Δίκαιο των Ανηλίκων

Πιτσελά Αγγελική

Περιγραφή

Αναπτύσσονται οι ειδικές διατάξεις του ουσιαστικού, δικονομικού και σωφρονιστικού ποινικού δικαίου των ανηλίκων. Επιχειρείται μια συγκριτική ανάλυση του νομικού πλαισίου και της έκτασης, δομής και πορείας της εγκληματικότητας των ανήλικων. Τελικά εξετάζονται μεταρρυθμιστικές προτάσεις για τη μεταχείριση ανηλίκων δραστών εγκλημάτων ενόψει των πορισμάτων που απέφεραν διεθνείς εμπειρικές εγκληματολογικές έρευνες.

 

CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα
Διδάσκοντες

Διδάσκουσα: Αγγελική Γ. Πιστελά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

http://www.law.auth.gr/el/staff-criminal-pitsela

 

 

Μαθησιακοί στόχοι

Η κατανόηση του δικαίου των ανηλίκων, η εμπέδωση ότι πρόκειται για ένα αντικείμενο, το οποίο αν και δε συνιστά αυτοτελές δίκαιο, ωστόσο απαιτεί ιδιαίτερη μεταχείριση και προσέγγιση. Η έμφαση ότι η εγκληματικότητα των ανηλίκων καθώς και των νεαρών ενηλίκων θα πρέπει να τυγχάνει ευμενούς μεταχείρισης με επιείκεια και κατανόηση. Η διασάφηση ότι εντός του δικαίου των ανηλίκων υπάγονται όλοι οι κανόνες που αφορούν του ανηλίκους και όχι μόνο αυτοί που εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που τελούν πράξεις παράνομες.

Προαπαιτούμενα
  • Δεν υπάρχουν υποχρεωτικά προαπαιτούμενα μαθήματα.
  • Για την ευχερή παρακολούθηση του φοιτητή, καλό θα ήταν ο φοιτητής να έχει παρακολουθήσει προηγουμένως γενικό ποινικό δίκαιο και ποινική δικονομία.  
Βιβλιογραφία
  1. Δημόπουλος Χ./ Κοσμάτος Κ., Δίκαιο Ανηλίκων, θεωρία και πράξη, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2010. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 111108 http://search.lib.auth.gr/Record/999387
  2. Κουράκης Ν., Δίκαιο παραβατικών ανηλίκων. Στο μεταίχμιο ποινικού δικαίου και εγκληματολογίας, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα- Κομοτηνή 2012. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 22816719 http://search.lib.auth.gr/Record/506075
  3. Πιτσελά Αγγελική, Η ποινική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων, 6η έκδοση, εκδ. Σάκκουλα ε.ε., 2012. Κωδικός Βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ: 22712511 http://search.lib.auth.gr/Record/913797

 

Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία:

Αλεξιάδη, Σ. (1970) Πρακτική και σκοπιμότης της ποινικής ευθύνης των γονέων εις τας περιπτώσεις παιδικής εγκληματικότητας (άρθρ. 360 Π.Κ.). Αρχείον Νομολογίας 21, 265-267.

-                    , (1990) Προς απο εγκληματοποίηση του (Ποινικού) Δικαίου των Ανηλίκων. Στο: Λ. Μπεζέ (Επιμ.), Πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων, 161-172 (επίσης, στο: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. ΝΟΜΟC. Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών. Χαριστήρια στον Ιωάννη Δεληγιάννη. Τρίτο Μέρος. Θεσσαλονίκη 1992, 551-566.

-                    , (1996). Η συνδιαλλαγή θύματος-δράστη. Στο: Β. Αρτινοπούλου, Α. Μαγγανά. Θυματολογία και όψεις θυματοποίησης, 195-204.

-                    , (2007) Η Αποκαταστατική Δικαιοσύνη: Μια άλλη αντιμετώπιση του «εγκληματικού φαινομένου». Τιμητικός Τόμος για τον καθηγητή Ιωάννη Μανωλεδάκη. Τ ΙΙ: Μελέτες Ποινικού Δικαίου - Εγκληματολογίας - Ιστορίας του Εγκλήματος (991-1017). Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα.

Αλεξιάδη, Σ., κ.ά. (1966). Η εγκληματικότης των ανηλίκων εν Θεσσαλονίκη από του 1958 μέχρι του 1965. Εταιρεία Κοινωνικής Αγωγής Εφήβων. Δημοσιεύματα Κέντρου Ερεύνης των Προβλημάτων Ανηλίκων, τ. 2. Θεσσαλονίκη.

Αλεξιάδη, Σ., Πανούση, Γ. (1990). Βασικοί κανόνες για τη μεταχείριση των κρατουμένων. Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα.

Αλεξιάδη, Σ., Πανούση, Γ. (2000). Σωφρονιστικοί Κανόνες. Έκδ. 3η. Αθήνα, Κομοτηνή: Α. Ν. Σάκκουλα.

Ανδρουλάκη, Ν.Κ. (1978) Ποινικό Δίκαιο. Γενικό Μέρος. Τ. Α΄. Αθήναι: Α.Ν. Σάκκουλα.

-                    , (1994) Θεμελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης. Έκδ. 2η. Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/434638

-                    , (2006) Ποινικό Δίκαιο. Γενικό Μέρος. Ι. Θεωρία για το έγκλημα. Έκδ. 2η. Αθήνα: Π.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/879412

-                    , (2007) Θεμελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης. Έκδ. 3η. Αθήνα: Π.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/879408

Αρβανίτη, Γ.Χ. (2005) Η ποινική μεταχείριση των ανηλίκων – Δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος τους. ΠοινΔικ 8, τ. 12, 1447-1448.

Αρχιμανδρίτου, Μ. (1994) Γλώσσα και επικοινωνία στα σωφρονιστικά καταστήματα (με ιδιαίτερες αναφορές στους ανηλίκους), στο έργο της ίδιας: Ειδικά ζητήματα έκτισης των ποινών (1-48). Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/ikee-240392

-                    , (1996). Η διαχρονική εξέλιξη της προσέγγισης της ετικέτας. Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/60861

Της ίδιας, (1998) Τα Boot Camps ως σύγχρονα εναλλακτικά εκτιτικά προγράμματα στις ΗΠΑ. Υπεράσπιση, τ. 3, 701-706.

-                    , (2000) Η ανοικτή έκτιση της ποινής. Μορφές ελαστικότητας στην ιδρυματική διαβίωση των κρατουμένων. Νομ. Διδ. Διατρ. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Βασιλάκη, Μ. (2007) Ο Ν. 3189/2003 για την παραβατικότητα των ανηλίκων και οι δυνατότητες βελτίωσής του. Στο: Κ.Δ. Σπινέλλη (Επιμ.), Στηρίζοντας τον ανήλικο παραβάτη, 33-61.

Baumann, J. (1983) Θεμελιώδεις έννοιες και σύστημα του ποινικού δικαίου (Μτφρ. Ι.Κ. Γιαννίδη, Λ.Γ. Κοτσαλή). Αθήνα: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/352387

Beccaria, C. Περί αδικημάτων και ποινών (Μτφρ. Α. Κοραή σε επανέκδοση). Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη. http://search.lib.auth.gr/Record/294150

Bemmann, G. (1991) Η ιδέα της επανακοινωνικοποίησης σε κρίση (Μτφρ. Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι). Υπεράσπιση, τ. 4, 583-589.

Βουγιούκα, Κ.Ν. (1954). Αναμορφωτικά καταστήματα και ανήλικοι. ΠοινΧρον 4, 517-520.

-                    , (1954) Εγκληματούντες ανήλικοι και ποινικόν μητρώον. ΠοινΧρον 4, 251-254.

-                    , (1956) Συγκριτική έρευνα επί του ποινικού δικαίου των ανηλίκων. Δημοσιεύματα Εταιρείας Προστασίας Αποφυλακιζομένων, τ. 16. Θεσσαλονίκη.

-                    , (1958) Ποινική ανηλικότης. ΠοινΧρον 8, 56-62.

-                    , (1962), Ο δικαστής ανηλίκων και αι παρ' αυτώ βοηθητικαί υπηρεσίαι του ιατρού, του επιμελητού και του παιδαγωγού. Δημοσιεύματα Εταιρείας Προστασίας Αποφυλακιζομένων, τ. 22. Θεσσαλονίκη.

-                    , (1966) Η αστυνομία ως παράγων προλήψεως της εγκληματικότητος των ανηλίκων. Στο: ΑΠΘ. Επιστημονική Επετηρίς Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών (Επιμ.), Τιμητικός Τόμος υπέρ Ηλία Γ. Κυριακόπουλου. Τόμος ΙΓ΄-Β΄ (817-848). Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ.

-                    , (1969) Το εν Ελλάδι ισχύον επί ανηλίκων ουσιαστικόν και δικονομικόν ποινικόν δίκαιον. Θεσσαλονίκη, Αθήναι: ΑΦΟΙ Π. Σάκκουλα (επίσης στο: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Περιοδική έκδοση του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών. Τ. 4ος. Έργο Κ.Ν. Βουγιούκα, τ. 2ο. Θεσσαλονίκη 1992, 1121-1277).

-                    , (1976) Προς ενοποίησιν των ευρωπαϊκών Ποινικών δικαίων των ανηλίκων. Στο: ΑΠΘ. Σχολή ΝΟΕ. Επιστημονική Επετηρίς. Ακροθινία Π.Γ. Βαλληνδά. Τ. Θ΄ (319-343). Θεσσαλονίκη.

-                    , (1976) Ερμηνευτικαί παρατηρήσεις επί της καθ’ ύλην αρμοδιότητος των μονομελών δικαστηρίων ανηλίκων. Στο: ΑΠΘ. Επιστημονική Επετηρίς της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών. Τ. ΙΣΤ΄ εις μνήμην Βασιλείου Θ. Βογιατζή (3-13). Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ.

-                    , (2001) Η εγκληματικότητα των ανηλίκων: Ένας «πονοκέφαλος» για το σύγχρονο νομοθέτη. Στο: Ν. Κουράκη (Επιμ.), Ποινικές επιστήμες στον 21ο αιώνα. Τιμητικός Τόμος για τον καθηγητή Διονύσιο Σπινέλλη. Β΄ Τόμος, 1223-1238.

-                    , (2003) Οι ανήλικοι ως δράστες εγκλημάτων και ως θύματα εγκληματικών πράξεων στους χώρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι συμβάσεις για τα δικαιώματα του παιδιού του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Ο.Η.Ε. Στο: Α. Μαγγανά (Επιμ.), Δικαιώματα του Ανθρώπου - Έγκλημα - Αντεγκληματική Πολιτική. Τιμητικός Τόμος για την Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου. Τ. Β΄, 1487-1512.

Δημήτραινα, Γ.Ν. (1995). Απόλυση εφήβων υπό όρο (από το παρελθόν στο παρόν). Στο: Λ.Χ. Μαργαρίτη, Γ.Ν. Δημήτραινα. Απόλυση ενηλίκων και εφήβων υπό όρο (55-89). Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη. http://search.lib.auth.gr/Record/234570

Ζαχαριάδη Α.Κ. (1998). Περιοριστικοί όροι και έφηβος κατηγορούμενος (Με αφορμή το βουλΣυμβΠλημΑγριν 23/1998). Υπεράσπιση, τ. 6, 1329-1335.

Καλφέλη, Γ.Ε., Μαργαρίτη, Λ.Χ. (1998). Ποινική Δικονομία. Ειδικές διαδικασίες. Τ. Α΄. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη. http://search.lib.auth.gr/Record/337959

Καρανίκα, Δ.Ι. (1948) Σωφρονιστική. Τ. Α΄. Θεσσαλονίκη. http://search.lib.auth.gr/Record/348080

-                    , (1949) Οι επικίνδυνοι ανήλικοι. Δημοσιεύματα Εταιρείας Προστασίας Αποφυλακιζομένων Θεσσαλονίκης, τ. 1. Θεσσαλονίκη.

-                    , (1966) Εγκληματολογία. Αθήναι: ΑΦΟΙ Π. Σάκκουλα.

-                    , (1969-1972) Οι υπεύθυνοι της παρεκτροπής των ανηλίκων. Στο: Επιστημονική Επετηρίς εις μνήμην Κ. Ν. Καραβά. Τ. Ι΄-Α΄. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ. Σχολή Ν.Ο.Ε.

-                    , (1976) Η ενοποίησις του Ποινικού Δικαίου εις τα χώρας της Ευρωπαϊκής Ένώσεως. Στο: ΑΠΘ. Σχολή ΝΟΕ. Επιστημονική Επετηρίς. Ακροθινία Π.Γ. Βαλληνδά. Τ. Θ΄ (93-105). Θεσσαλονίκη.

Καρεκλά, Σ.Ε. (1994). Η βραχυχρόνια περιοριστική της ελευθερίας ποινή. Υπεράσπιση, τ. 2, 267-286.

Καρρά, Α. (2007). Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο. Έκδ. 3η. Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/870413

Κοτζάμπαση, Α. (1989). Η ανάθεση της άσκησης της γονικής μέριμνας σε τρίτον. Σε: Εταιρία Νομικών Βορείου Ελλάδος. Θέματα γονικής μέριμνας, 105-115.

-                    , (2007) Ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη σε δίκες γονικής μέριμνας. Στο: Αφιέρωμα στην Πελαγία Γέσιου-Φαλτσή, Τ. Ι (595-606). Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Α.Π.Θ.

Κουράκη, Ν. Ε. (2003) Δύο πρόσφατα σημαντικά κείμενα για το δίκαιο ανηλίκων. ΠΛογ 3, τ. 1, 401-405.

-                    , (2004) Δίκαιο παραβατικών ανηλίκων. Στο μεταίχμιο ποινικού δικαίου και εγκληματολογίας. Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/506075

-                    , (2004) Η νέα ελληνική νομοθεσία για τους παραβατικούς ανηλίκους (ν. 3189/2003). Από τη θεσμοθέτηση (law in books) στην εφαρμογή (law in action). Πλογ 4, τ. 1, 1-6.

-                    , (2004) Νεαροί κρατούμενοι μετά την έξοδό τους από τα καταστήματα κράτησης. Συμπεράσματα μιας επαναληπτικής έρευνας, Πλογ 4, τ. 6, 2895-2907 (2912).

Μάνεση, Α.Ι. (1992). Η πραγμάτωση της συνταγματικής προστασίας της ανήλικης νεότητας στο ισχύον δίκαιο. Στην: Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Νομικής της Σχολής ΝΟΕ του ΑΠΘ. Χαριστήρια στον Ιωάννη Δεληγιάννη. Τέταρτο Μέρος (209-246). Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ.

Μανιτάκη, Α. (1989). Τα συνταγματικά δικαιώματα των κρατουμένων και η δικαστική τους προστασία. ΠοινΧρον 39, 161-180.

Μανιτάκη, Α., Παπαδοπούλου, Λ. (Επιμ., 2003) Η προοπτική ενός Συντάγματος για την Ευρώπη, Σάκκουλας Αθήνα Θεσσαλονίκη. http://search.lib.auth.gr/Record/501232

Μανουδάκη, Θ. (1998) Συμμορίες ανηλίκων στην Ελλάδα σήμερα. Τα αποτελέσματα μιας έρευνας. ΠοινΔικ 1, τ. 11, 1144.

Μανωλεδάκη, Ι.Ε., (1984) Η παιδική ηλικία ως αυτοτελές έννομο αγαθό. ΝοΒ 32, 1105-1114.

-                    , (χ.χρ.) Τα εγκλήματα σε βάρος των ανηλίκων, σαν παράγοντας ενισχυτικός της παραβατικής συμπεριφοράς. Στο: Ν. Γαβαλά (Επιμ.), Οι νεαροί παραβάτες απέναντι στην κοινωνία, τους θεσμούς, τους νόμους. Κοι¬νω¬νική ένταξη ή αντιπαλότητα; (23-28). Δήμος Θεσσαλονίκης. Γραφείο Νεολαίας.

-                    , (1990) Η προστασία του παιδιού στον Ποινικό Κώδικα. Στο: Α. Παιονίδη (Επιμ.), Κακοποίηση - παραμέληση του παιδιού (45-50).

Μπλεκάτση, Ε. (1984) Η μεταχείριση των ανήλικων εγκληματιών στο γαλλικό και στο ελληνικό δίκαιο. Αρμενόπουλος. Επιστημονική Επετηρίδα ΔΣΘ 5, 125-140.

Μπουμπιώτη, Ε., κ.ά. (1990) Γενικά δημογραφικά στοιχεία εφήβων ιδρυμάτων αγωγής και σωφρονιστικών καταστημάτων. Στο: Λ. Μπεζέ (Επιμ.), Πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων, 95-105.

Πανούση, Γ.Α. (1988). Το «ζητούμενο» στην Εγκληματολογία. Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/331034

-                    , (1988) Η Λαϊκή Επιμόρφωση στις ελληνικές φυλακές σήμερα. Στο έργο του ίδιου. Το «ζητούμενο» στην Εγκληματολογία, 159-223.

-                    , (1988) Εργασία ή εργασιοθεραπεία στη φυλακή; Στο έργο του ίδιου, Το «ζητούμενο» στην Εγκληματολογία, 329-334.

-                    , (1990) Νεανική εγκληματικότητα. Το «παιγνίδι» και η «πρόκληση». Στο: Λ. Μπεζέ (Επιμ.), Πρόληψη και αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων, 61-79.

-                    , (1994) Η βία στην οικογένεια. Στο: Ι. Πανούση, Λ. Δημόπουλου, Β. Καρύδη. Θυματολογικά Κείμενα (62-73). Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα.

-                    , (1995) Αυτο-ομολογούμενη εγκληματικότητα ανηλίκων: Άλλη ανάγνωση των δεδομένων μιας έρευνας. Στο έργο του ίδιου: Το μήνυμα στην εγκληματολογία (405-420). Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/904459

-                    , (2001) Ανάδοχη οικογένεια και αναμορφωτικά μέτρα ανηλίκων: 10 σημεία για συζήτηση. Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 119, 92-95.

Παρασκευόπουλου, Ν.Α. (1986). Μεταξύ τιμωρίας και θεραπείας: Τα μέτρα ασφαλείας του ποινικού κώδικα. Στο: Τομέας Ποινικών Επιστημών Τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών. Μνήμη Ν. Χωραφά, Η. Γάφου, Κ. Γαρδίκα. Τ. Β΄ (227-248). Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα.

-                    , (1995) Η ποινική ευθύνη των ανηλίκων και το ελληνικό ποινικό δίκαιο. Στο: “Άρσις”. Εταιρεία Κοινωνικής υποστήριξης Νέων. NACRO. National Association for the Care and Resettlement of Offenders: Νεανική παραβατικότητα και επαγγελματική ένταξη. Συγκριτική μελέτη για τις αναπτυσσόμενες πολιτικές στην Ελλάδα και Βρετανία (45-52). Αθήνα: “Άρσις”.

Πιτσελά, Α. (1992). Μέτρηση της εγκληματικότητας με έρευνες θυματοποίησης. Εναλλακτική λύση ή συμπλήρωμα στις εγκληματολογικές στατιστικές; Συμβολή στον πανηγυρικό τόμο για τα εικοσάχρονα του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης (429-445). Θεσσαλονίκη.

-                    , (1994) Δίκαιο των Ανηλίκων. Διδακτικές Σημειώσεις. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ.

-                    , (1996) Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Εξελικτικές τάσεις και στρατηγικές μεταρρύθμισης του ποινικού δικαίου ανηλίκων σε διεθνή σύγκριση» (Greifswald/ Γερμανίας από τις 26.-31.8.1995). Υπεράσπιση, τ. 1, 195-206.

-                    , (1996) Συνέδριο της «Γερμανικής Ένωσης για τα Δικαστήρια Ανηλίκων και τις Υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων» με θέμα «Κοινωνικές αλλαγές και εγκληματικότητα των ανηλίκων. Νέες προκλήσεις για την απονομή δικαιοσύνης σε ανηλίκους, την πολιτική και την κοινωνία» (Potsdam/Γερμανίας από τις 23.-27.9.1995). Υπεράσπιση, τ. 2, 427-454.

-                    , (1996) Σύγχρονες μεταρρυθμιστικές τάσεις στην αντιμετώπιση ανήλικων δραστών εγκλημάτων - ειδικότερα στο δίκαιο της Γερμανίας. Στο: Μνήμη ΙΙ Ι. Δασκαλόπουλου, Κ. Σταμάτη, Χρ. Μπάκα. Τομέας Ποινικών Επιστημών Τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών. Επιμ. Ν.Ε. Κουράκη. Τ. Γ΄ (1005-1052). Αθήνα: Α.Ν. Σάκκουλα

-                    , (1996) Προσωρινή κράτηση των ανηλίκων στη Δυτική Γερμανία - Τάσεις, προοπτικές και προβλήματα. Στο: Ενημερωτικό δελτίο του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης με Ανθρωπιστική Αντεγκληματική Πολιτική, 13/29, 17-43.

-                    , (1998) Η εξωδικαστηριακή διευθέτηση της αξιόποινης πράξης στο Νόμο για τα Δικαστήρια Ανηλίκων της Αυστρίας. Υπεράσπιση, τ. 1, 207-227.

-                    , (1999). Η εκπαίδευση των κρατουμένων ως παράγοντας κοινωνικής τους επανένταξης. Στο: G. Bemmann, Δ. Σπινέλλη (Επιμ.), Ποινικό δίκαιο - Ελευθερία -Κράτος δικαίου. Τιμητικός Τόμος για τον Γ.-Α. Μαγκάκη (647-671). Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα.

-                    , (1999). Η κοινωνική αρωγή προς τους δράστες εγκλημάτων στο σύστημα της γερμανικής ποινικής δικαιοσύνης - Νομικό πλαίσιο και πράξη. Υπεράσπιση, τ. 2, 541-575.

-                    , (1999). Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού και η απονομή δικαιοσύνης σε ανηλίκους. Υπεράσπιση, τ. 6, 1549-1575.

-                    , (2000). Η παράκαμψη της ποινικής διαδικασίας στους κόλπους της αυστριακής απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους. Στο: Η. Δασκαλάκη, κ.ά. (Επιμ.), Εγκληματίες και θύματα στο κατώφλι του 21ου αιώνα. Αφιέρωμα στη μνήμη Ηλία Δασκαλάκη, 553-580.

-                    , (2000). Προτάσεις για μια ορθολογική αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων στην Ελλάδα στο κατώφλι της νέας χιλιετίας. Υπεράσπιση, τ. 1, 153-188.

-                    , (2000). H προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των νεαρών κρατουμένων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Υπεράσπιση, τ. 3, 673-710.

-                    , (2000). Πρότυπος νόμος των Ηνωμένων Εθνών για το σύστημα της δικαιοσύνης ανηλίκων. Στο: Ενημερωτικό Δελτίο του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης με Ανθρωπιστική Αντεγκληματική Πολιτική 17/33, 25-55 (με περίληψη στη γερμανική). Θεσσαλονίκη.

-                    , (2001). Αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου και ανάγκες κοινωνικο-ψυχολογικής στήριξης νέων κατά και μετά τον χρόνο της κράτησης. Στο: Ν. Κουράκη (Επιμ.), Οι ποινικές επιστήμες στον 21ο αιώνα. Τιμητικός Τόμος για τον καθηγητή Διονύσιο Σπινέλλη. Β΄ Τόμος, 885-914.

-                    , (2001). Αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου και ανάγκες κοινωνικο-ψυχολογικής στήριξης νέων κατά και μετά τον χρόνο της κράτησης. Συγκριτική εμπειρική έρευνα νεαρών κρατουμένων στις Κάτω Χώρες, Ελλάδα και Γερμανία. ΠοινΔικ 4, τ. 8-9, 881-892.

-                    , (2002). Το σωφρονιστικό σύστημα για ανηλίκους σε ελληνογερμανική σύγκριση - Αποτελέσματα μιας έρευνας. Στο: Ενημερωτικό Δελτίο του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης 19/35, 7-36.

-                    , (2003) Διεθνή κείμενα σωφρονιστικής πολιτικής. Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/477114

-                    , (2003α). Ο Πρότυπος Νόμος των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο Ανηλίκων. ΠοινΔικ 6, τ. 8-9, 995-1005.

-                    , (2003β) Σύστημα δικαιοσύνης για ανηλίκους: Πρότυποι κανόνες των Ηνωμένων Εθνών. Στο: Ν.Ε. Κουράκη (Επιμ.), Αντεγκληματική Πολιτική ΙΙΙ, 191-241.

-                    , (2003) Ο ανήλικος ως θύμα του εγκλήματος. Στο: Α. Μαγγανά (Επιμ.), Δικαιώματα του Ανθρώπου - Έγκλημα - Αντεγκληματική Πολιτική. Τιμητικός Τόμος για την Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου. Τ. Β΄, 1139-1165.

-                    , (2003) Τάσεις διεθνοποίησης του ποινικού δικαίου ανηλίκων - Η σημασία των διεθνών ελάχιστων κανόνων στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων στην Ελλάδα. Στο: Ι. Μανωλεδάκη, C. Prittwitz (Επιμ.), Διεθνοποίηση του ποινικού δικαίου, 243-270.

-                    , (2003). Οι διεθνείς και ευρωπαϊκοί ελάχιστοι κανόνες για την προστασία ανηλίκων που έχουν στερηθεί την ελευθερία τους - Από τη θεωρία στην πράξη. Στο: Τιμητικός Τόμος για τον Νικόλαο Κ. Ανδρουλάκη (1201-1231). Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα.

-                    , (2006). Η κοινωνική αρωγή στο πεδίο της ποινικής δικαιοσύνης. Έκδ. 2η. Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/804862  

-                    , (2007). Η αναμόρφωση της ελληνικής ποινικής νομοθεσίας ανηλίκων. Στο: Τιμητικός Τόμος για τον καθηγητή Ιωάννη Μανωλεδάκη. Τ ΙΙ: Μελέτες Ποινικού Δικαίου - Εγκληματολογίας - Ιστορίας του Εγκλήματος (571-596). Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα.

-                    , (2007). Έκταση, φύση και εξέλιξη της εγκληματικότητας των ναρκωτικών στην Ελλάδα. Αφιέρωμα στην Πελαγία Γέσιου-Φαλτσή, Τ. ΙΙ (1207-1230). Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη.

-                    , (2007) Η εισαγωγή του θεσμού της εισαγγελικής παράκαμψης στο ποινικό δίκαιο ανηλίκων. Στο: Χαρμόσυνο Φαίδωνα Ι. Κοζύρη (369-398). Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα.

-                    , (2007). Πρόσφατες εξελίξεις στους τρόπους αντιμετώπισης της εγκληματικότητας των ανηλίκων. Πλογ 7, τ. 4, 1263-176.

-                    , (2007). Ο νόμος για την αναμόρφωση της ποινικής νομοθεσίας ανηλίκων στην Ελλάδα – ένα πρώτο βήμα για τη μεταρρύθμιση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους. Επιθεώρηση Κυπριακού και Ευρωπαϊκού Δικαίου, τ. 5, 259-298.

Πιτσελά, Α., Nagy, F. (1997). Η ποινική μεταχείριση των ανηλίκων στην Ουγγαρία. Υπεράσπιση, τ. 5, 1137-1154.

Πιτσελά, Α., Sagel-Grande, I., Hillmer, J. (2001). Νεαροί εγκληματίες στα ελληνικά, ολλανδικά και γερμανικά καταστήματα κράτησης. Στο: Ενημερωτικό Δελτίο του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης με Ανθρωπιστική Αντεγκληματική Πολιτική 18/34, 60-89.

Πιτσελά, Α., Stαndo-Kawecka, B. (1996). Εξελικτικές τάσεις και στρατηγικές μεταρρύθμισης στο πολωνικό δίκαιο ανηλίκων. Υπεράσπιση, τ. 6, 1370-1398.

Πιτσελά, Α., Valkova, H. (1997). Η ποινική μεταχείριση ανηλίκων στην Τσεχία. Υπεράσπιση, τ. 3, 725-744.

Πιτσελά, Α., Walter, M., Brand, Th. (2001). Διαφορές στην αξιολόγηση εγκλημάτων βίας. Έλληνες και Γερμανοί νέοι σε σύγκριση. ΠοινΔικ 4, τ. 5, 548-554.

Πιτσελά, Α., Walter, M., Neubacher F. (2002). To σωφρονιστικό σύστημα για ανηλίκους σε ελληνογερμανική σύγκριση – Αποτελέσματα μιας έρευνας. Στο: Ενημερωτικό Δελτίο του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης με Ανθρωπιστική Αντεγκληματική Πολιτική 19/35, 7-39.

Σπινέλλη, Κ.Δ. (1976). Ανήλικοι εγκληματίες ή νεαροί παραβάτες; Το πρόβλημα υπό το πρίσμα της «θεωρίας της ετικέττας». ΠοινΧρον 26, 785-800.

Συμεωνίδου-Καστανίδου, Ε. (1990). Η έννοια του κατ’ επάγγελμα και κατά συνήθεια εγ-κλήματος. Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/340033

Χρυσογόνου, Κ.Χ. (1992). Η απαγόρευση της αναγκαστικής εργασίας και η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Αθήνα, Κομοτηνή: Α.Ν. Σάκκουλα. http://search.lib.auth.gr/Record/29200

Bartollas, C. (1990). Juvenile Delinquency. Έκδ. 2η. New York: MacMillan.

Cessari, C. (2007). The Juvenile Justice System in Italy. Στο: V. Patanè (Επιμ.), European Juvenile Justice Systems. T. 1ος (243-272). Milano: A. Giuffrè.

Kalavros, G.-E. (1990). Greece. Στο: D. Greer (Επιμ.), Compensating Crime Victims. A European Survey (299-311). Freiburg im Br.: iuscrim.

Ενότητες

Οργανωτική αυτονόμηση της αντιμετώπισης των ανηλίκων (σε κίνδυνο και παραβατών) ως αποτέλεσμα της πρόσληψής τους ως προσωπικοτήτων με ιδιαίτερες ανάγκες προστασίας, επιμέλειας, επίβλεψης και ενίσχυσης. Ιστορική εξέλιξη του δικαίου πρόνοιας και αρωγής και του ποινικού δικαίου των ανηλίκων. Επισκόπηση των συνταγματικών και νομοθετικών θεμελίων της απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους. Διεθνείς συμβατικές υποχρεώσεις και κείμενα ήπιου δικαίου σχετιζόμενα με θέματα ανηλίκων.

 

Λέξεις κλειδιά: ανηλικότητα, σκόπιμη ποινή, πρόληψη εγκλήματος, καταστολή εγκλήματος.

Προσέγγιση του δικαίου πρόνοιας και αρωγής ανηλίκων: Προσωπικό και αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής. Διαπαιδαγώγηση, στήριξη και αρωγή σε περιπτώσεις διακινδύνευσης της ανέλιξης του ανηλίκου.

 

Λέξεις κλειδιά: πρόνοια και αρωγή, ίδρυμα αγωγής, παραβάσεις status.

Προσέγγιση ποινικού δικαίου ανηλίκων: Διαπαιδαγώγηση, στήριξη και αρωγή σε περιπτώσεις τέλεσης αξιόποινης πράξης, αποτροπή μελλοντικής εγκληματικής δραστηριότητας, έμφαση στις εγγυήσεις του κράτους δικαίου. Ποινικό δίκαιο ανηλίκων ως έσχατο καταφύγιο της έννομης τάξης.

 

Λέξεις κλειδιά:αναμορφωτικά μέτρα, θεραπευτικά μέτρα, ειδικό κατάστημα κράτησης νέων.

Απόψεις που συνηγορούν για μια ειδική απασχόληση με το (ποινικό) δίκαιο των ανηλίκων. Βασικές αρχές της απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους σε ένα δημοκρατικό και κοινωνικό κράτος δικαίου: αρχή της ευημερίας, αρχή της διαπαιδαγώγησης, αρχή της ενοχής, αρχή του ανθρωπισμού, αρχή της ελάχιστης δυνατής παρέμβασης, αρχή της επικουρικότητας στο δικονομικό και ουσιαστικό ποινικό δίκαιο ανηλίκων, στέρηση της ελευθερίας των ανηλίκων υπό οποιαδήποτε μορφή ως έσχατο μέτρο και για τη μικρότερη δυνατή χρονική περίοδο.

 

Λέξεις κλειδιά: αρχή ενοχής, αρχή αναλογικότητας, intervention, diversion.

Ουσιαστικό ποινικό δίκαιο ανηλίκων: Ιστορική εξέλιξη της ειδικής μεταχείρισης των ανηλίκων. Προσωπικό και αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής. Έννοια των ανήλικων και νεαρών ενήλικων δραστών. Ποινικά ανεύθυνοι και ποινικά υπεύθυνοι ανήλικοι. Συγκριτικού δικαίου παρατηρήσεις και επισημάνσεις.

 

Λέξεις κλειδιά: ποινικώς ανεύθυνοι ανήλικοι, ποινικώς υπεύθυνοι ανήλικοι, ενήλικοι δράστες.

Το αυτοτελές σύστημα των εννόμων συνεπειών του ποινικού δικαίου ανηλίκων. Η αναμορφωτική, θεραπευτική και σωφρονιστική κρατική παρέμβαση στη ζωή των ανήλικων δραστών. Εισαγωγή σε ίδρυμα αγωγής ως έσχατο μέτρο της αναμορφωτικής μεταχείρισης των ανηλίκων. Προβληματική των προϋποθέσεων και της δικαστικής επιμέτρησης του ποινικού σωφρονισμού, προϋποθέσεις της απόλυσης υπό όρο και του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική παρακολούθηση. Η ποινική μεταχείριση των νεαρών ενηλίκων. Συγκριτικού δικαίου παρατηρήσεις. Διεθνείς τάσεις αντιμετώπισης της εγκληματικότητας των ανηλίκων.

 

Λέξεις κλειδιά: επίπληξη, ανάθεση επιμέλειας, επιμέτρηση, υπό όρους απόλυση.

Ιδιαιτερότητες της ποινικής διαδικασίας ανηλίκων: Αποχή από τη δίωξη ανηλίκου. Διεθνείς τάσεις εξω-δικαστηριακής και προ-δικαστηριακής αντιμετώπισης της εγκληματικότητας των ανηλίκων. Θεσμοί του συστήματος απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους: Ο δικαστής και ο εισαγγελέας ανηλίκων. Σύνθεση και αρμοδιότητες των δικαστηρίων ανηλίκων. Ο συνήγορος ανηλίκων. Κοινωνική αρωγή στην ποινική δίκη ανηλίκων: Οργάνωση της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και καθήκοντα επιμελητών ανηλίκων. Οργάνωση και αποστολή των Εταιρειών Προστασίας Ανηλίκων. Συγκριτικού δικαίου παρατηρήσεις.

 

Λέξεις κλειδιά: δικαστήριο ανηλίκων, εισαγγελέας ανηλίκων, κοινωνική αρωγή.

Θεσμοί του συστήματος απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους: Περιοριστικοί όροι και προσωρινή κράτηση ανηλίκων. Ένδικα μέσα. Ποινικό Μητρώο. Θεμελιώδεις αρχές και δικαιώματα των ανηλίκων στο σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης. Δικαιώματα του κατηγορουμένου στην ενεργητική συμμετοχή στην ποινική δίκη: δικαίωμα να έχει συνήγορο, δικαίωμα ακρόασης. Δικαιώματα του ανήλικου κατηγορουμένου στην παθητική συμμετοχή στην ποινική δίκη: δικαίωμα σιωπής, δικαίωμα άρνησης της κατηγορίας. Συμβατότητα με τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τους Στοιχειώδεις Κανόνες των Ηνωμένων Εθνών για την Απονομή Δικαιοσύνης σε Ανηλίκους.

 

Λέξεις κλειδιά: περιοριστικοί όροι, προσωρινή κράτηση, ένδικα μέσα.

Ιδιαιτερότητες της σωφρονιστικής μεταχείρισης των ανηλίκων και νεαρών ενηλίκων: ειδικά καταστήματα κράτησης, υποχρεωτική σχολική εκπαίδευση, προαιρετική επαγγελματική κατάρτιση και εργασία, ευεργετικός υπολογισμός συμμετοχής σε προγράμματα εκπαίδευσης και εργασίας κατά τον χρόνο έκτισης της ποινής, επαφή με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον (επισκέψεις, άδειες), πειθαρχικές κυρώσεις. Διεθνές και εσωτερικό νομικό καθεστώς της αντιμετώπισης των ανηλίκων που έχουν στερηθεί την ελευθερία τους.

 

Λέξεις κλειδιά: έκτιση ποινής, σωφρονισμός, μεταχείριση κρατουμένων.

Η έκτιση της ποινής στα ειδικά καταστήματα κράτησης νέων: σωφρονιστική πραγματικότητα. Μειονεκτικές καταστάσεις, υποβαθμισμένες συνθήκες κράτησης. Ανάλυση των στοιχείων της σωφρονιστικής στατιστικής κατά ομάδα ηλικίας, νομικό καθεστώς κρατουμένων (προσωρινά κρατούμενοι, καταδικασθέντες) και κατηγορίες εγκλημάτων.

 

Λέξεις κλειδιά:πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης, συνθήκες διαβίωσης, αγωγή ανηλίκου.

Η επίσημα βεβαιωμένη εγκληματικότητα ως δείκτης του κοινωνικού ελέγχου στο ποινικό δίκαιο ανηλίκων. Ανάλυση των στοιχείων των εγκληματολογικών στατιστικών της αστυνομίας. Έκταση, δομή και εξέλιξη της επίσημα βεβαιωμένης παραβατικότητας (ομάδα ηλικίας, κατηγορίες εγκλημάτων). Εγκληματικότητα των ατόμων μετεφηβικής ηλικίας ή νεαρών ενηλίκων. Συγκριτική ανάλυση της παραβατικότητας των ανηλίκων με άλλες χώρες της Ευρώπης.

 

Λέξεις κλειδιά: έκταση εγκληματικότητας, δομή εγκληματικότητας, εξέλιξη εγκληματικότητας.

Ανάλυση των στοιχείων των ελληνικών εγκληματολογικών στατιστικών της ποινικής δικαιοσύνης. Έκταση, δομή και εξέλιξη της τελεσίδικα βεβαιωμένης ένδικης παραβατικότητας (ομάδα ηλικίας, φύλο, κατηγορίες εγκλημάτων, κυρωτική πρακτική). Αντιπαραβολή των στοιχείων της στατιστικής της αστυνομίας με αντίστοιχα της στατιστικής της ποινικής δικαιοσύνης. Συγκριτική ανάλυση της τελεσίδικα βεβαιωμένης παραβατικότητας και της ποινικής αντιμετώπισής της με άλλες χώρες της Ευρώπης.

 

Λέξεις κλειδιά: ένδικη εγκληματικότητα, κυρωτική πρακτική, δικαστική εγκληματολογική στατιστική.

Έρευνες σκοτεινού πεδίου: έρευνες θυματοποίησης και έρευνες αυτοαναφερόμενης εγκληματικότητας. Κανονικότητα της παραβατικότητας των ανηλίκων βάσει των διεθνών ερευνών της αφανούς εγκληματικότητας. Συμπεράσματα για την αντεγκληματική πολιτική.

 

Λέξεις κλειδιά: θυματοποίηση, αυτοομολογούμενη εγκληματικότητα, σκοτεινό πεδίο.

Προσέγγιση και αξιολόγηση του ελληνικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους μέσα από τα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα και κανόνες και τα πραγματολογικά δεδομένα. Προτάσεις βελτίωσης της στατιστικής καταγραφής της εγκληματικότητας. Τάσεις εξέλιξης και στρατηγικές μεταρρύθμισης του ουσιαστικού ποινικού, δικονομικού ποινικού και σωφρονιστικού δικαίου ανηλίκων.

 

Λέξεις κλειδιά: προσωπικό πεδίο εφαρμογής, αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής, δικονομικό πεδίο.

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A-

Αρ. Επισκέψεων :  15538
Αρ. Προβολών :  58183