Jossey-Bass.
King, P. M. (1986) “Formal reasoning in adults: A review and critique”. Στο: Mines A. Robert, Kitchener S. Karen, Adult cognitive development: methods and models. New York: Prager
Klenowski, V. (1995). Student self-evaluation processes in student-centred teaching and learning contexts of Australia and England, Assessment in Education, 2(2), 145–164.
Knowles, M. (1990) The Adult Learner: A Neglected Species (4th edition), Houston: Gulf Publishing Company.
Knox, A. ( 1991) Transformative Dimensions of Adult Learning. San Francisco: Jossey-Bass.
Kolb, D. A. (1984) Experiential Learning: Experience as the source learning and development, Englewood Cliffs, Prentice Hall.
Kolb, D. A. (1993) «The process of Experiential Learning» στο Thorpe, M., Edwards, R., Hanson, A. (eds.) Culture and Processes of Adult Learning, Milton Keynes, Open University Press.
Kolb, D. A. (1993) The process of Experiential Learning, στο Thorpe, M., Edwards, R., Hanson, A. (eds.) (1993) Culture and Processes of Adult Learning, Milton Keynes, Open University Press, σελ:138-156.
Kolb, D. A. Fry, R. (1975) «Toward an applied theory of experiential learning» στο C. Cooper (Ed) Theories of Group Process, London: John Wiley.
Lee, D. Sabatino, K. B. (1998). ‘Evaluating guided reflection: a US case study’, στο International journal of training and development, Vol. 2, No. 3, 162-170
Lighfoot, K. Brandy, M. ( 2005) “ Transformations thought Teaching and Learning: The Story of Maine’s Osher Lifelong Learning Institute” Journal of Transformative Education 3(3), 221-235.
Lindeman, E. (1926) The Meaning of Adult Education, New York: New Republic.
Lomax, P. (ed.) (1996). Quality Management in Education: Sustaining the vision through action research, London and New York: The Falmer Press, pp. 153-154.
London, M. (1992). ‘Human Resources Development Leadership and the creation of a learning organization’, στο Paul J. Edelsons’ (ed.). Rethinking leadershipin Adult and Continuing Education: New directions for adult and continuing education, No 56, San Fransisco: Jossey-Bass, 51-62
Marsick, V. J. (1988) «Learning in the workplace: The case for reflectivity and critical reflectivity» στο Adult Education Quarterly, V38, n4, σελ: 187-198.
Marsick, V.J. - K.E. Watkins (1990). Informaland incidental learning in the workplace. London: Routledge
Marsick, V.J. (1990). ‘Action learning and reflection in the workplace’, στο Jack Mezirow and associates, Fostering critical reflection in adulthood; a guide to transformative and emancipatory learning, California: Jossey-Bass Publications, 23-46
McWhinney, W. (2004) “The Practice of Transformative Education” Journal of Transformative Education 3(2), 215-218.
McWhinney, W. MarKos, L. (2003) “Across the Threshold”, Journal of Transformative Education 1(1), 16-37.
Merriam S. B. (2005) “How adult life foster learning and development”. New directions for adult and continuing education, 108.
Merriam S. B. Cunningham P. M. (1989) Handbook of Adult and Continuing Education, San Francisco, Jossey-Bass.
Merriam S. B. Mohamad M. (2000) “How cultural values shape learning in older adulthood: The case of Malaysia”. Adult education quarterly, 51(1), 45-63
Merriam, S. B. Heuer, B. (1996) «Meaning-making, adult learning and development: A model with implications for practice» στο International Journal of Lifelong Education, V15, n3, σελ: 243-255.
Merriam, S. B. Heuer, B. (1996) «Meaning-making, adult learning and development: A model with implications for practice», στο International Journal of Lifelong Education, V15, n3, σελ: 243-255.
Merriam, S. Caffarella, R. (1999). Learning in adulthood: A comprehensive guide. San Francisco: Jossey-Bass.
Mezirow , J . (1978) «Perspective Transformation» στο Adult Education, V28, σελ: 100-110.
Mezirow, J (ed.) (1990). Fostering critical reflection in adulthood: A guide to transformative and emancipatory learning. San Francisco: Jossey Bass
Mezirow, J. & associates (2000) Learning as transformation. San Francisco: Jossey-Bass.
Mezirow, J. (1981) «A critical theory of adult learning and education» στο Adult Education, V32, n1, σελ: 3-24.
Mezirow, J. (1990) «How critical reflection triggers transformative learning» στο J.Mezirow and associates (Eds) Fostering critical reflection in adulthood: A guide to transformative and emancipatory learning, San Francisco: Jossey-Bass. σελ: 1-20.
Mezirow, J. (1991) Transformative dimensions of adult learning, San Francisco: Jossey-Bass.
Mezirow, J. (2000) «Learning to think like an adult: Core concepts in transformation theory» στο J.Mezirow and associates (Eds) Learning as Transformation, San Francisco: Jossey-Bass.
Mezirow, J. (2003) «Transformative Learning as Discourse» στο Journal of Transformative Education, V1, n1, σελ: 58-63.
Miettinen, R. (2000) «The concept of experiential learning and John Dewey’s theory of reflective thought and action» στο International Journal of Lifelong Education, V19, n1, σελ: 54-72.
More, W. S. (1974) Emotions and adult learning, Westmead/Lexington MA: Saxon House & Lexington Books.
Neil, C. (1991). Managing personal learning and change. McGraw-Hill:U.K
Nonaka, I. & Takeuchi, H. (1995). The knowledge-creating company, Oxford: Oxford University Press
Nyhan, B. - M. Kelleher (2002). ‘Learning in a social and systemic context-the learning organization’, στο Kämäräinen, G. Attwell & A. Brown (eds), Transformation of learning in education and training. Key qualifications revisited: issues and challenges for developing VET, Luxembourg: CEDEFOP Reference series, 213-223
Orland-Barak, Lily (2005): Portfolios as evidence of reflective practice: what remains ‘untold’, Educational Research, 47, 1, 25 – 44.
Parker, S. (1997) Reflective teaching in a postmodern world: A manifesto for education in postmodernity, Buckingham: Open University Press.
Pithers, R. T. Soden, R. (2000) Critical thinking in education: Educational Research, V42, n3, σελ: 237-249.
Pithers, R.T., Soden, R. (2000) «Critical thinking in education», στο Educational Research, V42, n3, σελ: 237-249.
preston, r. (1999). ‘Critical approaches to lifelong education’, στο International review of education, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers, Vol. 45, No 5/ 6, 561-574
Raelin, J. A. (2000) Work-based learning. The new frontier of management development. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Rogers A. (2005). «Συνέντευξη στους Κ. Μάγο και Α. Αγγέλη», ΕκπαίδευσηΕνηλίκων, τ. 4, 33-36.
Rogers, Α. (1999). Η Εκπαίδευση Ενηλίκων/ μετ. Μαρία, Κ. Παπαδοπούλου- Μαρία Τόμπρου. Αθήνα: Μεταίχμιο
Rossiter M. (1999) “A narrative approach to development: implications for adult education”. Adult education quarterly, 50(1), 56-71
Roth,G. L.-J. Niemi (1996). “Information technology systems and the learning organization”, στο International Journal of Lifelong Education, vol.15, no.3 (May-June 1996), U.K: Taylor & Francis Ltd, 202-215
Rust, C. (2000). An Opinion Piece: A Possible Student-centred Assessment Solution to Some of the Current Problems of Modular Degree Programmes, Active Learning in Higher Education 1(2), 126–31.
Schelfhout, W. Dochy, F. Janssens, S. (2002): “The use of self, peer and teacher assessment as a feedback system in a learning environment aimed at fostering skills of cooperation in an entrepreneurial context”, στο Assessment & Evaluation in Higher Education, 29, 2, 177-201.
Schön, D. A. (1983) The reflective practitioner, New York: Basic Books.
Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: how professionals thinking action, New York: Basic Books.
Schön, D.A (1987). Educating the reflective practitioner, San Fransisco: Jossey-Bass Publishers
Schraw G. (1998) “On the development of adult metacognition”. Στo: Smith M. Cecil, Pourchot Thomas, Adult learning and development. Perspectives of educational psychology. London: L. Erlbaum Associates
Smith, M. K. (1999) «Reflection» στο the Encyclopedia of Informal Education, διαθέσιμο στον ιστοχώρο http://www.infed.org/b-explrn.htm.
Smith, M. K. (2001) «David A. Kolb on experiential learning», στο the Encyclopedia of Informal Education, διαθέσιμο στον ιστοχώρο http://www.infed.org/b-explrn.htm.
Smith, M. K. (2001) 'Chris Argyris: theories of action, double-loop learning and organizational learning', The encyclopedia of informal education,www.infed.org/thinkers/argyris.htm.
smylie, m. a. (1995). ‘Teacher learning in the workplace. Implications for school reform’, στο T. R Guskey and M. Huberman (eds). Professional development in education: New paradigms and practices. London: Teacher’s College press, 92-113
Stahl, Th., B. Nyhan & P. D’ Aloja (1993). The learning organization. A vision for human resource development. Eurotecnet: Commission of the European Communities
stroobants v., m. jans and d. wildemeersch. (2001). ‘Making sense of learning for work. Towards a framework of transitional learning’, στο International journal of lifelong education, Vol. 20, No. ½ (January-April 2001), 114-126
Sugarman, B. (1998). ‘The learning organization: implications for training’, στο Brown, S. M. & C. J. Seidner (eds). Evaluating corporate training: models and issues, Boston: Kluwer Academic Publishers, 63-91
Taylor, E. W. (2001) «Transformative learning theory: A neurobiological perspective of the role of emotions and unconscious ways of knowing» στο International Journal of Lifelong Education, V20, n3, σελ: 218-236.
Van Woerkom, M. (2004). ‘The concept of critical reflection and its implications for human resource development’, στο Advances in developing human resources, Vol. 6, No. 2, May 2004, Sage Publications, 178-192
Watkins, K. E- V. J. Marsick (1992). ‘Building the learning organization: a new role for human resource developers’, στο Studies in Continuing Education, Vol.14, No.2, Sydney: University of Technology, 115-129
Williams, C. (2005). ‘The discursive construction of the ‘competent’ learner-worker: from Key Competencies to ‘employability skills’, στο StudiesinContinuingEducation, Vol.27, No 1, March 2005, 33-49
Woolfolk A. (1998), ReadingsinEducationalPsychology, New York: Allyn & Bacon.
Yorks, L. Kasl, E. (2002) “Toward a theory and practice for whole-person learning: conceptualizing the role of affect”. Adult education quarterly, 52(3), 176-192
Yorks, L. Kasl, E. (2006) “ I Know More Than I Can Say: A Taxonomy for Using Expressive Ways of Knowing to Foster Transformative Learning” Journal of Transformative Education 4(1), 43-64.
Ziegler F. M., Paulus M. T. Woodside M. (2006) “This course is helping us all arrive at new viewpoints, isn’ t it? Making meaning through dialog in a blended environment”. Journal of transformative education, 4(4), 302-319.
Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, Z, Αθήνα: Κάκτος.
Βοσνιάδου Σ. (1990) Εισαγωγή στην εξελικτική ψυχολογία, Θεσσαλονίκη: Υπηρεσία Δημοσιευμάτων ΑΠΘ.
Δεληγιώργη, Α. (1990) «Η θεωρία του επικοινωνιακού λόγου του Habermas και η ένδεια της πραγματιστικής οπτικής» στο Θεωρία και Κοινωνία, Επιθεώρηση των επιστημών του ανθρώπου, τ2, σελ: 149-174.
Ηγκλτον, Τ. (2003) Η έννοια της κουλτούρας (μτφ. Ηλία Μαγκλίνη). Αθήνα: Πόλις.
Κάλφας, Β. (1978) «Διαμόρφωση και εξέλιξη της κριτικής θεωρίας της Σχολής της Φραγκφούρτης: Β’ Μέρος» στο Πολίτης, Τ21, τ2, σελ: 56-65.
Κανελλου, Α. (2006). Οριοθέτηση της έννοιας της αποτελεσματικότητας της μάθησης στο πλαίσιο του σύγχρονου οργανισμού: παράγοντες προσδιορισμού και δυνατότητες μέτρησης (Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία), Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ, Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής, Τομέας Παιδαγωγικής.
Κατσαρού, Ε. Τσάφος, Β. (2002). Από τη διδασκαλία στην Έρευνα: η Εκπαιδευτική Έρευνα Δράσης. Αθήνα: Σαββάλας.
Κολιάδης Ε.Α. (2002), Γνωστική Ψυχολογία, Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη. Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών, Δ΄Τόμος, Αθήνα, Αυτο-έκδοση.
Ματσαγγούρας, Η (1999). Θεωρία της Διδασκαλίας (τ.Α). Αθήνα: Gutenberg
Ξωχέλλης Δ. Π. (1999) Παιδαγωγική του σχολείου, Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη
Ουάντσγουερθ, Μ. (2001) Η θεωρία του Ζαν Πιαζε για τη γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη (Μτφ. Κανελλάκη Σ., Παπαδόπουλος Σ. & Γιάτρα Σ.), Αθήνα: Καστανιώτης.
Πόρποδας Δ. Κ. (1991) Γνωστική ψυχολογία, Αθήνα: [χ.ο.]
Τερζής Π. Ν. (1998). Η Παιδαγωγική του Αλέξανδρου Π. Δελμούζου, Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
