Ιστορία ελληνικού και ρωμαϊκού δικαίου

1. Χωροχρονική έκφραση της ιστορικής εξελίξεως του ελληνικού και του ρωμαϊκού δικαίου
2. Οι πηγές του αρχαίου ελληνικού δικαίου
3. Οι Νομοθεσίες του Ζάλευκου και του Χαρώνδα
4. Η Πολιτεία των Λακεδαιμονίων
5. Η πολιτεία των Αθηναίων
6. Η πολιτεία των Κρητών
7. Ρωμαϊκό Δίκαιο
8. Η Βασιλεία
9. Η δημοκρατία
10. Η Αυτοκρατορία

• Αντικειμενικοί Στόχοι μαθήματος
  • Οι φοιτητές /-τριες να μπορούν να εντοπίζουν χρονικά τις μεγάλες αρχαίες ελληνικές νομοθεσίες, να γνωρίζουν τις πηγές του Ελληνικού Δικαίου, βασικά στοιχεία για τη νομοθεσία του Ζάλευκου, του Χαρώνδα, βασικά στοιχεία πολιτειακής οργάνωσης της Πολιτείας Λακεδαιμονίων, της Πολιτείας Αθηναίων και της Πολιτείας Κρητών. Να γνωρίζουν ποιες είναι οι πηγές του ρωμαϊκού δικαίου κατά τις περιόδους της Βασιλείας, της Δημοκρατίας, της Ηγεμονίας και της Δεσποτείας, βασικά χαρακτηριστικά της πολιτειακής οργάνωσης σε καθεμιά. Να εξοικειωθούν με τις κυριότερες πηγές του αρχαίου ελληνικού και του ρωμαϊκού δικαίου (π.χ. Δωδεκάδελτος ρωμαϊκή κωδικοποίηση, Ιουστινιάνεια κωδικοποίηση) και να είναι σε θέση να εντοπίζουν ποια επίδραση άσκησαν σε αρχές και θεσμούς του ισχύοντος δικαίου. Να μπορούν να συγκρίνουν θεσμούς που ίσχυσαν σε διαφορετικές νομοθεσίες και να αναγνωρίζουν δάνεια θεσμών από τη μια νομοθεσία στην άλλη.
• Tι αναμένεται ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, να κατανοεί και να κάνει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος
  • Να συνειδητοποιήσουν ότι νομικά ζητήματα που ετέθησαν στο παρελθόν είναι δυνατό να ανακύπτουν και σήμερα. Να είναι σε θέση να εντοπίζουν νομικά προβλήματα και τις απαντήσεις που δόθηκαν σε αυτά κατά το παρελθόν, σε αρχαίες έννομες τάξεις. Να αντιλαμβάνονται τη σημασία της ιστορικοδικαιικής μελέτης για την πληρέστερη γνώση, κατανόηση και εφαρμογή του ισχύοντος δικαίου. Να γνωρίζουν ποιοι ιστορικοί παράγοντες επέδρασαν στη σύνταξη του ισχύοντος Αστικού Κώδικα. Να είναι σε θέση να περιγράφουν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα και να κάνουν σύγκριση σε επιμέρους δημοκρατικούς θεσμούς με τον τρόπο λειτουργίας τους σήμερα. Να μπορούν να αναφέρουν παραδείγματα θεμελιωδών αρχών δικαίου που διαμορφώθηκαν ήδη από την αρχαιότητα.

Βιβλία - κείμενα (Text/books)

1. Αδάμ – Μαγνήσαλη, Σοφία, Η απονομή της δικαιοσύνης στην αρχαία Αθήνα: 5^ος και 4^ος π.Χ. αι., Αθήνα 2008.
2. Αlfӧldy, Géza, Iστορία της Ρωμαϊκής κοινωνίας, Mετάφραση Άγγελος Χανιώτης, 2^η έκδ., Αθήνα 2003.
3. Βελισσαροπούλου – Καράκωστα, Ι., Θεσμοί της Αρχαιότητας, Ι. Η πόλις, Αθήνα 1987.
4. Biscardi, Arnaldo, Αρχαίο Ελληνικό Δίκαιο, Mετάφραση Παν. Δ. Δημάκης, Αθήνα 2004.
5. Γιούνη Σ. Μαρία, Νόμος πόλεως. Δικαιοσύνη και νομοθεσία στην αρχαία ελληνική πόλιν. Ι. Οι αρχαϊκοί χρόνοι, Θεσσαλονίκη 2006.
6. Γιούνη Σ. Μαρία, Η γένεση του γραπτού νόμου στη δωρική Κρήτη, Θεσσαλονίκη 2011.
7. Γκόφας, Δ. Χ., Ιστορία και εισηγήσεις του ρωμαϊκού δικαίου (τεύχη I-V), Αθήνα 1986-1994.
8. Humbert, Michel, Πολιτικοί και κοινωνικοί θεσμοί της αρχαιότητας, Μετάφραση: Ιωάννης Ε. Τζαμτζής, Αθήνα 2012.
9. MacDowell, D. M., To δίκαιο στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, Μετάφραση Γιώργου Μαθιουδάκη, 5^η έκδοση, Αθήνα 2009.
10. Νάκος, Γεώργιος Π., Ιστορία ελληνικού και ρωμαϊκού δικαίου, Θεσσαλονίκη 1991.
11. Πανταζόπουλος, Ν. Ι., Ρωμαϊκόν Δίκαιον εν διαλεκτική συναρτήσει προς το Ελληνικόν (τεύχη I-III), Θεσσαλονίκη-Αθήναι 1974-1979 (1980).
12. Πετρόπουλος, Γ. Α., Ιστορία και εισηγήσεις του ρωμαϊκού δικαίου, Αθήνα 1963.
13. Rostovtzeff, M., Ρωμαϊκή Ιστορία, Μετάφραση Β. Κάλφογλου, Θεσσαλονίκη 1984.
14. Τζαμτζής, Ιωάννης Ε., Ο Μεσογειακός Κόσμος. Από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου έως τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα (323 – 44 π.Χ.). Συνοπτική πολιτική και θεσμική ιστορία. Αθήνα 2014.
15. Τουρτόγλου, Μ. Α., Ιστορία του Ρωμαϊκού Δικαίου Ι, Αθήνα – Κομοτηνή 1980.
16. Τριανταφυλλόπουλος, Ι., Ελληνικά δίκαια, Αθήνα 1978.  
17. Τρωιάνος, Σπ. & Βελισσαροπούλου, Ι. – Καράκωστα, Ιστορία δικαίου, 4^η έκδοση, Αθήνα 2010.
18. Τρωιάνος, Σπύρος Ν., Εισηγήσεις Βυζαντινού Δικαίου, Αθήνα 2014.
19. Wilcken, Ulrich, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Μετάφραση Ιω. Τουλουμάκου, 9^η έκδοση, Αθήνα 1976.

 Online readings

• Ιστοσελίδα Ελληνικής Εταιρείας Ιστορίας του Δικαίου (περιλαμβάνει και συνεχώς επικαιροποιημένη διεθνή βιβλιογραφία ιστορίας του δικαίου)
  http://greeklegalhistory.com/Melh.htm
• Ηλεκτρονική σελίδα με θέμα “Μια Μέρα Στα Αθηναϊκά Δικαστήρια”. Συνεργασίας του Iδρύματος Mείζονος Eλληνισμού με Ηλία Αρναούτογλου, ΚΕΙΕΔ (Ακαδημία Αθηνών).
  http://ift.tt/1dJ82BB
• Ιστοσελίδα με συνεχώς επικαιροποιημένη βιβλιογραφία αρχαίου ελληνικού δικαίου
  http://www.sfu.ca/nomoi/
• Ιστοσελίδα του Παν/μίου της Γλασκώβης με πηγές, βιβλιογραφία και άλλες πληροφορίες για την Ιστορία του Ρωμαϊκού Δικαίου
  http://www.iuscivile.com/
• Kείμενο Εισηγήσεων (Institutiones) Γαϊου
  http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Pdf/Gai_David_1964.pdf
• Kείμενο Εισηγήσεων (Institutiones) από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση (Corpus Iuris Civilis)
  http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/iust_institut.html
• Κείμενο Πανδέκτη (Digesta) από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση (Corpus Iuris Civilis)
  http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/digest.htm
• Kείμενο Κώδικα (Codex) από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση (Corpus Iuris Civilis)
  http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/codjust.htm
• Kείμενο Νεαρών (Novellae) από την Ιουστινιάνειο Κωδικοποίηση (Corpus Iuris Civilis)
  http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/Novellae.htm

Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος

• Bιβλιοθήκη Νομικής Σχολής, Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφίας, Κοινωνιολογίας Δικαίου
  Corpus Iuris Civilis (ιουστινιάνεια κωδικοποίηση), έκδ. Krueger, Paul, Mommsen, Theodor, 1817 – 1903: KJA1063.C67

Δεν υπάρχουν

Διδάσκουσα: Παπακωνσταντίνου Καλλίοπη, Επίκουρη Καθηγήτρια

Συνεργάτις Υποστήριξης: Διαμαντοπούλου Μαριάνθη-Ελένη

Οι φοιτητές του τμήματος Νομικής

1. Γεωργίου Π. Νάκου, Ιστορία Ελληνικού και Ρωμαϊκού Δικαίου, Θεσσαλονίκη 1991.
2. Τρωιάνος, Σπ. & Βελισσαροπούλου, Ι. – Καράκωστα, Ιστορία δικαίου, 4^η έκδοση, Αθήνα 2010.
3. Humbert, Michel, Πολιτικοί και κοινωνικοί θεσμοί της αρχαιότητας, Μετάφραση: Ιωάννης Ε. Τζαμτζής, Αθήνα 2012