Συνταγματικό Δίκαιο - Μέρος Α

     Διδάσκουσα:

Λίνα Παπαδοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια

Βιογραφικό: 

http://law-constitution.web.auth.gr/lina/files/Lina-Papadopoulou-CV.pdf
http://law-constitution.web.auth.gr/lina/cv/
http://www.law.auth.gr/index.php?lang=el&rm=51&mn=53&stid=55
http://www.law.auth.gr/index.php?lang=en&rm=232&mn=253&stid=55

Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου:

Δημήτριος Νικηφόρος, Βοηθός Έρευνας & Διδασκαλίας έδρας Jean Monnet «Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου & Πολιτισμού» ΑΠΘ, μεταπτυχιακός φοιτητής στο NYU School of Law (Legal Theory LLM), ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ, Δικηγόρος.

Νικόλαος Δημόπουλος, μεταπτυχιακός φοιτητής Τομέα Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ, μεταπτυχιακός φοιτητής στο διατμηματικό πρόγραμμα «Σύγχρονες Ιατρικές Πράξεις: Δικαιική Ρύθμιση και Βιοηθική Διάσταση» (ΑΠΘ), Δικηγόρος.

Βιντεοσκόπηση - Επεξεργασία Υλικού:

Ελπίδα Μαχαιρίδου, μονάδα Ηλεκτρακουστικής και Τηλεοπτικών Συστημάτων - Εργαστήριο Τηλεπικοινωνιών, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών.

1. Κράτος, Κυριαρχία και Σύνταγμα
2. Αντικείμενο και μέθοδος του Συνταγματικού Δικαίου
3. Συνταγματισμός
4. Οι διαφορετικές προσλήψεις του Συντάγματος (πολιτειακή – κανονιστική)
5. Έννοιες (τυπική – ουσιαστική) και διακρίσεις του Συντάγματος
6. Οι λειτουργίες του Συντάγματος
7. Η διαδρομή του ελληνικού συνταγματισμού
8. Συνταγματικοί Κανόνες – Συνταγματικές Διατάξεις
9. Θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές ή οργανωτικές βάσεις του Πολιτεύματος. Τα Όργανα του Κράτους
10. Δημοκρατική Αρχή
11. Θεσμοί άμεσης δημοκρατίας (το δημοψήφισμα)
12. Αντιπροσωπευτική αρχή
13. Εκλογικό σώμα
14. Αρχές που διέπουν την ψήφο και την ψηφοφορία
15. Πολυκομματισμός
16. Βουλή (Σύνθεση – λειτουργία)
17. Νομική θέση του βουλευτή – Κωλύματα και ασυμβίβαστα
18. Κοινοβουλευτικό σύστημα
19. Πρόταση εμπιστοσύνης – δυσπιστίας
20. Διορισμός Πρωθυπουργού
21. Απαλλαγή κυβέρνησης από τα καθήκοντά της - Διάλυση Βουλής
22. Κυβέρνηση. Σύνθεση – λειτουργίες
23. Ευθύνη υπουργών
24. Προεδρευόμενη μορφή του πολιτεύματος – Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Αρμοδιότητες. Θέση του στο πολίτευμα.

• Να γνωρίσουν οι φοιτητές τις έννοιες του Συντάγματος (ουσιαστική, τυπική, σύνθετη).
• Να ενσωματώσουν την διαχρονική αξία της δημοκρατίας και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως θεμέλια της σύγχρονης κοινωνικής συμβίωσης.
• Να οριοθετούν τις θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές αλλά και να εντοπίζουν τις μεταξύ τους διαδράσεις και αλληλεπιδράσεις.
• Να μάθουν ποια ειναι τα όργανα του κράτους και πώς ασκούν τις αρμοδιότητές τους. 

Το μάθημα διδάσκεται κατά το πρώτο εξάμηνο των προπτυχιακών σπουδών της Νομικής Σχολής και συνεπώς δεν απαιτείται κάποια προηγούμενη γνώση για την παρακολούθησή του ούτε υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα.

• Παρακολούθηση Διαλέξεων (Ομαδικά)
• Συγγραφή Εργασιών (Ατομικά)
• Μελέτη Βιβλίων και Άρθρων (Ατομικά)
• Ανάλυση Εργασιών (Ομαδικά)
• Παρακολούθηση εκδηλώσεων (Ομαδικά)

• Αξιολόγηση δια γραπτών ή προφορικών εξετάσεων. Κριτήρια: κατανόηση της θεματικής, κριτική απομνημόνευση και αξιολόγηση.
• Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων [Διαμορφωτική (για βελτίωση)]
• Προφορική Εξέταση [Συμπερασματική (βαθμολόγηση)]
• Συνεχής Εξέταση [Διαμορφωτική (για βελτίωση)]

Η εξέταση πραγματοποιείται με κλειστά βιβλία.

Επιτρέπεται η χρήση του κειμένου του ελληνικού Συντάγματος

(Α) Ελληνική

1. Βενιζέλος, Ευάγγελος Β., Η συναινετική αναθεώρηση: αναθεώρηση του Συντάγματος και αναβίωση της πολιτικής, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 1996.

2. Βενιζέλος, Ευάγγελος Β., Το αναθεωρητικό κεκτημένο: το συνταγματικό φαινόμενο στον 21^ο αιώνα και η εισφορά της αναθεώρησης του 2001, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2002.

3. Βενιζέλος Ευάγγελος Β., Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου, Αναθεωρημένη Έκδοση, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2008.

4. Γεραπετρίτης, Γιώργος, Σύνταγμα και Βουλή: αυτονομία και ανέλεγκτο των εσωτερικών του σώματος, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2012.

5. Δημητρόπουλος, Ανδρέας, Η διάλυση της Βουλής: μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1992.

6. Δημητρόπουλος, Ανδρέας, Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου, τόμοι Ι και ΙΙ, έκδοση Β΄, Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2011.

7. Δρόσος, Γιάννης Ζ., Η συνταγματική θέση των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1982.

8. Δρόσος, Γιάννης Ζ., Το δικαίωμα ψήφου των εκτός επικρατείας ελλήνων εκλογέων: η δυνατότητα μιας νομοθετικής ρύθμισης,εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1990.

9. Καμτσίδου, Ιφιγένεια Κ., Η συνταγματική ρύθμιση και η πρόσφατη πρακτική του διορισμού Κυβερνήσεως, Σάκκουλας, Θεσσαλονίκη 1990.

10. Καμτσίδου, Ιφιγένεια Κ., Πρακτικά Θέματα Συνταγματικού Δικαίου, εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2004.

11. Καμτσίδου, Ιφιγένεια Κ., Το κοινοβουλευτικό σύστημα: δημοκρατική αρχή και κυβερνητική ευθύνη, Σαββάλας, Αθήνα 2011.

12. Κοντιάδης, Ξενοφώντας Ι., Η θεσμική λειτουργία των κοινοβουλευτικών ομάδων: μια πολιτειλογική θεώρηση, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1996.

13. Κοντιάδης, Ξενοφώντας Ι., Η αντικατάσταση του πρωθυπουργού: η ερμηνευτική δοκιμασία του άρθρου 38 παρ. 2 του Συντάγματος 1975/1986 ως έναυσμα για την αναθεώρησή του, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 2000.

14. Κοντιάδης, Ξενοφώντας Ι. (επιμ.), Πέντε χρόνια μετά την αναθεώρηση του 2001: αποτίμηση για μια νέα συνταγματική μεταρρύθμιση, τόμοι Ι και ΙΙ, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2006.

15. Λοβέρδος, Ανδρέας Ν., Κυβέρνηση, συλλογική λειτουργία και πολιτική ευθύνη: συμβολή στην ερμηνεία των άθρων 82.84 και 85 του Συντάγματος, με βάση την εμπειρία 1974-89, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 1991.

16. Λοβέρδος, Ανδρέας Ν., Η ποινική ευθύνη των μελών της κυβέρνησης και των υφυπουργών στο κοινοβουλευτικό πολίτευμα, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 1995.

17. Μάνεσης, Αριστόβουλος Ι., Συνταγματική Θεωρία & Πράξη, τόμοι Ι και ΙΙ, Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 1980 & 2007.

18. Μάνεσης, Αριστόβουλος Ι., Συνταγματικό δίκαιο, τόμος Ι, Σάκκουλας, Θεσσαλονίκη 1980.

19. Μάνεσης, Αριστόβουλος Ι., Αι εγγυήσεις τηρήσεως του συντάγματος τόμοι Ι & ΙΙ, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 1991.

20. Μάνεσης, Αριστόβουλος Ι. & Μανιτάκης, Αντώνης, Ο θεσμός της αναπλήρωσης του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά το ισχύον Σύνταγμα, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1993.

21. Μανιτάκης, Αντώνης, Ελληνικό Συνταγματικό Δίκαιο, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2004.

22. Μανιτάκης, Αντώνης, Τί είναι κράτος, εκδόσεις Σαββάλα, Αθήνα 2007.

23. Μανιτάκης, Αντώνης, Τί είναι Σύνταγμα, εκδόσεις Σαββάλα, Αθήνα 2007.

24. Μανιτάκης, Αντώνης, Τί είναι πολίτευμα, εκδόσεις Σαββάλα, Αθήνα 2009.

25. Μανιτάκης, Αντώνης, Συνταγματική οργάνωση του κράτους – Με στοιχεία πολιτειολογίας, έκδοση Γ΄, Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2009.

26. Μαυριάς, Κώστας, Συνταγματικό Δίκαιο, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2005.

27. Παντελής, Αντώνης Μ., Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου: βασικές έννοιες, συνταγματική ιστορία, οργάνωση του κράτους, έκδοση Β΄, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2007.

28. Ράικος, Αθανάσιος Γ., Γενική Πολιτειολογία & Συνταγματικό Δίκαιο, τόμοι 1 και 2, έκδοση Δ΄, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2011.

29. Σπυρόπουλος, Φίλιππος Κ., Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως ρυθμιστής του Πολιτεύματος, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1990.

30. Σπυρόπουλος, Φίλιππος Κ., Εισαγωγή στο Συνταγματικό Δίκαιο, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2006.

31. Σωτηρέλης, Γιώργος Χ., Σύνταγμα και δημοκρατία στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης»: εναλλακτικές θέσεις και προτάσεις συνταγματικής πολιτικής με αφορμή τη φυγομαχία της «συναινετικής αναθεώρησης», εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2000.

32. Σωτηρέλης, Γιώργος Χ., Τα κωλύματα εκλογιμότητας και τα ασυμβίβαστα των βουλευτών: στο μεταίχμιο δύο συνταγματικών αναθεωρήσεων, Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2006.

33. Τσάτσος. Δημήτρης Θ., Συνταγματικό Δίκαιο, Τόμος Α’, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1994 & Τόμος Β ́, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1993.

34. Χρυσόγονος, Κώστας Χ., Εκλογικό Σύστημα και Σύνταγμα, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1996.

35. Χρυσόγονος, Κώστας Χ., Συνταγματικό Δίκαιο, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2003.

36. Χρυσόγονος, Κώστας Χ., Η ιδιωτική δημοκρατία: από τις πολιτικές δυναστείες στην κλεπτοκρατία – Μελέτες ελληνικής πολιτειολογίας, εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2009.

(Β) Ξενόγλωσση

1. Chryssogonos, K., ‘Chronicle in Constitutional Law, Greece, An introduction to Greek electoral Law’, REDP 13 (2001), 1209 et seq.

2. Contiades, X., ‘The relationship between Political Parties and Independent Authorities: Tension and Supplementarity. Theoretical Remarks on the Bsis of the Greek example’, in: Tsatsos, Venizelos, Contiades (eds.), Political Parties in the 21st Century, Centre for European Constitutional Law ‘Themistokles and Dimitris Tsatsos Foundation’, Ant. N. Sakkoulas – Berliner Wissenschaftsverlag – Bruylant, 115 et seq.

3. Dagtoglou P., ‘Constitutional and Administrative Law’, in: Kerameus, Kozyris (eds.), Introduction to Greek Law, 3rd revised ed., Ant. N. Sakkoulas & Kluwer Law International, Athens & The Netherlands 2008, 24 et seq.

4. Makrydemetres, A., ‘Public Administration in the political system. The Government, the Prime Minister, The Ministers’, in: Spiliotopoulos, Makrydemetres (eds.), Public Administration in Greece, Ant. N. Sakkoulas, Athens-Komotini 2001, 19 et seq.

5. Mavris, Y., ‘Political Parties, Mass Media and Opinion polls in Greece’, in: Tsatsos, Venizelos, Contiades (eds.), Political Parties in the 21st Century, Centre for European Constitutional Law ‘Themistokles and Dimitris Tsatsos Foundation’, Ant. N. Sakkoulas – Berliner Wissenschaftsverlag – Bruylant, 115 et seq.

6. Nikolakopoulos, Il., ‘The development of political opinion polling in Greece’ , in: Tsatsos, Venizelos, Contiades (eds.), Political Parties in the 21st Century, Centre for European Constitutional Law ‘Themistokles and Dimitris Tsatsos Foundation’, Ant. N. Sakkoulas – Berliner Wissenschaftsverlag – Bruylant, 115 et seq.

7. Spyropoulos, Philippos C., ‘Institutions of Public Law’, REDP 9, No. 4 (1997), 1137 et seq.

8. Spyropoulos, Philippos C. & Fortsakis, Theodore P., Constitutional Law in Greece, Ant. N. Sakkoulas & Wolters Kluwer Law & Business, Athens & The Netherlands 2009.

9. Venizelos, Ev., ‘The 2001 revision of the Greek Constitution and the relevance of the constitutional phenomenon’, REDP 13, No. 4 (2001), 1291 et seq.