Διγλωσσία και εκπαίδευση

Ενότητα 1. Ορισμοί και Είδη Διγλωσσίας

1. Ορισμοί της διγλωσσίας.
2. Είδη διγλωσσίας.

Ενότητα 2. Φαινόμενα Επαφής Γλωσσών Δανεισμός και Εναλλαγή Κωδίκων

1. Δανεισμός ή Εναλλαγή Κωδίκων;
2. Δάνεια από τα αγγλικά στα ελληνικά των Ελλήνων της Αμερικής.
3. Μορφολογικά προσαρμοσμένα δάνεια από τα αγγλικά σε διάφορες μεταναστευτικές ποικιλίες της Ελληνικής.
4. Παραδείγματα Εναλλαγής Κωδίκων.
5. Παράγοντες που επηρεάζουν την Εναλλαγή Κωδίκων.

Ενότητα 3. Διγλωσσία και Μάθηση

1. Ανάπτυξη της ακαδημαϊκής γλωσσικής ικανότητας (Cummins, 2005).
2. Η αρχή της αλληλεξάρτησης των γλωσσών (Cummins, 2005).
3. Τα δίγλωσσα βιβλία.

Ενότητα 4. Ζητήματα Γλωσσικής Διατήρησης

1. Ζητήματα επαφής γλωσσών στο σχολείο.
2. Αποτελέσματα της επαφής των γλωσσών.
3. Γλωσσική διατήρηση και γλωσσική μετατόπιση.
4. Γλωσσική διατήρηση.
5. Ευρύτεροι παράγοντες.
6. Ο ρόλος του σχολείου στην ενίσχυση (ή μη) της διγλωσσίας.
7. Τι ακριβώς χάνεται όταν χάνεται η πρώτη γλώσσα;
8. Τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί.

Ενότητα 5.  Διγλωσσία και Ζητήματα Εκπαίδευσης

1. Δίγλωσσα παιδιά στο ελληνικό σχολείο.
2. Γιατί όχι «αλλόγλωσσα παιδιά»;
3. Προσεγγίσεις στην εκπαίδευση και την εθνοτική ετερότητα - Η προσέγγιση της αφομοίωσης.
4. Η προσέγγιση της ενσωμάτωσης.
5. Η Πολυπολιτισμική προσέγγιση.
6. Η Αντιρατσιστική προσέγγιση.
7. Διαπολιτισμική προσέγγιση/ Πολιτισμικά «ευαισθητοποιημένη» διδασκαλία/ μάθηση.
8. Μας αφορά η πολιτισμικά «ευαισθητοποιημένη» διδασκαλία;
9. Tι σημαίνει «κάνω τις γλώσσες και τις εμπειρίες των παιδιών ορατές» στην τάξη μου;

Ενότητα 6. Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

1. Βασικά ερωτήματα.
2. Η διγλωσσία στο προσκήνιο.
3. Εκπαιδευτικές προτάσεις για την ενίσχυση της διγλωσσίας.
4. Εκπαιδευτικές εφαρμογές.

Ενότητα 7. Πολύδρομο: Ερευνητικές προσεγγίσεις και δράσεις για την επαφή των γλωσσών και των πολιτισμών στην εκπαίδευση και την κοινωνία.

1. Ταυτότητα.
2. Δράσεις:
   1. Συνέδριο Σταυροδρόμι  γλωσσών και πολιτισμών: μαθαίνοντας εκτός σχολείου – Απρίλιος 2011.
   2. Ατελιέ  Διγλωσσίας  –  Δεκέμβριος 2011.
   3. Σταυροδρόμι γλωσσών και πολιτισμών: ελληνο - αραβική επαφή Crossroad of languages and cultures: Greek – Albanian contact.
   4. Σταυροδρόμι γλωσσών και πολιτισμών Ζητήματα Δι/ Πολυγλωσσίας, Διαγλωσσικότητας και Γλωσσικών Πολιτικών στην Εκπαίδευση Crossroad of languages and cultures: Issues of Bi/Multilingualism, Translanguaging and Language Policies in Education.
   5. Διήμερο Επιστήμης Και Διάδρασης | Διγλωσσία/ Πολυγλωσσία & Εκπαίδευση 31/05 – 01/06, 10ος όροφος, Παιδαγωγική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
   6. Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ – Ιούλιος  2011.
   7. Διοργάνωση Εκπαιδευτικών Δράσεων.
   8. Δράση –  Δημιουργία  –  Σύνθεση.
   9. Σύνδεση με την κοινωνία.
   10. Κοινωνικές εκδηλώσεις.
   11. Διάδραση.
   12. Trilingual edition greek - arabic - english: My first book on bilingualism - 1st  Crossroad of languages and cultures proccedings.
   13. "Τα παιδιά και οι γλώσσες του κόσμου " - " Children and their languages in the world " - "Fëmijët dhe gjuhët e botës“ - "дети и языки мира“ -   الاولاد ولغات العالم - "les enfants et leurs langues dans le monde”.
   14. “Έθιμα του κόσμου” - “Customs of the world”.
   15. “Παιχνίδια του κόσμου” - “Games of the world”.
   16. Τεύχη Πολύδρομο.
3. ΠΟΛΥ.ΣΤ.ΕΚ.Ι:
   1. ΠΟΛΥ.ΣΤ.ΕΚ.Ι - Παρουσίαση βιβλίων.
   2. ΠΟΛΥ.ΣΤ.ΕΚ.Ι - Αφήγηση παραμυθιών.
   3. ΠΟΛΥ.ΣΤ.ΕΚ.Ι – Εργαστήρια. 

Διδάσκουσα: Τσοκαλίδου Πετρούλα (Ρούλα), Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Η Ρούλα Τσοκαλίδου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο ΤΕΠΑΕ, ΑΠΘ και διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο κοινωνιογλωσσολογία και διγλωσσία και εκπαίδευση. Οι δημοσιεύσεις και τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα αφορούν τα θέματα της επαφής των γλωσσών, της κοινωνιογλωσσολογίας, της γλώσσας και του φύλου, της γλώσσας και της εθνότητας και γενικότερα ζητήματα αξιοποίησης της γλωσσικής ετερογένειας στο σχολείο.  Από το 2009 είναι επιστημονική υπεύθυνη του πολυγλωσσικού περιοδικού «Πολύδρομο» για τη διγλωσσία και τον πολυπολιτισμό στην εκπαίδευση και την κοινωνία και συντονίζει την ομώνυμη διαπανεπιστημιακή ομάδα που επιχειρεί να συνδέσει την ακαδημαϊκή έρευνα για τη διγλωσσία με την ευρύτερη κοινωνία.

Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου: Αφροδίτη Στοϊνίτση

Η εφαρμογή της γνώσης στην πράξη, η προσαρμογή σε νέες καταστάσεις, η ομαδική εργασία, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα,  η άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.

Πρόσωπο με πρόσωπο.

1. Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική: Η διαμορφωτική αξιολόγηση (για βελτίωση) αναφέρεται στις τυπικές και άτυπες διαδικασίες αξιολόγησης που εφαρμόζονται από τους διδάσκοντες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου προκειμένου να τροποποιήσουν της διδακτικές και μαθησιακές τους δραστηριότητες για να βελτιώσουν τη μάθηση των φοιτητών.
2. Γραπτή Εξέταση με Επίλυση Προβλημάτων (Διαμορφωτική).

Οι φοιτητές του τμήματος.

Τσοκαλίδου, Ρ. (2012). Χώρος για δύο. Θέματα Διγλωσσίας και Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζυγός.

Ξενόγλωσση βιβλιογραφία:

1. Bernhard, J. K., Freire, M., Torres, F., & Nirdosh, S. (1997). Latin Americans in a Canadian Primary School: Perspectives of Parents, Teachers and Children on Cultural Identity and Academic Achievement. Early Childhood Education. Publications and Research. XX(1,2), 217-237.
2. Bernhard, J. K., & Freire, M. (1999). What is my child learning at elementary school? Culturally contested issues between teachers and Latin American families. Canadian Ethnic Studies, 31(3), 72-95.
3. Bloomfield, L. (1933). Language. New York: Holt.
4. Brutt-Griffler, J., & Varghese, Μ. (2004). “Introduction”. Special Issue (Re)writing Bilingualism and the Bilingual Educator’s Knowledge Base. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 7:2 & 3, 93-101.
5. Chumak-Horbatsch, R. (1999). Language Change in the Ukrainian home: from transmission to maintenance to the beginnings of loss. Canadian Ethnic Studies Journal, 31(2), 61-75.
6. Cummins, J. (1995). Canadian French immersion programs: a comparison with Swedish immersion programs in Finland. In M. Buss & C. Lauren (Eds.) Language immersion: Teaching and second language acquisition. (pp. 7-20). Vaasa: University of Vaasa Research Papers.
7. Cummins, J. (1996). Negotiating identities: Education for empowerment in a diverse society. Los Angeles: California Association for Bilingual Education.
8. Cummins, J. (2000). Language, power, and pedagogy: Bilingual children in the crossfire (Vol. 23). Multilingual Matters.
9. Cummins, J. (2005). Ταυτότητες υπό Διαπραγμάτευση: Εκπαίδευση με σκοπό την ενδυνάμωση σε μια Κοινωνία της Ετερότητας. (μτφρ. Σ. Αργύρη, εισ.-επιμ. Ε. Σκούρτου). Αθήνα: Gutenberg.
10. Cummins, J., & Early, M. (eds) (2011). Identity Texts: The Collaborative Creation of Power in Multilingual Schools. UK & Sterling: Trentham Books.
11. Fishman, J. A. (1991). Reversing language shift: Theoretical and Empirical Foundations Of Assistance To Threatened Languages (Vol. 76). Clevedon, Philadelphia: Multilingual Matters.
12. Fishman, J. A. (2001). Can threatened languages be saved? : reversing language shift, revisited : a 21st century perspective. Clevedon: Multilingual Matters.
13. Gardner-Chloros, P. (1987). Code-switching in relation to language contact and convergence. In G. Lüdi (Ed.), Devenir bilingue – parler bilingue; actes du 2ème colloque sur le bilinguisme (pp. 99–115), 20–22 septembre 1984. Tübingen, Germany: Niemeyer.
14. Haugen, E. (1956). Bilingualism in the Americas: a Bibliography and Research Guide. Drawer/ Alabama: Alabama University Press.
15. Kouritzin, S. (1997). Cast-away cultures and taboo tongues: Face(t)s offirst language loss. Unpublished doctoral dissertation, University of British Columbia.
16. Kouritzin, S. (1999). Face(t)s offirst language loss. Mahwah, NJ: Erlbaum.
17. Lambert, R. D., & Freed, B. F. (eds). (1982). The Loss of Language Skills. MA: Newbury House Publishers.
18. MacΝamara, J. (1967). The linguistic independence of bilinguals. Journal of Verbal Learning and Verbal Behaviour, 6, 729 – 736.
19. Myers-Scotton, C. (2002). Contact Linguistics: Bilingual encounters and grammatical outcomes. New York: Oxford University Press.
20. Oksaar, E. (1971). Code switching as an interactional strategy for developing bilingual competence. Word, 27, 377-85.
21. Olsen, L. (1998). Made in America: Immigrant students in our public schools. New York: The New Press.
22. Olsen, L. (2000). Learning English and learning America: Immigrants in the center of a storm. Theory into Practice, 39(4), 196-202.
23. Olsen, L. & Chen, M. (1988). Crossing the Schoolhouse Border: Immigrant Students and the California Public Schools. San Fransisco: California Tomorrow.
24. Pacini-Ketchabaw, V., Bernhard, J. K., & Freire, M. (2001). Struggling to preserve home language: The experiences of Latino students and families in the Canadian school system. Bilingual Research Journal, 25(1 & 2), 115-145.
25. Paradis, J. & Nicoladis, E. (2007). The influence of dominance and sociolinguistic context on bilingual preschoolers’ language choice. The International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 10, 277-297.
26. Selinger, H. W. (1996). Primary language attrition in the context of
    bilingualism. In W. C. Ritchie & T. K. Bhatia (eds.), Handbook of second language acquisition (605-625). San Diego: Academic Press.
27. Van Overbeke, M. (1972). Introduction au problème du bilinguisme. Paris: Nathan.
28. Veltman, C. J. (1983). Language shift in the United States. Berlin Germany: Mouton Publishers.
29. Weinreich, U. (1953). Languages in Contact. New York: Linguistic Circle of New York.
30. Wiley, T. G., & Valdés, G. (2000). Heritage language instruction in the United States: A time for renewal. Bilingual Research Journal, 24(4), Entire issue.
31. Winford, D. (2003). An Introduction To Contact Linguistics. United Kingdom: Blackwell Publishing.
32. Wong-Fillmore, L. (1991). When learning a second language means losing your first. Early childhood Research Quarterly, 6(3), 323-346.

Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία:

1. Κουτσογιάννης, Δ. & Τσοκαλίδου, Ρ. (2008γ). Διγλωσσία και γλωσσική  εκπαίδευση: αρχές σχεδιασμού μιας παρέμβασης. Στα Πρακτικά της Ημερίδας (10-11/12/2007) Διδασκαλία και μάθηση στο πολυπολιτισμικό σχολείο: διδακτικές  προσεγγίσεις και εκπαιδευτικό υλικό. Θεσσαλονίκη: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο (γυμνάσιο), 69-78.
2. Νικολάου, Γ. (2000).Ένταξη και Εκπαίδευση των Αλλοδαπών Μαθητών στο Δημοτικό Σχολείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
3. Τάμης, Α. Μ. (2006). Οι Έλληνες της Λατινικής Αμερικής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
4. Τσιάκαλος, Γ. (2000).Οδηγός αντιρατσιστικής εκπαίδευσης. Αθήνα:Ελληνικά Γράμματα.
5. Τσοκαλίδου, Ρ. (2004). Το πρώτο μου βιβλίο για τη διγλωσσία. Θεσσαλονίκη: Μπαρμπουνάκης.
6. Τσοκαλίδου, Ρ. (2005). Η αφανής διγλωσσία στο ελληνικό σχολείο.  Επιστήμες αγωγής 3, 37-50.
7. Τσοκαλίδου Ρ. (2009). Πολύδρομο, τεύχος 1ο, Περιοδική έκδοση για τη Διγλωσσία και τον Πολυπολιτισμό στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Θεσσαλονίκη: Πολύδρομο.
8. Τσοκαλίδου, Ρ. (2012). Χώρος για δύο. Θέματα Διγλωσσίας και Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζυγός.
9. Χατζηδάκη, A. (1992). Greek and French in Contact: the Case of Second-Generation Immigrants in Brussels. Πρακτικά του 10ου Διεθνούς Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας (E.E.E.Γ.) ‘’Αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων’’ (σσ. 242-251), Θεσσαλονίκη, 19-21 Δεκεμβρίου 1991. Θεσσαλονίκη, Ελλάδα.

Επιπλέον σύνδεσμοι:

• http://www.polydromo.gr/.
• http://stavrodromiglwsswn.auth.gr/.
• http://moodle.community.ecml.at/.

Δεν υπάρχουν.