Οφθαλμολογία

 Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Ορίζει σαν οπτική οξύτητα τη διακριτική ικανότητα του οφθαλμού και ονομάζει σαν μηχανισμό της διάκρισης τον ερεθισμό / μη ερεθισμό μεμονωμένων αισθητηριακών κυττάρων.
• Ονομάζει σαν φυσιολογική οπτική οξύτητα την γωνία ενός λεπτού υπό την οποία γίνονται απόλυτα διακριτά δύο σημεία και καταλαβαίνει τα δεκαδικά κλάσματά της σαν αναφορικό μέσο της γωνίας αυτής.
• Διακρίνει την οπτική οξύτητα από τη συνολική οπτική ικανότητα.
• Εκτιμά την οπτική οξύτητα από το ιστορικό.
• Λαμβάνει υπ’ όψιν την πληρότητα του οπτικού πεδίου
• Διευκρινίζει τον όρο διάθλαση σαν τη σχέση της διαθλαστικής ικανότητας του βολβού προς το αξονικό του μήκος.
• Ορίζει με διάφορους τρόπους τις έννοιες εμμετρωπία, μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός και ονομάζει τις βασικές αρχές που διέπουν την διόρθωσή τους
• Κατανοεί το μηχανισμό και τα αποτελέσματα της προσαρμογής του οφθαλμού στην κοντινή όραση.
• Κατανοεί πως ο υπερμέτρωπας μπορεί να βλέπει ευκρινώς στο άπειρο χωρίς διόρθωση και με ποιο κόστος. Κατανοεί πως προκύπτει και σε τι συνίσταται το σύμπτωμα της ασθενωπίας και κοπιωπίας.
• Γνωρίζει ότι τα παρασυμπαθητικολυτικά (ατροπίνη, τροπικαμίδη) προκαλούν αδυναμία στη προσαρμογή
• Χαρακτηρίζει την πρεσβυωπία σαν αποτέλεσμα της μείωσης της ελαστικότητας του φακού που οφείλεται στην ηλικία, περιγράφει την συμπτωματολογία και καθορίζει τα χρονικά όρια στα οποία εμφανίζεται η πρεσβυωπία και δικαιολογεί το διαφορετικό χρόνο εμφάνισης. Συνδέει την πρεσβυωπία με την ασθενωπία-κοπιωπία
• Περιγράφει την διόφθαλμη ταυτόχρονη αντίληψη και τον σχηματισμό ειδώλων σε αντίστοιχες περιοχές στον αμφιβληστροειδή (αμφιβληστροειδική αντιστοιχία) σαν βασική αρχή της στερεοσκοπικής όρασης
• Διακρίνει τον ψευδοστραβισμό και τον προσαρμοστικό συγκλίνοντα στραβισμό
• Διαφοροδιαγιγνώσκει τον παραλυτικό από το συνεκτικό στραβισμό και κατονομάζει σαν κλινικά συμπτώματα και σημεία τη διπλωπία και την εξάρτηση της γωνίας στραβισμού από την βλεμματική κατεύθυνση
• Oνομάζει το μηχανισμό και τα αίτια της αμβλυωπίας καθώς και τη σημασία που έχει η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή τους

Λέξεις Κλειδιά: αμφιβληστροειδική αντιστοιχία, στερέοψις, συνεκτικός και παραλυτικός στραβισμός, οπτική οξύτητα, οπτική ικανότητα, οπτικό πεδίο, διαθλαστικές ανωμαλίες

Παρουσιάζονται τα βασικά στοιχεία του μαθήματος της Οφθαλμολογίας.

Λέξεις Κλειδιά: εισαγωγή, οφθαλμολογία

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Κατανοεί τον επιφανειακό πόνο του βολβού, από την αίσθηση ξηρότητας των οφθαλμών μέχρι τον οξύτατο πόνο από καταστροφή του επιθηλίου του κερατοειδούς και προτείνει μέσα για την αντιμετώπισή τους
• Διακρίνει τον επιφανειακό από το βαθύ σπλαγχνικό πόνο και εντοπίζει την αιτία του στον επιπεφυκότα, κερατοειδή, σκληρό ή τον ραγοειδή χιτώνα αντίστοιχα
• 10. Αναφέρει ως πιθανά αίτια σε αυξανόμενο κατά την διάρκεια της ημέρας κεφαλόπονο, ή σε περιπτώσεις που αυτός επιτείνεται σε εργασία που γίνεται κοντά, διαθλαστική ανωμαλία (υπερμετρωπία) ή λανθάνοντα στραβισμό (Bλ. δεξ. 3 & 6)
• Διακρίνει άλλες μορφές κεφαλαλγίας, όπως ημικρανία, κροταφική ημικρανία, αθροιστική κεφαλαλγία και αναφέρει τα συνοδά οφθαλμολογικά συμπτώματα
• Αναφέρει ότι σε διαταραχές της όρασης, που συνδυάζονται με κεφαλόπονο, σε άτομα τρίτης ηλικίας, πρέπει να μπαίνει η υπόνοια κροταφικής αρτηρίτιδας ή και όταν συνδυάζονται και με νευροφυτικές διαταραχές (τάση για έμετο) πρέπει να μπαίνει ως πιθανή αιτία η κρίση οξέος γλαυκώματος, πριν από την κρίση χολολιθίασης (βλ. Δεξιότητα 57)
• Oνομάζει σε οπισθοβολβικό άλγος ή σε πόνο επί κινήσεων του βολβού με διαταραχή της όρασης σαν πιθανό αίτιο την οπισθοβολβική νευρίτιδα
•  Oνομάζει σαν πιθανότερο αίτιο ελάττωσης της όρασης για μακριά, με διατήρηση καλής όρασης κοντά, την μυωπία ή τον καταρράκτη
• Oνομάζει σε ελάττωση της οπτικής οξύτητα σε κοντινή απόσταση σαν συχνότερο αίτιο την πρεσβυωπία
• Ανησυχεί όταν η όραση ελαττώθηκε πρόσφατα τόσο για μακριά όσο και για κοντά και αναζητεί θεωρητικά τα αίτια της ελάττωσής της.
• Oνομάζει, σε ξαφνική απώλεια οράσεως στο μισό ανώτερο / κατώτερο ή ολόκληρο το οπτικό πεδίο, σαν πιθανό αίτιο αγγειακές βλάβες του αμφιβληστροειδούς και του οπτικού νεύρου
• Διακρίνει την ξαφνική απώλεια της οράσεως από την προϊούσα οπτική διαταραχή, που εμφανίζεται σαν ‘σκούρος τοίχος’ και παραπέμπει στη διάγνωση αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς (Bλ. Δεξιότητα 16)
• Θέτει, σε εμφάνιση αστραπών (φωτοψίες) με ταυτόχρονες κινούμενες θολερότητες (μυϊοψίες), την υπόνοια περιφερικής ρωγμής του αμφιβληστροειδούς και σαν συνέπεια αυτής πιθανή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς (βλ. δεξιότητα 73)
• Oνομάζει, σε παραμορφωμένη όραση (μεταμορφοψία) και απώλεια μόνον του κεντρικού οπτικού πεδίου, σαν αίτιο πάθηση του οπισθίου πόλου του οφθαλμού
• Oνομάζει, σε εμφάνιση διπλωπίας, η οποία εξαφανίζεται με το κλείσιμο ενός ματιού, σαν αίτιο τη διαταραχή της διόφθαλμης όρασης, ιδιαίτερα έναν παραλυτικό στραβισμό
• Oνομάζει σαν αιτία διαταραχών της όρασης, με ταυτόχρονη ερυθρότητα και πόνο του ματιού είτε πάθηση του κερατοειδούς, είτε πάθηση της ίριδας, είτε πάθηση του κυκλικού σώματος, όχι όμως και του επιπεφυκότος ή του σκληρού 

Λέξεις Κλειδιά: πόνος, διαταραχές οπτικής λειτουργίας, αιφνίδιες και προοδευτικές, φωτοψίες, μυϊοψίες, μεταμορφοψία

 Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Περιγράφει την προστατευτική συμβολή των βλεφάρων στη μηχανική προάσπιση και ύγρανση του κερατοειδούς
• Περιγράφει τα ανατομικά στοιχεία των βλεφάρων (επιπεφυκώς, ταρσός, ανελκτήρας μυς, δέρμα, δακρυικοί αδένες κλπ)
• Oνομάζει τα δύο κρανιακά νεύρα που είναι υπεύθυνα για την κίνηση των βλεφάρων
• Διαπιστώνει τυχόν λαγόφθαλμο, πτώση βλεφάρου, εντρόπιο ή εκτρόπιο, ονομάζει την αιτιολογία τους
• Περιγράφει τις πιθανές επιπλοκές τους από τον κερατοειδή και περιγράφει τρόπους αντιμετώπισής τους
• Εξηγεί το πόσο απαραίτητη είναι η ταχεία αντιμετώπιση της βλεφαρόπτωσης στα παιδιά
• Περιγράφει τις οφθαλμικές βλάβες από τον οφθαλμικό έρπητα ζωστήρα, τις πιθανές επιπλοκές και τρόπους αντιμετώπισης του.
• Διευκρινίζει τη σχέση οφθαλμικής εντόπισης του ζωστήρα και σημείου έδρασης του ιού
• Αναγνωρίζει την κριθή ως φλεγμονή των θυλάκων των βλεφαρίδωνκαι περιγράφει τη θεραπεία της.
• Διαπιστώνει με τη φυσική εξέταση το χαλάζιο, το αποδίδει σε φλεγμονή αδένων του βλεφάρου και προτείνει την χειρουργική θεραπεία ως αντιμετώπιση του
• Διαπιστώνει τον εξόφθαλμο και ονομάζει σαν κυριότερα αίτιά του φλεγμονώδεις διεργασίες του κόγχου, φλεβική στάση στη περιοχή του σηραγγώδους κόλπου, την ενδοκρινική οφθαλμοπάθεια, καθώς και όγκους του κόγχου.
• Απαριθμεί τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα διαφοροδιαγνώσουν έναν φλεγμονώδη από έναν μη φλεγμονώδη εξόφθαλμο και ονομάζει τα πρώτα μέτρα που πρέπει να ληφθούν
• Απαριθμεί τα χαρακτηριστικά σημεία της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας
• Διακρίνει τον προ- από τον οπισθοδιαφραγματικό φλέγμονα του κόγχου
• Απαριθμεί τις στιβάδες των δακρύων, τη σύσταση και τη λειτουργία τους
• Διαπιστώνει την συγγενή απόφραξη των δακρυϊκών οδών, περιγράφει τον μηχανισμό, το χρόνο και τρόπο αντιμετώπισης της
• Διαπιστώνει δακρυοκυστίτιδα, σαν συνέπεια της στένωσης ή απόφραξης των δακρυϊκών οδών και ονομάζει τις ενέργειες αντιμετώπισής της

Λέξεις Κλειδιά: προστατευτική συμβολή, νεύρωσις, διαταραχές θέσης και κίνησης των βλεφάρων, εξόφθαλμος, λειτουργία έκκρισης και αποχέτευσης των δακρύων

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Απαριθμεί τα συμπτώματα τόσο της οξείας όσο και της χρόνιας επιπεφυκίτιδας, όπως επίσης πώς εμφανίζεται και ποια τα συμπτώματα σε κάθε μια από τις νοσολογικές οντότητες
• Γνωρίζει τις σχέσεις χρόνιας επιπεφυκίτιδας με χρόνια βλεφαρίτιδα και δακρυοκυστίτιδα
• Oνομάζει σαν αιτία επιπεφυκίτιδας τη λοίμωξη από μικρόβια, χλαμύδια ή ιούς, τους φυσικούς και χημικούς ερεθισμούς, την αλλεργία, τις διαθλαστικές ανωμαλίες καθώς και τοπικά ή συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα
• Oνομάζει τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της γονοροϊκής επιπεφυκίτιδας και της ιογενούς επιδημικής κερατοεπιπεφυκίτιδας και προτείνει τρόπους αντιμετώπισής των
• Εκφέρει γνώμη για τη χρήση αντιβιοτικών, που χρησιμοποιούνται μόνο σε μικροβιακές επιπεφυκίτιδες και ονομάζει τουλάχιστον δύο αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα, κατά σειράν προτεραιότητας σε παιδιά και ενήλικες
• Αναφέρει τα διαφοροδιαγνωστικά κριτήρια από υπόσφαγμα, επιπεφυκίτιδα, σκληρίτιδα, κερατίτιδα, ιρίτιδα και οξύ γλαύκωμα. Δ.Δ. κόκκινο μάτι)
• Ξεχωρίζει του όγκους του επιπεφυκότα από εκφυλιστικές καταστάσεις που είναι και ακίνδυνες (πτερύγιο, στεάτιο)
• Περιγράφει βάσει της ανατομικής κατασκευής του τη λειτουργία του κερατοειδούς, αφ΄ ενός ως τμήμα του οπτικού συστήματος και αφ΄ ετέρου ως τοίχωμα του βολβού
• Εννοεί τη δακρυϊκή στιβάδα ως λειτουργικό τμήμα του κερατοειδούς, αναφέρει τις επιπτώσεις του ξηρού οφθαλμού στον κερατοειδή (βλ. δεξιότητα 26).
• Γνωρίζει την νευροπαραλυτική κερατίτιδα και την κερατίτιδα από λαγόφθαλμο
• Διαπιστώνει τον μεγαλοκερατοειδή και τον διαφοροδιαγιγνώσκει από τον βούφθαλμο
• Ξεχωρίζει την φλεγμονώδη διήθηση, το απόστημα και το έλκος του κερατοειδούς από την απόπτωση του επιθηλίου και από κερατοειδική ουλή και αναφέρει τις κατάλληλες θεραπείες
• Διαπιστώνει τα συμπτώματα και τα χαρακτηριστικά της ακτινικής κερατίτιδας και της απόπτωσης του επιθηλίου και περιγράφει τους μηχανισμούς δημιουργίας της, τις επιπλοκές και τέλος τρόπους αντιμετώπισής της
• Διαπιστώνει την ερπητική κερατίτιδα σαν δενδριτική (επιφανειακή) και δισκοειδή (εν τω βάθει), αναφέρει τις επιπλοκές και εκθέτει τρόπους και λάθη αντιμετώπισής της
• Διαπιστώνει το λιποειδικό τόξο ή γεροντότοξο σαν τελείως ακίνδυνη οντότητα
• Γνωρίζει τις επιπλοκές των φακών επαφής

Λέξεις Κλειδιά: βλεφαρίτις, επιπεφυκίτις, αιτιολογική κατάταξη, διαφορική διάγνωση ερυθρού οφθαλμού, πτερύγιο, στεάτιο, κερατοειδής, κερατίτις, ουλή, εκφυλίσεις

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Απαριθμεί τα συμπτώματα τόσο της οξείας όσο και της χρόνιας επιπεφυκίτιδας, όπως επίσης πώς εμφανίζεται και ποια τα συμπτώματα σε κάθε μια από τις νοσολογικές οντότητες
• Γνωρίζει τις σχέσεις χρόνιας επιπεφυκίτιδας με χρόνια βλεφαρίτιδα και δακρυοκυστίτιδα
• Oνομάζει σαν αιτία επιπεφυκίτιδας τη λοίμωξη από μικρόβια, χλαμύδια ή ιούς, τους φυσικούς και χημικούς ερεθισμούς, την αλλεργία, τις διαθλαστικές ανωμαλίες καθώς και τοπικά ή συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα
• Oνομάζει τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της γονοροϊκής επιπεφυκίτιδας και της ιογενούς επιδημικής κερατοεπιπεφυκίτιδας και προτείνει τρόπους αντιμετώπισής των
• Εκφέρει γνώμη για τη χρήση αντιβιοτικών, που χρησιμοποιούνται μόνο σε μικροβιακές επιπεφυκίτιδες και ονομάζει τουλάχιστον δύο αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα, κατά σειράν προτεραιότητας σε παιδιά και ενήλικες
• Αναφέρει τα διαφοροδιαγνωστικά κριτήρια από υπόσφαγμα, επιπεφυκίτιδα, σκληρίτιδα, κερατίτιδα, ιρίτιδα και οξύ γλαύκωμα. δ Δ. κόκκινο μάτι)
• Ξεχωρίζει του όγκους του επιπεφυκότα από εκφυλιστικές καταστάσεις που είναι και ακίνδυνες (πτερύγιο, στεάτιο)
• Περιγράφει βάσει της ανατομικής κατασκευής του τη λειτουργία του κερατοειδούς, αφ΄ ενός ως τμήμα του οπτικού συστήματος και αφ΄ ετέρου ως τοίχωμα του βολβού
• Εννοεί τη δακρυϊκή στιβάδα ως λειτουργικό τμήμα του κερατοειδούς, αναφέρει τις επιπτώσεις του ξηρού οφθαλμού στον κερατοειδή (βλ. δεξιότητα 26).
• Γνωρίζει την νευροπαραλυτική κερατίτιδα και την κερατίτιδα από λαγόφθαλμο
• Διαπιστώνει τον μεγαλοκερατοειδή και τον διαφοροδιαγιγνώσκει από τον βούφθαλμο
• Ξεχωρίζει την φλεγμονώδη διήθηση, το απόστημα και το έλκος του κερατοειδούς από την απόπτωση του επιθηλίου και από κερατοειδική ουλή και αναφέρει τις κατάλληλες θεραπείες
• Διαπιστώνει τα συμπτώματα και τα χαρακτηριστικά της ακτινικής κερατίτιδας και της απόπτωσης του επιθηλίου και περιγράφει τους μηχανισμούς δημιουργίας της, τις επιπλοκές και τέλος τρόπους αντιμετώπισής της
• Διαπιστώνει την ερπητική κερατίτιδα σαν δενδριτική (επιφανειακή) και δισκοειδή (εν τω βάθει), αναφέρει τις επιπλοκές και εκθέτει τρόπους και λάθη αντιμετώπισής της
• Διαπιστώνει το λιποειδικό τόξο ή γεροντότοξο σαν τελείως ακίνδυνη οντότητα
• Γνωρίζει τις επιπλοκές των φακών επαφής
• Διαπιστώνει το γεροντικό καταρράκτη, περιγράφει τα συμπτώματα και ονομάζει τα διάφορα εξελικτικά στάδια
• Περιγράφει τις πιθανές επιπλοκές υπερωρίμανσης και τους τρόπους αντιμετώπισής τους
• Απαριθμεί ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση, όπως και την ανάγκη για ταχεία χειρουργική επέμβαση σε νεανικό ή συγγενή καταρράκτη προς αποφυγή αμβλυωπίας
• Γνωρίζει την εγχειρητική μέθοδο εξαίρεσης του καταρράκτη και τις επιπλοκές της

Λέξεις Κλειδιά: βλεφαρίτις, επιπεφυκίτις, αιτιολογική κατάταξη, διαφορική διάγνωση ερυθρού οφθαλμού, πτερύγιο, στεάτιο, κερατοειδής, κερατίτις, ουλή, εκφυλίσεις,καταρράκτης, κατάταξη, χειρουργική αντιμετώπιση.

 Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Γνωρίζει τους παράγοντες που μεταβάλουν το εύρος της κόρης  (ρόλος οπτικού νεύρου, συμπαθητικού, παρασυμπαθητικού)
• Περιγράφει τα φυγόκεντρα και κεντρομόλα νεύρα που ρυθμίζουν την λειτουργία της κόρης στο φως.
• Γνωρίζει γιατί βλάβη του κοινού κινητικού αναγνωρίζεται αρχικά από το εύρος της κόρης
• Περιγράφει την διαφορά ανάμεσα στην άμεση και την συναισθητική ακινησία της κόρης και την αποδίδει σε τμήμα του αντανακλαστικού τόξου
• Αναγνωρίζει την ανισοκορία και την αποδίδει σε βλάβη του παρασυμπαθητικού ή του συμπαθητικού
• Περιγράφει συμπτώματα του συνδρόμου Cl. Bernard-Horner, την αιτία του και την εντόπισή του
• Oνομάζει την φαρμακοδυναμική των μυδριατικών και μυωτικών φαρμάκων. Oνομάζει τουλάχιστον ένα φάρμακο από κάθε κατηγορία.
• Κατανοεί τους κινδύνους μυδρίασης σε ρηχό πρόσθιο θάλαμο
• Oνομάζει σαν αίτια μιας ανώμαλης κόρης τις πρόσθιες, τις οπίσθιες συνέχειες, τα τραύματα της ίριδος του κυκλικού, τις χειρουργικές επεμβάσεις στην ίριδα ή τον φακό και περιγράφει την μορφή της ανωμαλίας

Λέξεις Κλειδιά: αντανακλαστικά, ανωμαλίες μηχανικής της ίριδος, φαρμακοδυναμική, ανωμαλίες σχήματος κόρης

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Γνωρίζει την οδό παραγωγής και αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, το ρόλο της φακοκοραίας σχισμής, του γωνιακού δικτυωτού και των επισκληρίων φλεβών. Αναφέρει τις λειτουργικές επιπτώσεις δυσλειτουργίας τους

• Περιγράφει χαρακτηριστικές πρώιμες λειτουργικές εκπτώσεις καθώς και τις χαρακτηριστικές διαφοροποιήσεις της στιβάδας των οπτικών ινών και της θηλής, μετά από μακροχρόνια αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης

• Παραθέτει την διαδρομή των λειτουργικών εκπτώσεων σε χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας

• Oνομάζει τις δυνατότητες πρώιμης διάγνωσης του γλαυκώματος

• Διαπιστώνει τα ευρήματα και τα συμπτώματα, επίσης τα γενικά, παραπλανητικά, συμπτώματα του οξέος γλαυκώματος και ονομάζει την θεραπεία του

• Αναφέρει τα ευρήματα του συγγενούς γλαυκώματος, του βούφθαλμου και εξηγεί την φωτοφοβία (βλέπε δεξιότητα 36)

• Αναφέρει αιτίες δευτεροπαθούς γλαυκώματος

Λέξεις Κλειδιά: αντανακλαστικά, ανωμαλίες μηχανικής της ίριδος, φαρμακοδυναμική, ανωμαλίες σχήματος κόρης 

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Διακρίνει το ισχαιμικό οίδημα της θηλής από το οίδημα «εκ στάσεως». Προχωρεί σε διαφορική τους διάγνωση με βάση τις λειτουργικές εκπτώσεις
• Αναφέρει σαν αίτια οιδήματος θηλής την αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης, μια φλεγμονή του οπτικού νεύρου καθώς και ισχαιμική διεργασία.
• Διαπιστώνει ατροφία της θηλής του οπτικού νεύρου και τη διακρίνει από τη φυσιολογική και τη γλαυκωματική κοίλανση
• Απαριθμεί σαν αιτία της ατροφίας παθήσεις του αμφιβληστροειδούς, της θηλής, του οπτικού νεύρου, του χιάσματος, της οπτικής οδού μέχρι το έξω γονατώδες σώμα
• Διακρίνει με βάση την οπτική οξύτητα, της περιμετρικές εκπτώσεις και την ταχύτητα εγκατάστασης της, γλαυκωματικές από ισχαιμικές βλάβες της θηλής του οπτικού νεύρου
• Μπορεί να διακρίνει με βάση της περιμετρικές εκπτώσεις ενδοβολβικές από οπισθοβολβικές βλάβες της οπτικής οδού (οριζόντια – κατακόρυφα σκοτώματα)
• Μπορεί να εντοπίσει με βάση τα χαρακτηριστικά των εκπτώσεων του οπτικού πεδίου βλάβες σε διάφορα σημεία της οπτικής οδού.
• Μπορεί να αιτιολογήσει τις εκπτώσεις με βάση την τοπογραφική ανατομία

Λέξεις Κλειδιά: οίδημα θηλής, αίτια, διαφορική διάγνωση, οπτική οδός, ανοψίες, ατροφία, κοίλανση

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Αναφέρει αιτίες ενδοπτικών φαινομένων (μυϊοψιών) και πότε αυτά είναι αξιολογήσιμα
• Αναφέρει 3 αιτίες αιφνίδιας θόλωσης του υαλοειδούς και τις διακρίνει από βλάβη του κεντρικού αμφιβληστροειδούς
• Αναφέρει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ανατομική κατασκευή, τις λειτουργικές δυνατότητες του κεντρικού αμφιβληστροειδούς σε σχέση με τον περιφερικό
• Γνωρίζει θεωρητικά τις αλλοιώσεις του τοιχώματος και της πορείας των αγγείων του αμφιβληστροειδούς στα πλαίσια αρτηριοσκλήρυνσης, αρτηριακής υπέρτασης, της φλεβικής στάσης και του διαβήτη
• Γνωρίζει τα αποτελέσματα διαρροής και απόφραξης των τριχοειδών του αμφιβληστροειδούς, κατανοεί το οίδημα, τα σκληρά εξιδρώματα, τις αιμορραγίες και την ισχαιμία καταλαβαίνει την παθογένεια και κατανοεί ανάλογες βλάβες σε άλλους ιστούς και όργανα του σώματος
• Διαχωρίζει την κλινική εμφάνιση της αρτηριακής από τη φλεβική απόφραξη των αγγείων του αμφιβληστροειδούς και διακρίνει τις μορφές τους
• Αναφέρει τα ευρήματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και περιγράφει τις μορφές και τα εξελικτικά της στάδια, όπως επίσης την πρόληψη, τη συχνότητα παρακολούθησης και το χρόνο εφαρμογής θεραπείας
• Γνωρίζει την παθογένεια της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς, την επιδημιολογία της, τα πρώιμα συμπτώματά της, καθώς και τους σύγχρονους τρόπους αντιμετώπισής της
• Αναφέρει τα αρχικά και τα μετέπειτα συμπτώματα ανάλογα με την εξέλιξη της, όπως επίσης περιγράφει την κατάληξη μιας αποκόλλησης
• Αναγνωρίζει από το ιστορικό και την οφθαλμοσκόπηση μια αποκόλληση που έχει προσβάλλει την ωχρά και την διακρίνει από κλαδικές αποφράξεις αγγείων του αμφιβληστροειδή και της θηλής του οπτικού νεύρου
• Αναφέρει τα ευρήματα του ρετινοβλαστώματος και απαριθμεί τις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να ληφθούν καθώς και τις συμβουλές προς τους γονείς για μελλοντική τεκνοποιΐα

Λέξεις Κλειδιά: λειτουργία, αγγειακές παθήσεις, αρτηριακές και φλεβικές αποφράξεις, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, εκφυλίσεις, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, όγκοι

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να…

• Διαπιστώνει συμπτώματα και ευρήματα της οξείας ιρίτιδος και κάνει διαφορική διάγνωση από την οξεία επιπεφυκίτιδα και το οξύ γλαύκωμα
• Απαριθμεί ασθένειες που μπορεί να προκαλέσουν ενδογενή ραγοειδίτιδα και τις ιεραρχεί
• Διαπιστώνει επιπλοκές μιας ιριδοκυκλίτιδας και αναφέρει τι πρέπει να γίνεται για αποφυγή τους
• Γνωρίζει την τοξοπλασμική αμφιβληστροχοριοειδίτιδα του οπισθίου πόλου, αναφέρει συγκεκριμένες ενέργειες για την αποφυγή της, καθώς και τρόπους αντιμετώπισής της
• Oνομάζει τα συμπτώματα, τα ευρήματα και την θεραπεία κακοήθους μελανώματος του χοριοειδούς
• Γνωρίζει ότι πρόωρα που έζησαν σε θερμοκοιτίδα για θεραπεία με οξυγόνο απειλούνται από αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας
• Γνωρίζει τις επιπτώσεις της Πολλαπλής Σκλήρυνσης στην όραση και τον οφθαλμό
• Γνωρίζει ότι αιμαγγειώματα μεγάλης έκτασης στην περιοχή του προσώπου είναι πιθανό να συνοδευτούν από αιμαγγειώματα του βολβού και εμφάνιση δευτερογενούς γλαυκώματος                   
• Γνωρίζει πώς εμφανίζεται ο Ζωστήρας του οφθαλμικού νεύρου και πώς προσβάλλει τον οφθαλμό
• Γνωρίζει το Σ. Sjögren (πρωτοπαθές, δευτεροπαθές) στα πλαίσια του συνδρόμου ξηρού οφθαλμού
• Γνωρίζει ότι Νόσοι του συνδετικού ιστού προσβάλλουν και τον σκληρό χιτώνα και το επισκλήριο
• Γνωρίζει ότι η ν. Αδαμαντιάδη-Behçet αποτελεί γενικευμένη αγγειίτιδα
• Oνομάζει τις οφθαλμικές επιπλοκές θεραπείας με κινίνη ή ρεζοκίνη, εθαμβουτόλη, αμινοδαρόνη, βαρέα μέταλλα, κορτικοστεροειδή και τη δηλητηρίαση από μεθυλική αλκοόλη 
• Υποπτεύεται οφθαλμικά μεταστατικά λεμφώματα και συμπαγείς μεταστάσεις από πνεύμονα, μαστό
• Γνωρίζει τις οφθαλμικές επιπλοκές του συνδρόμου κατάχωσης ή καταπλάκωσης 

Λέξεις Κλειδιά: ραγοειδίτιδες, ιριδοκυκλίτις, τοξοπλάσμωση, όγκοι, αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας, πολλαπλή σκλήρυνση, ζωστήρας, νόσοι συνδετικού ιστού, τοξικότης φαρμάκων

30 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να ασκηθεί ώστε να … 

• 1. αναγνωρίζει την «παρούσα νόσο» από το οφθαλμολογικό ιστορικό
• 2. αναγνωρίζει, κατά την λήψη του ιστορικού, με επισκόπηση σε συνθήκες διάχυτου φωτισμού, την παράδοξη θέση της κεφαλής καθώς και την εμφάνιση και λειτουργία των δομών του προσωπικού κρανίου, ιδιαίτερα των οφθαλμών και των εξαρτημάτων τους 
• 3. εκτιμά κατά προσέγγιση από το οφθαλμολογικό ιστορικό και τη φυσική εξέταση την οπτική οξύτητα και την κατατάσσει σε κατηγορίες σχετιζόμενες με την οπτική ικανότητα του εξεταζομένου. 
• 4. μετρά την οπτική οξύτητα με οπτότυπα 
• 5. εκτιμά από το ιστορικό τυχόν διαθλαστικές ανωμαλίες και διαταραχές της προσαρμογής, ελέγχει τα γυαλιά του ασθενούς
• 6. κατανοεί τι είναι τα θετικά και τι τα αρνητικά σκοτώματα, τι τα απόλυτα και τι τα σχετικά, κατανοεί τις μυϊοψίες ως σχετικά θετικά σκοτώματα και τις τοποθετεί στο χώρο της υαλοειδικής κοιλότητας. Συσχετίζει την σχετικότητα του θετικού σκοτώματος με την απόσταση του αδιαφανούς εμποδίου από τον αμφιβληστροειδή.
• 7. ελέγχει το κεντρικό οπτικό πεδίο με σχάρα του Amsler, διαπιστώνει μεταμορφοψία και την αποδίδει σε παραμόρφωση του αμφιβληστροειδή στην περιοχή της ωχράς κηλίδας, διαπιστώνει κεντρικά αρνητικά σκοτώματα, 10ο περί το κεντρικό βοθρίο. 
• 8. αναζητά δι’ αντιμετωπίσεως και διαπιστώνει ολικές, τεταρτοκυκλικές, ημιανωπικές -κατακόρυφες και οριζόντιες- εκπτώσεις (αρνητικά σκοτώματα) του οπτικού πεδίου, και τις συγκρίνει με τα ευρήματα της αυτόματης περιμετρίας 
• 9. ελέγχει, με παρατήρηση από κατάλληλη κατεύθυνση, αποκλίσεις της θέσης των βολβών σε σχέση με τον κόγχο να διαπιστώνει ενόφθαλμο ή εξόφθαλμο
• 10. διαπιστώνει αν ο ταυτόχρονος φωτισμός των δυο οφθαλμών απεικονίζει το φωτεινό είδωλο σε σύστοιχες θέσεις των κερατοειδών ή όχι
• 11. διαπιστώνει την επαναπροσήλωση του οφθαλμού, όταν, μετά την ετερόπλευρη και εναλλασσόμενη κάλυψη και αποκλεισμό της προσήλωσης κάθε οφθαλμού σε φωτεινή πηγή, ο οφθαλμός αναλαμβάνει την προσήλωση στο φως κατά την αποκάλυψή του (ετερόπλευρη και επαλλάσσουσα δοκιμασία κάλυψης)
• 12. ελέγχει συγκριτικά την κινητικότητα των βολβών στις 9 βλεμματικές θέσεις και προκαλεί την επιδείνωση της διπλωπίας 
• 13. μετρά και συγκρίνει το εύρος της κόρης των οφθαλμών, παρατηρεί τις κόρες στο φως και στο ημίφως, διαπιστώνει τυχόν διαφορές εύρους και παραμορφώσεις τους 
• 14. διαπιστώνει ανώμαλες αντιδράσεις της κόρης τόσο στον φωτιζόμενο, όσο και στον άλλο οφθαλμό, όπως επίσης ανώμαλη αντίδραση της κόρης στη σύγκλιση των οφθαλμών
• 15. διαπιστώνει διαταραχές της θέσης των βλεφάρων στη μεταξύ τους σχέση και σε σχέση προς την επιφάνεια του βολβού καθώς και διαταραχές του βλεφαρισμού
• 16. μετρά το εύρος της μεσοβλεφάριας σχισμής 
• 17. ανοίγει τη μεσοβλεφάρια σχισμή με τα δάχτυλα ή με τη βοήθεια βαμβακοφόρου στυλεού, χωρίς να ασκεί πίεση στο βολβό
• 18. εξετάζει τον επιπεφυκότα του κάτω βλεφάρου, καθώς ο ασθενής στρέφει το βολβό του προς τα άνω, έλκοντας με το δάχτυλό το κάτω βλέφαρο στο κάτω χείλος του κόγχου 
• 19. προβαίνει στην εξέταση του επιπεφυκότος του άνω βλεφάρου μετά την αναστροφή του, έλκοντάς το από τις βλεφαρίδές προς τα επάνω ή προς τα κάτω και αναστρέφοντάς το γύρω από υπομόχλιο, όπως μια γυάλινη ράβδο, ενώ ο ασθενής βλέπει προς τα κάτω 
• 20. ψηλαφά την ταρσική μοίρα των βλεφάρων σε αναζήτηση διογκώσεων 
• 21. μετρά την έκκριση δακρύων χωρίς και μετά ενστάλαξη αναισθητικού 
• ελέγχει την όψη των δακρυϊκών σημείων καθώς και τη διαβατότητα της αποχετευτικής μοίρας της δακρυϊκής συσκευής, ενσταλάζοντας ή διαλύοντας φλουορεσκεΐνη στο σάκο του επιπεφυκότος και αναζητώντας τη χρωστική ουσία στην σύστοιχη ρινική θαλάμη – Εκθλίβει τον δακρυϊκό ασκό
• 22. αναγνωρίζει, με τη βοήθεια φωτεινών ειδώλων που σχηματίζονται στον κερατοειδή, τόσο αποκλίσεις από τη σφαιρική επιφάνεια του κερατοειδούς, όσο και διαφοροποιήσεις στη διαθλαστική ικανότητά του
• 23. αναγνωρίζει μετά από ενστάλαξη ή διάλυση φλουορεσκεΐνης, ανωμαλίες της επιφάνειας του κερατοειδή και να τις αποδίδει σε ελλείμματα του επιθηλίου ή και του στρώματος του κερατοειδούς
• 24. αναζητά, με την βοήθεια ειδικά διαμορφωμένου βαμβακοφόρου στυλεού, πιθανή απώλεια ευαισθησίας, σε διάφορες περιοχές του κερατοειδή
• 25. προκαλεί με τους δύο δείκτες των χεριών τη δοκιμασία «κλυδασμού» του βολβού και διαπιστώνει σημαντικές αποκλίσεις της ενδοφθάλμιας πίεσης μεταξύ των δύο οφθαλμών του εξεταζόμενου
• 26. ελέγχει, με τη βοήθεια διαπίπτοντος φωτισμού, την κορική ανταύγεια 
• 27. εκτιμά, με την βοήθεια πλάγιου φωτισμού, τη διαφάνεια του κερατοειδούς, το βάθος του προσθίου θαλάμου και τη διαφάνεια του κρυσταλοειδούς φακού
• 28. συνδυάζει τις πληροφορίες ελέγχου της κορικής ανταύγειας και του πλάγιου φωτισμού για την εντόπιση της βλάβης στα θλώντα μέσα από τον κρυσταλλοειδή φακό ως το βυθό του οφθαλμού. 
• 29. διαπιστώνει και περιγράφει, με την βοήθεια του άμεσου οφθαλμοσκοπίου, τα όρια και το χρώμα της θηλής του οπτικού νεύρου, την όψη της ωχράς, των αρτηριών και των φλεβών του αμφιβληστροειδούς καθώς και τυχόν βλάβες του χοριοειδούς
• 30. εξετάζει νεογνά, βρέφη, μικρά παιδιά, παιδιά σχολικής ηλικίας 

5 ΑΠΛΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Ο/η  φοιτητής/φοιτήτρια πρέπει να ασκηθεί στην …

• 1.  Χορήγηση κολλυρίων και αλοιφών
• 2.  Επίδεση των οφθαλμών 
• 3.  Απομάκρυνση ξένων σωμάτων και αντικειμένων
• 4.  Πλύση κολπωμάτων επιπεφυκότος με πίεση και στάγδην
• 5.  Μικροχειρουργική συρραφή τραύματος 

Λέξεις κλειδιά: Διαγνωστικές, Θεραπευτικές, Δεξιότητες, Γενικός Ιατρός