Γλώσσα και κοινωνία
Πολίτης Περικλής
Στόχος του μαθήματος είναι η επαφή των φοιτητών με την κοινωνιογλωσσολογία της μαζικής επικοινωνίας και η διαμόρφωση γλωσσικής επίγνωσης γύρω από θεμελιώδη ζητήματα ανάλυσης της νέας ελληνικής. Συγκεκριμένα, μελετάται, στο πλαίσιο της νεοελληνικής κοινωνίας, η σχέση της γλώσσας με τη μαζική επικοινωνία και ενημέρωση, την πολιτική και την ιδεολογία, την εθνικότητα, την κοινωνική τάξη, το φύλο, την ηλικία, την ταυτότητα. Παράλληλα, αναλύονται όψεις της νέας ελληνικής που συνδέονται άμεσα με τη δημόσια χρήση της, όπως, για παράδειγμα, οι γραμματικές και τα λεξικά της νέας ελληνικής, η ορθογραφία και το γλωσσικό λάθος, τα ξένα δάνεια και οι νεολογισμοί, τα λαϊκά και τα λόγια στοιχεία.
Λιγότερα
Στόχος του μαθήματος είναι η επαφή των φοιτητών με την κοινωνιογλωσσολογία της μαζικής επικοινωνίας και η διαμόρφωση γλωσσικής επίγνωσης γύρω από θεμελιώδη ζητήματα ανάλυσης της νέας ελληνικής. Συγκεκριμένα, μελετάται, στο πλαίσιο της νεοελληνικής κοινωνίας, η σχέση της γλώσσας με τη μαζική επικοινωνία και ενημέρωση, την πολιτική και την ιδεολογία, την εθνικότητα, την κοινωνική τάξη, το φύλο, την ηλικία, την ταυτότητα. Παράλληλα, αναλύονται όψεις της νέας ελληνικής που συνδέονται άμεσα με τη δημόσια χρήση της, όπως, για παράδειγμα, οι γραμματικές και τα λεξικά της νέας ελληνικής, η ορθογραφία και το γλωσσικό λάθος, τα ξένα δάνεια και οι νεολογισμοί, τα λαϊκά και τα λόγια στοιχεία.
Στόχος του μαθήματος είναι η επαφή των φοιτητών με την κοινωνιογλωσσολογία της μαζικής επικοινωνίας και η διαμόρφωση γλωσσικής επίγνωσης γύρω από θεμελιώδη ζητήματα ανάλυσης της νέας ελληνικής. Συγκεκριμένα, μελετάται, στο πλαίσιο της νεοελληνικής κοινωνίας, η σχέση της γλώσσας με τη μαζική επικοινωνία και ενημέρωση, την πολιτική και την ιδεολογία, την εθνικότητα, την κοινωνική τάξη, το φύλο, την ηλικία, την ταυτότητα. Παράλληλα, αναλύονται όψεις της νέας ελληνικής που συνδέονται άμεσα με τη δημόσια χρήση της, όπως, για παράδειγμα, οι γραμματικές και τα λεξικά της νέας ελληνικής, η ορθογραφία και το γλωσσικό λάθος, τα ξένα δάνεια και οι νεολογισμοί, τα λαϊκά και τα λόγια στοιχεία.
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
Το μάθημα περιλαμβάνει μια σειρά διαφορετικών θεμάτων όπως: η γλώσσα των ΜΜΕ, ο πολιτικός λόγος, γλώσσα και διαδίκτυο, γλώσσα των νέων, γλωσσικός σεξισμός, γλώσσα και κοινωνική τάξη, ταυτότητες, γλωσσικό λάθος, κοινωνική διγλωσσία, ξένα δάνεια και νεολογισμοί.
Διδάσκοντες
Διδάσκων: Περικλής Πολίτης, Αναπληρωτής Καθηγητής
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου:
Γιομελάκης Δημήτριος, Δημοσιογράφος, Υποψήφιος διδάκτορας Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε.
Γκάλιος Κωνσταντίνος, Ηλεκτρονικός μηχανικός
Βιντεοσκόπηση - Επεξεργασία Υλικού:
Γκάλιος Κωνσταντίνος, Ηλεκτρονικός μηχανικός
Γιομελάκης Δημήτριος,Δημοσιογράφος, Υποψήφιος διδάκτορας Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε.
Προαπαιτούμενα
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Μαθησιακοί στόχοι
Οι φοιτητές αναμένεται
- να μπορούν, ως μελλοντικοί επαγγελματίες, να ερμηνεύουν τα γεγονότα που εξιστορούν μέσα σε κατάλληλα πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα
- να μπορούν να εκφράσουν, σε άρθρα γνώμης, τεκμηριωμένες απόψεις για αμφιλεγόμενα θέματα όπως ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, ο σεξισμός κ.λπ.
- να αποκτήσουν επίγνωση των γλωσσικών λαθών, και στον προφορικό αλλά και στον γραπτό λόγο
- να κάνουν εύστοχες υφολογικές επιλογές ανάμεσα στην υψηλή γλωσσική ποικιλία, που αντιπροσώπευε κάποτε η Καθαρεύουσα, και τη χαμηλή γλωσσική ποικιλία, που αντιπροσώπευε κάποτε η Δημοτική
- να διαμορφώσουν σαφή στάση απέναντι στα ξένα δάνεια και τους νεολογισμούς
Ομάδα στόχος
- Οι φοιτητές του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ.
- Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή Γλώσσα και Κοινωνία.
Μέθοδοι διδασκαλίας
Πρόσωπο με πρόσωπο.
Μέθοδοι αξιολόγησης
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Α.-Φ. Χριστίδης (επιμέλεια) (2001). Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Βιβλιογραφία
Online readings - Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος
- Παπαναστασίου Γιώργος (2008). Νεοελληνική ορθογραφία. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. http://search.lib.auth.gr/Record/913959
- Χάρης Γ. (επιμ.) (2003) Δέκα μύθοι για την ελληνική γλώσσα. Αθήνα: Πατάκης. http://search.lib.auth.gr/Record/507783
- Boardman Mark (2005). The Language of Websites. London & New York: Routledge. http://search.lib.auth.gr/Record/506536
- Crystal David (2006). Language and the Internet. Cambridge: Cambridge University Press. http://search.lib.auth.gr/Record/436205
- Beard Adrian (2000). The Language of Politics. London & New York: Routledge. http://search.lib.auth.gr/Record/412621
- Myers Greg (2010). Discourse of Blogs and Wikis. London & New York: Continuum. http://search.lib.auth.gr/Record/946412
Βιβλία (Books)
- Πολίτης Περικλής (2014). Η γλώσσα της τηλεοπτικής ενημέρωσης. Τα δελτία ειδήσεων της ελληνικής τηλεόρασης (1980-2010). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών.
- Androutsopoulos J. & A. Georgakopoulou (2003). Discourse construction of youth identities. Amsterdam: John Benjamins.
- Παυλίδου Θεοδοσία-Σούλα (επιμέλεια) (2006). Γλώσσα-Γένος-Φύλο. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών.
- Μπασλής Ι.Ν. (1988). Κοινωνική-Γλωσσική Διαφοροποίηση και Σχολική Επίδοση. Αθήνα: Νέα Παιδεία.
- Coupland Nikolas (2007). Style. Language Variation and Identity. Cambridge: Cambridge University Press.
Το μάθημα περιλαμβάνει μια σειρά διαφορετικών θεμάτων όπως: η γλώσσα των ΜΜΕ, ο πολιτικός λόγος, γλώσσα και διαδίκτυο, γλώσσα των νέων, γλωσσικός σεξισμός, γλώσσα και κοινωνική τάξη, ταυτότητες, γλωσσικό λάθος, κοινωνική διγλωσσία, ξένα δάνεια και νεολογισμοί.
Διδάσκων: Περικλής Πολίτης, Αναπληρωτής Καθηγητής
Συνεργάτης Ανάπτυξης Περιεχομένου:
Γιομελάκης Δημήτριος, Δημοσιογράφος, Υποψήφιος διδάκτορας Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε.
Γκάλιος Κωνσταντίνος, Ηλεκτρονικός μηχανικός
Βιντεοσκόπηση - Επεξεργασία Υλικού:
Γκάλιος Κωνσταντίνος, Ηλεκτρονικός μηχανικός
Γιομελάκης Δημήτριος,Δημοσιογράφος, Υποψήφιος διδάκτορας Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε.
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Οι φοιτητές αναμένεται
- να μπορούν, ως μελλοντικοί επαγγελματίες, να ερμηνεύουν τα γεγονότα που εξιστορούν μέσα σε κατάλληλα πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα
- να μπορούν να εκφράσουν, σε άρθρα γνώμης, τεκμηριωμένες απόψεις για αμφιλεγόμενα θέματα όπως ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, ο σεξισμός κ.λπ.
- να αποκτήσουν επίγνωση των γλωσσικών λαθών, και στον προφορικό αλλά και στον γραπτό λόγο
- να κάνουν εύστοχες υφολογικές επιλογές ανάμεσα στην υψηλή γλωσσική ποικιλία, που αντιπροσώπευε κάποτε η Καθαρεύουσα, και τη χαμηλή γλωσσική ποικιλία, που αντιπροσώπευε κάποτε η Δημοτική
- να διαμορφώσουν σαφή στάση απέναντι στα ξένα δάνεια και τους νεολογισμούς
- Οι φοιτητές του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ.
- Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή Γλώσσα και Κοινωνία.
Πρόσωπο με πρόσωπο.
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
- Α.-Φ. Χριστίδης (επιμέλεια) (2001). Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Online readings - Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος
- Παπαναστασίου Γιώργος (2008). Νεοελληνική ορθογραφία. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. http://search.lib.auth.gr/Record/913959
- Χάρης Γ. (επιμ.) (2003) Δέκα μύθοι για την ελληνική γλώσσα. Αθήνα: Πατάκης. http://search.lib.auth.gr/Record/507783
- Boardman Mark (2005). The Language of Websites. London & New York: Routledge. http://search.lib.auth.gr/Record/506536
- Crystal David (2006). Language and the Internet. Cambridge: Cambridge University Press. http://search.lib.auth.gr/Record/436205
- Beard Adrian (2000). The Language of Politics. London & New York: Routledge. http://search.lib.auth.gr/Record/412621
- Myers Greg (2010). Discourse of Blogs and Wikis. London & New York: Continuum. http://search.lib.auth.gr/Record/946412
Βιβλία (Books)
- Πολίτης Περικλής (2014). Η γλώσσα της τηλεοπτικής ενημέρωσης. Τα δελτία ειδήσεων της ελληνικής τηλεόρασης (1980-2010). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών.
- Androutsopoulos J. & A. Georgakopoulou (2003). Discourse construction of youth identities. Amsterdam: John Benjamins.
- Παυλίδου Θεοδοσία-Σούλα (επιμέλεια) (2006). Γλώσσα-Γένος-Φύλο. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών.
- Μπασλής Ι.Ν. (1988). Κοινωνική-Γλωσσική Διαφοροποίηση και Σχολική Επίδοση. Αθήνα: Νέα Παιδεία.
- Coupland Nikolas (2007). Style. Language Variation and Identity. Cambridge: Cambridge University Press.
Εισαγωγή στη ύλη και στις θεματικές του μαθήματος. Αναφορά βασικών εννοιών-στόχοι.
Λέξεις Κλειδιά: εισαγωγή, γλώσσα, γλώσσα και κοινωνία
Οι θεματικές της συγκεκριμένης ενότητας περιλαμβάνουν: τι σημαίνει «πολιτική»; πολιτική και ιδεολογία, η (πολιτική) γλώσσα ως μηχανισμός ελέγχου της σκέψης, η γλώσσα της πολιτικής και των πολιτικών, η γλώσσα της πειθούς – η δύναμη της ρητορικής, αναπαραστάσεις πολιτικού λόγου στα μέσα ενημέρωσης.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα, πολιτική, ιδεολογία, πολιτικός λόγος, ρητορική
Το μάθημα διαιρείται σε τρεις επιμέρους ενότητες: η αρχική σελίδα των διαδικτυακών εφημερίδων, οι διαδικτυακές ειδήσεις και τα χαρακτηριστικά τους, ιστολόγια και διαδικτυακή δημοσιογραφία.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα, διαδίκτυο, αρχική σελίδα, διαδικτυακές εφημερίδες, διαδικτυακές ειδήσεις, ιστολόγια, διαδικτυακή δημοσιογραφία, online journalism
Το μάθημα διαιρείται στις εξής επιμέρους ενότητες: η κοινή νεοελληνική των ΜΜΕ (τυποποίηση, μεταβολή και νέα προφορικότητα), εννοιακές μεταφορές και λεξικές συμπαραθέσεις σε τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, και δημοσιογραφικός λόγος και γλωσσική επίγνωση των δημοσιογράφων.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα των ΜΜΕ, δημοσιογραφικός λόγος, κοινή νεοελληνική των ΜΜΕ, τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η Γλώσσα των νέων. Ορισμός, βασικά χαρακτηριστικά, στοιχεία της νεανικής επικοινωνίας, το νεανικό λεξιλόγιο, κοινωνικά χαρακτηριστικά και γλωσσικές στάσεις.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα των νέων, λεξιλόγιο, νεανική επικοινωνία
Η συγκεκριμένη ενότητα αναφέρεται στο ζήτημα του γλωσσικού σεξισμού και τη σχέση με τα Μέσα. Η επικοινωνιακή ικανότητα και τα δύο φύλα, μοντέλα ανάλυσης και κατανόησης των διαφορών των φύλων στη χρήση της γλώσσας, ο γλωσσικός σεξισμός στον Τύπο και βασικά χαρακτηριστικά.
Λέξεις Κλειδιά: γλωσσικός σεξισμός, γλωσσικός σεξισμός και μέσα, δύο φύλα, τύπος
Το μάθημα πραγματεύεται θέματα όπως γλώσσα και εθνική ταυτότητα, εθνοτική πλειονότητα-μειονότητα, εθνικότητα, εθνική ταυτότητα-χαρακτηριστικά, η γλώσσα της προκατάληψης και ο εθνικιστικός λόγος.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα και εθνικισμός, εθνική ταυτότητα, εθνοτική πλειονότητα, εθνοτική μειονότητα, γλώσσα της προκατάληψης, εθνικιστικός λόγος
Η έννοια της κοινωνικής τάξης , γλώσσα και κοινωνική διαστρωμάτωση, περιπτώσεις κοινωνικής και γλωσσικής διαφοροποίησης, περιορισμένος και επεξεργασμένος γλωσσικός κώδικας-χαρακτηριστικά.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα και κοινωνική τάξη, κοινωνική και γλωσσική διαφοροποίηση, επεξεργασμένος γλωσσικός κώδικας
Ορισμοί του ύφους, σχετικές θεωρίες και μελέτες, προσωπικό ύφος και υφολογική μεταβολή, λόγος- ταυτότητα και εαυτός.
Λέξεις Κλειδιά: γλώσσα και ταυτότητα, ύφος, ταυτότητα, γλώσσα
Το ζήτημα του γλωσσικού λάθους. Ορισμός και προβλήματα, κατηγορίες γλωσσικών λαθών και η ερμηνεία τους, λάθη που αφορούν το γλωσσικό σύστημα , λάθη που αφορούν τη χρήση της γλώσσας και λάθη που αφορούν τη γραπτή μορφή της γλώσσας.
Λέξεις Κλειδιά: γλωσσικό λάθος, ερμηνεία, χρήση, μορφή, γλώσσα
Πηγές και τρόποι δανεισμού, προσαρμογή των δανείων, ο λεξιλογικός δανεισμός στη νέα ελληνική, ειδικές κατηγορίες δανείων, άλλα προϊόντα δανεισμού.
Λέξεις Κλειδιά: γλωσσικός δανεισμός, δάνεια, κατηγορίες, προσαρμογή
Ασκήσεις - Ερωτήσεις κατανόησης του μαθήματος
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 6094
Αρ. Προβολών : 43250
