Αυταρχισμός και δημοκρατία στο σχολείο και στη σχολική τάξη

Στην ενότητα αυτή εισάγονται, αναλύονται και συζητούνται ορισμένα βασικά στοιχεία, ιδιαίτερα εκείνες οι πλευρές της προοδευτικής παιδαγωγικής, οι οποίες σχετίζονται με τις σχολικές πρακτικές.

Η παραδοσιακή παιδαγωγική, όπως αναφέραμε, έχει ως αφετηρία και κέντρο της τον/την εκπαιδευτικό, ο/η οποίος/α διδάσκει στους/στις μαθητές/τριες που οφείλουν να μάθουν. Στην προσέγγιση αυτή απορρίπτεται το σκληρό Αναλυτικό πρόγραμμα και προτείνεται η εμπιστοσύνη στον αυθορμητισμό, στη «ζεστασιά» και χαρά της γνώσης. . Το παιδί μαθαίνει με το ρυθμό του η πειθαρχία, η εξουσία & οι παραδοσιακές τεχνικές διδασκαλίας, ενώ δίδεται έμφαση στη θέρμη, στον αυθορμητισμό & στη χαρά. Το σχολείο επιδιώκει τη σύνδεση με τους γονείς & την τοπική κοινωνία.

Έμφαση δίδεται ακόμη στην ανακάλυψη της γνώσης, στην ομαδικότητα, στη συνεργασία Η προοδευτική παιδαγωγική εισήγαγε την προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία ο/η μαθητής/τρια πρέπει στο σχολείο να μάθει να μαθαίνει. Αυταρχικότητα, επανάληψη & απομνημόνευση, έλεγχος & τιμωρίες και αυθεντία του/της εκπαιδευτικού αντικαθίστανται από μια σχέση ισότιμη, όπου ο/η δάσκαλος/α είναι μια οδηγός, μία οργανώτρια γνώσεων, μία πάροχος ερεθισμάτων, η/ο οποία/ος διευκολύνει τις μαθήτριες στην πρόσβαση στις πηγές και στη γνώση. Τα παιδιά μαθαίνουν, αφού είναι από τη φύση τους πρόθυμα, δημιουργικά & περίεργα.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, το περιβάλλον γίνεται πιο άνετο και χαλαρό (επιτρεπτικότητα απέναντι στα λάθη, στις παραλήψεις και στις όχι σωστές συμπεριφορές).

Στο τελευταίο μέρος της ενότητας εισάγεται η προσέγγιση του παιδοκεντρισμού και οι τονίζονται οι πιθανές παρερμηνείες σε μια πρόσληψη με βάση την οποία, τα παιδιά αν αφεθούν στην τύχη τους, όχι μόνον δε θα προσλάβουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να παλέψουν για ένα καλύτερο μέλλον, για μια καλύτερη κοινωνία, αλλά και δε θα είναι σε θέση να απελευθερώσουν τους εαυτούς τους από ιδεολογίες, δεισιδαιμονίες και παραδοχές που στοχεύουν στην διατήρηση των κοινωνικών ανισοτήτων, διακρίσεων και αδικιών.

Λέξεις Κλειδιά: προοδευτική παιδαγωγική, παιδοκεντρισμός, νέα αγωγή